Læknablaðið - 15.04.1995, Qupperneq 40

320
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
Langflesta þeirra má rekja til tæknilegra galla við
ísetningu. Algengasti fylgikvillinn er að leggurinn
verður óstarfhæfur áður en meðferð er lokið. Oftast
er um að ræða segamyndun í leggrás (intraluminal
thrombus) eða leggbeygla (kinking of catheter).
Leggir sem þurfa mikið flæði t.d. við blóðskiljun eru
sérstaklega viðkvæmir í þessu tilliti. Markviss ísetn-
ing er nauðsynleg til að forðast beyglur og sega-
myndun og tryggja snurðulausa starfsemi leggsins
allan meðferðartímann.
Eftir staðdeyfingu er gegnumhúðarstunga
(percutaneous stick) gerð í v. subclavia. Stungan er
lögð utan við (anterior) fyrsta rif og miðja vegu á
milli rifsins og viðbeins. Undirhúðargangurinn er 5
cm langur (subcutaneous tunnel) og liggur eins og v.
axillaris. J-vír er þræddur og síðan víkkari (dilator)
og bananaslíður (peelaway sheath) lögð með hjálp
rauntíma skyggningar. Ekki er nauðsynlegt að fara
lengra en að beygjunni í v. cava superior. Leggend-
inn skal sitja rétt ofan við hægri gátt. Leggþrep
(stepped tip) skulu snúa miðlægt (frá æðavegg).
Þessi aðferð fyrirbyggir að; 1) leggurinn kremjist í
hinu þrönga medial horni á milli fyrsta rifs og við-
beins, 2) þrengist ef hann er lagður of nálægt beini,
3) bogni um of ef undirhúðargangur er lagður í
medial stefnu, 4) myndi blóðsega ef hann er of
proximalt í miðbláæð, 5) aðsogist að venuvegg við
blóðskiljun.
Niðurstaða; Markviss ísetning digurleggja minnk-
ar tíðni fylgikvilla, einkum segamyndun í leggrás og
leggbeyglu.
6. Slagæðarek til útlima á
Landspítalanum 1988-1993
Páll Gíslason
Handlœkningadeild Landspítala, lœknadeild
Háskóla Islands
Á þessum árum fóru 92 sjúklingar, 53 karlar og 39
konur, í aðgerð vegna slagæðareks til útlima. Með-
alaldur þeirra var 72,6 ár, en sá yngsti var 23 ára
(fíkniefni), fjórir sjúklingar voru 93 ára, flestir eða
47 á aldrinum 70-89 ára en níu sjúklingar voru yfir
90 ára. Sjúklingamir dreifðust þannig á árin: 1988:
10, 1989: 6, 1990: 11, 1991: 18, 1992: 20, 1993: 17.
Líklegur uppruni blóðtappa var frá hjarta 57, frá
slagæðum 31, en þrír voru iatrogen, einn frá áverka
og einn eftir fíkniefni. Tíu sjúklingar (11%) höfðu
sykursýki, 74 hjartasjúkdóm, þar af voru 53 með
gáttatif. Staðsetning reks var í efri útlimum hjá 16
sjúklingum en 76 í neðri útlimum. Tíðni var hærri
hægra megin í handleggjum en svipuð beggja megin í
fótum.
Aðgerð að hætti Fogartys var gerð á 72 sjúkling-
um en gera þurfti aukaæðaaðgerð hjá 10 sjúklingum
og sami fjöldi fékk eingöngu thrombolysu með uro-
kinasa. Aðgerðir voru framkvæmdar af 15 læknum
alls, en 61 eða 66% voru gerðar af fjórum skurðlækn-
um sem aðallega annast aðrar slagæðaaðgerðir.
Deildarlæknar í námi gerðu 11 aðgerðir undir eftirliti
skurðlækna. Röntgenlæknar stjórnuðu urokinasa-
meðferð, flestum Ólafur Eyjólfsson. Deyfingar voru
oftast notaðar eða 69 sinnum en svæfing aðeins 14
sinnum. Heparin var alltaf notað fyrir og í aðgerð
(5000 ein.) en 64 sjúklingar fengu langtíma segavörn
á eftir.
Aðgerðartími reyndist 35-60 mín. hjá 39, 61-90
mín. hjá 18 en lengri hjá 12, alls 75% sjúklinga. Væri
gerð umfangsmeiri slagæðaaðgerð reyndist meðal-
aðgerðartími 239 mín. hjá átta sjúklingum. Fjórir
sjúklingar fóru í enduraðgerð stuttu eftir til að bæta
árangur. Urokinasi var notaður bæði eingöngu og
með aðgerð hjá 11 sjúklingum, þar af hjá níu ein-
göngu. Legutími var að meðaltali 13,8 dagar, en ef
legutími fjögurra aflimaðra sjúklinga er dreginn frá
10,8 dagar.
Árangur var metinn og skipað í fjóra flokka, mið-
að við einn mánuð eftir aðgerð eða í sjúkrahúslegu
ef hún var lengri. Góður+ þýddi að sjúklingur var
einkennalaus. Góður-t- að einkenni væru þolanleg,
en amputatio og mors skýra sig.
Mat Fjöldi sjúklinga (%)
Góður+ 59}86 (93,4)
Góður+ 27
Amputatio (m.h.) 4 (4,3)
Mors 2 (2,3)
Þegar eftirrannsókn fór fram í janúar 1995 voru 30
sjúklingar dánir eða 32,6%.
7. Skorið á svitataug um holsjá
Tlteodór G. Sigurðsson
Skurðdeild Borgarspítala
Óeðlilega mikil svitamyndun í lófum og holhönd-
um (hyperhydrosis palmaris et axillaris) er mjög
bagalegt ástand.
Orsökin er of mikil sympatísk örvun svitakirtla.
Það hefur því gefist vel að gera semjutaugarúrnám
(sympathectomiu).
Með tilkomu holsjár er aðgerðin tiltölulega ein-
föld og áhættulítil. Aðgerðin verður útskýrð og sagt
frá fyrstu tilfellunum á Borgarspítalanum.
8. Mycotist aneurysma með
Salmonella-sýkingu
Páll Gíslason
Handlœkningadeild Landspítala, lœknadeild
Háskóla íslands
Árið 1983 lagðist 62 ára gömul kona á lyflækninga-
deild Landspítalans vegna hitavellu og slappleika en
annars einkennalítil. Þetta hafði byijað fyrir einum
mánuði þegar hún var stödd á Spáni. Ræktun frá
blóði sýndi fyrst gram-neikvæða stafi og var ætlað að
um sýkingu frá nýrum væri að ræða. Batnaði ekki
við lyf og tókst þá að rækta Salmonella frá blóði