Ljósmæðrablaðið - 15.11.2001, Blaðsíða 12

rannsókn getur þessi áhersla ljósmæðranna á
að fullvissa konuna um að allt sé í lagi einnig
tengst þeim tíma sem þær hafa til ráðstöfunar
í hverri heimsókn.
c) eftirlit með líkamlegu heilbrigði.
I viðtölunum var áberandi að þegar kom að
umræðu um eftirlit með heilbrigði móður og
fósturs voru viðhorf ljósmæðranna ákveðnari
og skýrari en þegar að rætt var um sálfélagslega
þætti. Ljósmæður áttu þannig auðvelt með að
lýsa þáttum sem tengdust líkamlegu eftirliti á
meðgöngu:
“ auðvitað er ég aó meta heilbrigi konunnai;
líkamlegt og andlegt...Ég athuga lífsmörkin
og allt svoleiðis ög svo hvernig vöxturfóstursins
er...á kerfisbundinn hátt...”
“....sko ef ég tala frá hjartanu þá er konan
sem þú ert að annast ekki sjúklingur....en
ýmsir sjúkdómar geta fylgt meðgöngunni.....
sko, ég segi oft við konuna að ég sé að mæla
blóðþrýstinginn og athuga þvagið og lýsi fyrir
þeim aðþetta sé undirstaðan .... að greina ef
eitthvað er að...”
Eins og áður var vikið að hafa rannsóknir
sýnt að sú þjónusta sem veitt er í mæðravernd
tengist því formi sem notað er til skráningar
(Methven 1989, 01son,Sandmann og Janson
1996). Hér á landi er það skráningarform sem
notað er í mæðravernd grundvallað á
læknisfræðilegu líkani og áhersla í
upplýsingasöfnun t.d. í fýrstu heimsókn nánast
eingöngu bundin vi'ð líkamlegt heilsufar og
sögu tengda íyrri fæðingum. Einnig getur þetta
viðhorf mótast vegna þess stutta tíma sem
ljósmæður hafa fyrir hveq'a konu í mæðravemd.
A sumum stöðum er hverri konu ætlaðar 15-
20 mínútur og láta þá ljósmæður ganga fyrir
þá þætti sem getið er um í mæðraskrá.
d) kennsla og fræðsla til verðandi foreldra
Umræða um fræðslu til verðandi foreldra var
aðeins til staðar í tveim viðtölum. Samræmi
virðist þannig vera á milli þess sem konurnar
skynja en eins og áður kom fram nefndu fáar
þeirra að fræðsla væri sérstakur þáttur í
mæðraverndinni. Það var áberandi að þessi
umræða tengdist líkamlegu effirliti:
“....ég held að það sé mikilvægt að konan
sé meðvituð um hvaða líkamlegu breytingum
hún getur átt von á, og hvers vegna þessar
breytingar verða og hvað það sé sem við erum
að leita eftir.. Og þegar að nœr dregur
fœðingunni að hún viti um þennan process þú
veist að leghálsinn styttist og hvað það þýðir
...þú veist svona praktiskar upplýsingar sem
tengjast meðgöngunni ogfæðingunni sjálfri “.
Ljósmæður hafa lagt áherslu á að fræðsla til
verðandi foreldra sé veigamikill þáttur í starfi
þeirra, þó oft vanti skilgreiningu á hvers konar
fræðslu er átt við. Rannsóknir hafa sýnt að
aukin þekking verðandi foreldra getur aukið
á jákvæða upplifun af fæðingu (Crowe og
Baeyer 1989).
Þessar sömu ljósmæður komu inná fræðslu
um lifhaðarhætti á meðgöngu sem mikilvægan
þátt:
“.... Eg held að það skipti miklu máli varðandi
reykingar og notkun á áfengi að þú ert ekki að
rœða þessa þætti á auðmýkjandi hátt...þú
verður að útskýra eins vel og þú getur hvers
vegna það sé ekki æskilegt að reykja á
meðgöngu .... Reyna að koma þessum
upplýsingum til konunnar á jákvœðan hátt.
það getur stundum verið erfitt þar sem þœr
líta ekki á þetta sem þitt mál “.
Þegar að ljósmæðumar vom beðnar að útskýra
hvað fælist í hlutverki þeirra í mæðravemd þá
kom ekki fram að fræðsla varðandi
fósturgreiningu og rannsóknir væri þáttur í
starfi ljósmæðranna. Ekki var heldur minnst
á að umönnun á meðgöngu væri skipulögð í
samvinnu við konuna.
e) að veita samfellda þjónustu
Þrátt fyrir að ljósmæðurnar legðu áherslu á
að það væri mikilvægt að þekkja konumar þá
lögðu þær meiri áherslu á kosti þess að veita
konum þjónustu í meðgöngu fæðingu og
sængurlegu.
“...ég er mjög ánœgð með að geta unnið
við allt ferlið.konurnar koma til okkar í
byrjun, við hugsum um þær í fœðingunni og í
sex vikur eftir fœðingu ”
Ljósmæðurnar töluðu þannig meira um
ánægju við að veita samfellda þjónustu út frá
þeirra sjónarhorni en það að konurnar hefðu
eina ákveðna ljósmóður sem sinnti þeim að
mestu leyti í bameignaferlinu. Sennilega tengist
þessi afstaða því að einhverju leyti að þarna