Dagblaðið Vísir - DV - 01.05.2004, Blaðsíða 2

2 LAUGARDAGUR 1. MAÍ2004
Fyrst og fremst J3V
Útgáfufélag:
Frétt ehf.
Útgefandi:
Gunnar Smári Egilsson
Rltstjórar.
Illugi Jökulsson
MikaelTorfason
Fréttastjóran
ReynirTraustason
Kristinn Hrafnsson
Kristján Guy Burgess
DV: Skaftahlíð 24, Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 515 7599 - Ritstjórn:
550 5020 - Fréttaskot 550 5090
Ritstjóm: ritstjorn@dv.is - Auglýsing-
ar. auglysingar@dv.is. - Dreifing:
dreifing@dv.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: ísafoldarprentsmiðja
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagna-
bönkum án endurgjalds.
Hvað veist þú um
HollywMtf’
1 Við hvaða stórborg í
Bandaríkjunum stendur
Hollywood?
2 í hvaða fylki er bærinn?
3 f byrjun 20. aldar hófst
kvikmyndagerð í bænum og
tveir helstu forkólfarnir í
byrjun voru...?
4 A árum þöglu myndanna
voru skötuhjú nokkur
stundum kölluð kóngurinn
og drottningin í Hollywood.
Þau voru...?
5 Eftir að talmyndirnar
komu til sögunnar var einn
maður hins vegar óum-
deildur sem „the King of
Hollywood"?
Svör neðst á síðunni
Leynd Hæsta-
réttar BNA
í leiðara Los Angeles
Times gerir leiðarahöf-
undur þá leynd sem hvú-
ir yfir starfsemi Hæsta-
réttar Bandarikjanna að
umtalsefni. „Oflengihef-
ur Hæstiréttur verið
hræddur við að leyfa
bandariskum almenningi
að hlusta á málflutning-
Coö Aujaeles Simeð
inn sem þar fer fram,“
segir í leiðaranum. Leið-
arahöfundur segir að
þjóðin eigi rétt á að heyra
hvað þar fer fram jafn
skjótt og það gerist því
annars se lýðræðið ekki
að virka sem skyldi.
Munnsöfnuður
Sölvi Sveinsson hefurnú
sent frá sér bók, Sögu orð-
anna. Þar er eins konar
sambland af orðsifjafræði
og þjóölegum fróðleik og
við birtum hér klausu um
orðið munnsöfnuð:
„Munnsöfnuður er Ijótt orð-
bragð, bölv og er ekki tii
fyrirmyridar. Þorlákur helgi
var ábóti í klaustrinu í
Þykkvabæ og varstjórn-
samur við munka sína.
„Bauö hann þeim vandlega
þögn að halda þá er það
var skylt, en hafa góöa
munnshöfn, þá er málið var
leyft." Munnshöfn merkir
hvernig menn haga oröum
sínum. Góð
munnshöfn erþví
fagurt orðbragö, en Ijót eða
slæm munnshöfn er að
sama skapi Ijótt orðbragð
eða bölv. Ekki er fráleitt að
ætla aö munnsöfnuður hafi
afbakast úr munnshöfn
sem ermyndað eins og
skaphöfn, það skap sem
menn hafa, það oröbragð
sem maður hefur..
Málið
1. Los Angeles -1 Kaliforníu -
3. D.W.Griffith og Cecil B. deMille -
4. Douglas Fairbanks og Mary Pickford -
5. Clark Gable
E
o
nj
-XL
*o
Sauðirnir skila sér
Sauðir flokksins munu margir skila sér
heim að húsum, þótt þeir hafi hlaupið
á fjöll í áföllum, sem nýjustu athafnir
forsætis- og dómsmálaráðherranna hafa
valdið flokknum. Ríkisstjómin hefur tapað
orrustum, en stríðinu er hvergi nærri lokið.
Glatað fylgi skilar sér yfírleitt um síðir.
Stöðu flokksformanns annars vegar og
kjósenda hins vegar í Sjálfstæðisflokknum
hefur frá ómunatíð verið stjómað af óskrif-
uðu samkomulagi um, að formaðurinn standi
og falli með því að skaffa. Hann er ráðinn til
að hugsa og framkvæma. Hann er fjár-
hirðirinn og vísar slóðina, sem sauðirnir rölta.
Það er að vísu sérkennileg staða Sjálfstæð-
isflokksins að vera málsvari eftirlitsþjóðfé-
lags og ríkisrekstrar gegn frjálsu framtaki
markaðshagkerfisins. Ungliðahreyfingar og
hugmyndafræðingar flokksins eiga að von-
um bágt með að fóta sig á stöðu flokksins
sem Stóra bróður ríkisbáknsins.
Þar sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur lengi
stjórnað ráðuneyti menntamála, hefur hann
haft tækifæri til að pakka atvinnulausum og
óvinnufærum flokksjálkum í valdastöður
ríkissjónvarpsins. Flokkurinn hefur lent í
þeirri ógæfu að hafa hagsmuni af viðgangi
ríkisrekinnar myndbandaleigu.
Ekki megum við heldur gleyma, að yfir-
stétt fiokksins er að mestu skipuð lögfræð-
ingum, sem hafa afið aldur sinn á framfæri
hins opinbera og eru lítt kunnugir einka-
rekstri. Meint dálæti flokksins á markaðs-
hagkerfinu hefur lengi verið meira í nösum
hugmyndafræðinga en í raunveruleikanum.
Verið getur, að kjósendur hafi loksins átt-
að sig á, að Sjálfstæðisflokkurinn siglir undir
fölsku flaggi frjáls markaðshagkerfis og að
skapþungur formaður flokksins hefur stýrt
þjóðarskútunni á boða einræðis, valdbeit-
ingar og geðþótta og þó fyrst og fremst á sker
haturs og hefnigirni.
í tvígang á skömmum tíma hefur rflds-
stjómin látið semja sértæk lagafrumvörp,
sem beinast gegn einu fyrirtæki, fyrst Spari-
sjóði Reykjavíkur og nágrennis og síðan
Norðurljósum. Slík lög eru illa séð úti í hinum
siðmenntaða heimi og þykja vera dæmi um
geðþótta og valdbeitingu í bananalýðveldum.
Hugsanlegt er, að formaður flokksins geti
pakkað svo vel vinum og vandamönnum í
Hæstarétt, að hann hindri framgang réttlæt-
is þar á bæ. Formaðurinn er hins vegar ger-
samlega valdalaus úti í Evrópu, þar sem
æðsta dómstig landsins er núna vistað. Til
allrar hamingju fyrir íbúa bananalandsins.
Dapurt fylgi stjórnarinnar í nýrri könnun
getur bent til, að augu fólks séu að opnast.
Hætt er þó við, að upphlaupið sé tímabundið
og smám saman muni sauðir skila sér heim.
Jónas Kristjánsson
EH loft, erfiðip tímar
PISTLAHÖFUNDUR Fréttablaðsins
og Víðsjár á Rás eitt, Guðmundur
Steingrímsson, gerði fjölmiðlafrum-
varpið að umtalsefni í vikulegum
Víðsjárpistli á miðvikudaginn. Hann
hóf pistilinn á að vitna í kvikmynda-
söguna: / kvikmyndinni Bananas
eftir Woody Allen fer sögum af ein-
ræðisherra sem nær völdum í
ímynduðu rfki í Suður-Ameríku.
Herrann þessi gengur smám saman
af göflunum og geðveiki hans nær
hápunkti þegar hann stendur
frammi fyrir þegnum sínum íræðu-
stól og tilkynnir ný lög sem eigi að
gilda í landinu hér eftir. Lögin voru
af þrennum toga: Allir í landinu
skyldu tala sænsku sín á milli, þeir
skyldu vera ínærbuxunum utan yfir
buxurnar og allir þeir sem ekki væru
orðnir 16 væru hér eftir orðnir 16.
Og svo þakkaði hann fyrir sig og
lúðrasveitin tók við.
GUÐMUNDUR segir alþekkt með lög
að ef þau em asnaleg, þá muni reyn-
ast erfitt að framfylgja þeim nema
menn hafi þeim mun sterkari lög-
reglu, eins og siður er í alræðisríkj-
um. Hann segir allar líkur á að Al-
þingi bregðist trausti sem því er falið
með því að samþykkja fjölmiðla-
fmmvarpið. Látum vera að þetta sé
líklega þar með ólýðræðislegasta
meðferð á frumvarpi um lýðræði
sem um getur fyrr og síðar.
HITT ER VERRA Frumvarpið sjálft er
fullkomlega afleitt. Lesturinn á því
fær mann beinlínis til að gapa. Lít-
um nú á. Samkvæmt frumvarpinu
má sá sem eitthvað á íljósvakamiðli
ekki eiga svo mikið sem einn hlut í
dagblaði. Oghvaðþýðirþetta?Þetta
þýðir nefnilega ekki bara að Norður-
ljós megi ekki eiga í dagblaði og
sjónvarpi á sama tíma, þetta þýðir
líka að Árvakur má ekki eiga í sjón-
varpsstöð, ekki bofs. Omega má ekki
eiga í dagblaði. Eigendur Skjás eins
mega ekki breyta vikublöðunum
Fiskifréttum eða Viðskiptablaðinu,
sem þeir eiga, í dagblöð. Það verður
óleyfilegt. Og nærtækasta dæmið er
auðvitað bara maður sjálfur. Ég er
ungur maður við góða heilsu. Hvað
ef mig langar til þess að gefa út dag-
blað með áherslu á afþreyingu,
krossgátur og ungt fólk, svo dæmi sé
tekið, og kannski reka lfka eina litia
sjónvarpsstöð, tja eða jafnvel bara
útvarpsstöð? Það verður bannað. Af
hverju?
Þetta frumvarp er hið undarleg-
asta. Dáldið eins og íBananas.
Haraldur í Andra
mætti ekki eiga svo
mikið sem einn
hlut í útvarps-
stöð fyrir aldr-
aða, efhon-
um dytti nú í
hug að taka
þátt í svo-
leiðis á efri
árum.
Fyrst og fremst
HARALDUR í Andra mætti ekki eiga
svo mikið sem einn hlut í útvarps-
stöð fyrir aldraða, ef honum dytti nú
í hug að taka þátt í svoleiðis á efri
ámm, segir Guðmundur, en Adolf
Hitier og vinir hans mættu eiga 18
sjónvarpsstöðvar hér á landi og
fímmtán útvarpsstöðvar og útvarpa
nasistaáróðri allan sólarhringinn.
Eddamiðlun útgáfa, sem er með
markaðsráðandi stöðu í bókamark-
aði, mætti hins vegar ekki eiga eitt
prósent í sjónvarpsstöð þó svo ætl-
unin væri að sýna stillimynd af sól-
arlaginu og lesa upp valda kafía úr
Halldóri Laxness. Það verður bann-
að.
Aukið frelsi, aukið lýðræði? Á
hvaða stig er notkun þessara hug-
taka komin í íslensku samfélagi?
Hvað þýða þau? Þýða þau eitthvað?
Spyr Guðmundur.
HVENÆR gerðist það á íslandi að
stjórnmálamenn urðu svona fúl-
lyndir, viðkvæmir, hörundsárir,
hefnigjarnir, rætnir og uppstökkir?
Við búum við opna samfélagslega
umræðu. Og það sem meira er,
þjóðin erlæs, menntuð og upplýst.
Henni er treystandi til að taka sína
afstöðu. Sú var tíðin að hér voru
forsætisráðherrar, og ég man sér-
staklega vel eftireinum slíkum, mér
tengdum, sem hér ríkti fyrir
nokkrum árum, sem héldu blaða-
mannafund í viku hverri sama þótt
tilefnið væri jafnvel ekkert. Sá talaði
alltaf við alla fjölmiðlamenn, sama
hvernig umfjöllunin var, enda lýsti
hann því í viðtali eitt sinn - sem
mér fínnst til eftirbreytni fyrir
stjónmálamenn, að hann hefði
aldrei misst svefn út af pólitík. Nú í
dag ríkja nefnilega á íslandi menn
sem láta fyrirsagnir blaða fara í
taugarnar á sér, verða rauðirífram-
an, oggaspra afþjósti um persónu-
legar árásir á sig. Lok^ síðan á
blaðamennina. Tala ekki við þá.
Leiðtogi þjóðarinnar fullyrðir að
heilu ritstjórnirnar séu á móti hon-
um persónulega. Sá heldur að fólk
hafí virkilega ekki um annað að
hugsa en hann.
HÉR RÍKIR einhverra hluta vegna,
kæru hlustendur, einhver gríðarleg
vonska í bland við fádæma vælu-
kjóahátt í nokkrum miðaldra karl-
mönnum. Fullyrðingar fljúga,
prinsippin fjúka út í veður og vind,
fólk er dregið í dilka, valdamenn
ganga um og uppnefna heilu
starfsgreinarnar. Ognú setja þessir
menn lög sem bitna nákvæmlega á
þeim sem þeir hafa uppnefnt og
sakað um árásir á sig undanfarið.
Tilviljun? Nei, kæru Jilustendur.
Það ríkir eitrað andrúmsloft á ís-
landi ídag. Erfíðir tímar fyrir sóma-
kært fólk, erfíðir tímar fyrir hrausta
menn, og það sem meira er: Erfíðir
tímar fyrir ungt athafnafólk með
góðar hugmyndir. Ekki hélt ég
nefnilega að vonskan í leiðtogun-
um myndi á endanum bitna á frelsi
borganna. En svona er nú það.
Góðar stundir.