Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2010, Blaðsíða 78

Þessi samdráttur kemur eftir samfelldan hagvöxt frá og með árinu 1993. Samdrátturinn
2009 er mesti samdráttur landsframleiðslu sem mælst hefur frá því að gerð þjóðhags-
reikninga hófst á íslandi árið 1945. Mesti samdráttur sem áður hafði mælst nam 5,5% árið
1968 þegar síldin hvarf. Landsframleiðsla á árinu 2009 nemur svipaðri fjárhæð og lands-
framleiðsla ársins 2006, mæld á föstu verðlagi. Mannfjöldinn var nánast jafnmikill árin
2008 og 2009 og því dróst landsframleiðslan á mann einnig saman að raungildi um 6,8%
árið 2009 en hafði árið áður dregist saman um um 1,5%.
Samhliða endurskoðun á tölum ársins 2009 hafa niðurstöður ársins 2008 einnig verið
endurskoðaðar lítillega frá því síðustu tölur voru birtar. Þessar breytingar hafa þó ekki
áhrif á mat á hagvexti og er hann áfram talinn hafa verið 1% árið 2008 og 6% árið 2007.
Einkaneysla
Einkaneysla dróst saman um 16% á árinu 2009 og er þetta mesti samdráttur einkaneyslu
frá því að sjálfstæðar einkaneyslurannsóknir hófust hérlendis árið 1957. Á árinu 2008
dróst neyslan saman um 7,9% eftir fimm ára samfelldan vöxt. Að raungildi var einka-
neysla á síðastliðnu ári lítillega hærri en hún var á árinu 2003.
Til langs tíma litið hefur vöxtur einkaneyslu að mestu haldist í hendur við vöxt lands-
framleiðslu. Þó eru nokkrar undantekningar frá þessu, það eru árin, 1998 og 1999, 2003,
2005 og svo nú árin 2008 og 2009 þegar verulegur munur er á þróuninni. Á árinu 2009 var
einkaneysla 44% meiri en hún var á árinu 1990 en á sama tíma hefur landsframleiðsla
vaxið um 65%. Á sama tíma fjölgaði fólki í landinu um 25%. Einkaneysla á mann hefur
því aukist um 15% en landsframleiðsla um 32%.
Árið 2009 reyndist hlutfall einkaneyslu af landsframleiðslu vera 51%, (samanborið við
53% árið á undan). í sögulegu samhengi er þetta hlutfall mjög lágt, hefur á undanförnum
árum verið á bilinu 56-60%.
Magnvlsitala einkaneyslu og landsframleiðslu.
Bráðabirgðatölur fyrir árin 2008 og 2009.
Heimild: Hagstofa (slands.
Einkaneysla er flokkuð í 12 aðalflokka
samkvæmt alþjóðlegu flokkunarkerfi
(COICOP - Classification of Individual Con-
sumption by Purpose). Við skoðun kemur
fram hve vægi mat- og drykkjarvöru hefur
minnkað í útgjöldum heimilanna. Það var
nær 24% á árinu 1990, var komið niður í 15%
árin 2005-2007 en hækkaði í 16% árið 2008
og 19% árið 2009. Þá hefur vægi fatnaðar
minnkað um nærri helming. Á móti kemur
að vægi útgjalda vegna húsnæðis hefur auk-
ist um 34% og útgjöld íslendinga erlendis
um 26%. Á árunum 2007-2008 var vægi út-
gjalda Islendinga erlendis í heildarút-
gjöldum heimilanna 50% meiri en árið 1990.
Samneysla
Samneysla dróst saman um 1,7% á árinu 2009 og fara þarf aftur til ársins 1951 til þess að
finna meiri samdrátt, 1,9%. Samdrátturinn á liðnu ári kemur í kjölfar mikils vaxtar á
undanförnum árum (4,6% árið 2008 og 4,1% árið 2007) og, þar til nú, hefur samneysla
vaxið samfellt frá árinu 1992 en það ár dróst hún saman um 0,6%. Sem hlutfall af lands-
framleiðslu var samneysla 26% á liðnu ári sem er nokkru meira en árið áður þegar hlut-
fallið var 25%. í sögulegu samhengi hefur þetta hlutfall verið hærra síðastliðin átta ár en
nokkru sinni fyrr.
7 6
Arbók VFl/TFl 2010