Freyr - 01.11.1983, Blaðsíða 12

Einn háttur í landerœðslu er að jafna rofabörð oe sá í þau. Myndin er frá Falli í
Mýrdal. (Ljósm. S. R.).
ákvæði er í landgræðslulögunum
sem sett var árið 1981, þar sem
segir að ef gróðri er svo komið að
skjótra verndaraðgerða sé þörf að
mati gróðureftirlits Landgræðslu
ríkisins getur Landbúnaðarráðu-
neytið að höfðu samráði við sveit-
arstjórn þá sem hlut á að máli
ákvarðað tímabundna takmörkun
á beitarálagi þar til fullnægjandi
gróðurverndaraðgerðir að mati
gróðurverndarnefndar og Land-
græðslu ríkisins hafa verið gerðar
eða ítala er komin til fram-
kvæmda.
Það hefur ekki enn verið gripið
til þessa lagaákvæðis en til þess
gæti vissulega komið, þar sem það
er framkvæmanlegt, en eitt af því
sem gerði ítölu framkvæmanlega á
Landmannaafrétti var hve sá
afréttur er vel aðskilinn frá öðrum
afréttarlöndum og lítill samgangur
búfjár þar og á nærliggjandi af-
réttarsvæðum.
Víða annars staðar háttar svo til
að ekki eru einu sinni afréttargirð-
ingar milli heimalanda og afréttar-
landa og samgangur er milli af-
rétta. Þá gagnar ekki annað en að
gera ítölu fyrir allt svæðið í heild.
En ég vil ítreka að það hefur
áunnist mikið með því að ná sam-
komulagi um styttingu beitartím-
ans og það er að jafnaði farsælli
lausn því að þetta vinnst ekki
nema í samvinnu við bændur. Það
er algjört neyðarúrræði að grípa til
ítöluaðgerða, í og með vegna þess
að það skortir verulega á að þau
gögn séu til sem þarf til að unnt sé
að koma á ítölu.
Erbúfé á landinu of margt?
Frá gróðurverndunarsjónarhóli
séð er búfé ekki dreift rétt um
landið í samræmi við landgæði.
Það er einnig mitt mat að fjöldi
hrossa á landinu sé langt umfram
það sem nokkur skynsemi getur
talist. Ekki er vitað nákvæmlega
hversu mörg hross eru hér á landi,
en við skulum gera ráð fyrir að
þau séu um 54.000, en ætla má að
þau séu fleiri. Sauðfénu hefur
fækkað en hrossum fjölgar
stöðugt. Ég hef áður lýst því yfir
að þeim þyrfti að fækka um helm-
ing og það er unnið að því að finna
leiðir til að ná fram einhverri
fækkun. Við gerum okkuur ljóst
að það vinnst ekki í einu vetfangi,
en sem betur fer eru ræktunar-
menn í hrossarækt sammála okkur
starfsmönnum Landgræðslunnar
og ráðunautum Búnaðarfélagsins
um að fá ræktunarsjónarmiði sé
æskilegt að hrossunum fækki
verulega.
En það er ekki auðvelt að brýna
menn á að fækka verulega hross-
um sínum, og þá er ég að tala um
stóðhrossin, þegar sýnt er að lítið
sem ekkert verð fæst fyrir þau. Ef
við lítum yfir stöðuna þá er ljóst
að það er enginn umtalsverður
markaður fyrir lífhross í út-
löndum. Innanlandsmarkaðurinn
fyrir lífhross er mjög lítill og með
versnandi efnahagsástandi al-
mennt verður enn þrengra á
markaðnum fyrir tamin hross
innanlands. Það er heldur ekki
sjáanlegur neinn raunverulegur
erlendur markaður fyrir hrossa-
kjötið. Innanlands er lítill mark-
aður nema fyrir folaldakjöt og
töluverðu af frystu hrossakjöti
hefur verið hent, þar sem
geymsluþol þess var búið. Slátur-
leyfishafar eru yfirleitt tregir til að
taka fullorðin hross til slátrunar
og borga þau eðlilega seint og illa.
Eru útfrá landnýtingarsjónarmiði
einhver svæði þar sem nauðsynlegt
er að fækka sauðfé og þá önnur
svæði þar sem sauðfé mætti haldast
óbreytteða fjölga?
Það eru nokkur afmörkuð svæði
sem koma fljótt upp í huga manns
í því sambandi en þar stefnir þó í
rétta átt. Svo að tekin séu dæmi þá
fækkar fé á suðvesturhorni lands-
ins og það teljum við æskilega
þróun. A Suðurlandi eru svo
svæði á láglendi sem mætti gróð-
urfarslega séð nýta meira.
Má þá segja að á hinu eldvirka belti
landsins þurfi að fækka sauðfé?
Já, það má segja að við leggjum
mesta áherslu á að sauðfé fækki
þar en það er of mikið sagt að þar
sé fækkunin mest núna.
Ef við lítum á landið í heild og
segjum að nú séu um 750 þúsund
fjár í landinu vetrarfóðrað, þá er
það mat mitt að ef því væri raðað
skynsamlega í landshluta eftir
beitarþoli, þá væri út af fyrir sig
ekki um ofbeit að ræða. En eins
og nú horfir í því kalda árferði sem
við búum nú við, þá er því miður
víða of margt sauðfé í högum,
860 — FREYR