Læknablaðið - 15.09.1997, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
551
á sérfræðingi í fagi innan læknisfræði er sú að
hann þekki jafnvel til hófataks sebrahesta og
íslenskra og meðal annars þess vegna er enn
rétt að flestir læknar ljúki sérnámi meðal fjöl-
mennari þjóða.
Fram til þessa hafa hins vegar ekki verið
gerðar sérstakar faglegar kröfur um aðbúnað
slíks náms í reglugerð um veitingu lækninga-
og sérfræðileyfis og mat eingöngu verið byggt á
námstíma.
Nú hafa verið gerðar lágmarkskröfur eða
staðlar um aðbúnað sjúkradeilda og heilsu-
gæslustöðva sem sinna eiga framhaldsnámi og
eru þær orðnar hluti af nýrri reglugerð um
lækninga- og sérfræðileyfi. Voru þær unnar á
vegum framhaldsmenntunarráðs læknadeild-
ar. Formlegt framhaldsnám er þegar hafið í
heimilislækningum, þó enn megi segja að það
sé í mýflugumynd.
Gera þarf því betur og er nú verið að vinna
að lýsingu á því hvað framhaldsnám hérlendis
eigi að fela í sér, með öðrum orðum hvað ung-
læknir sem búinn er að vera hérlendis í eitt ár í
barnalækningum eða tvö ár í skurðlækningum
eigi að kunna og hafa á takteinum. Flestir eru
sammála um að enn sé okkur fyrir bestu að
sækja hluta framhaldsmenntunar út fyrir land-
steinana og gera áðurnefndir staðlar ráð fyrir
að hér sé að jafnaði tveggja ára námsdvöl í
aðalsérgrein. í fáeinum sérgreinum hafa menn
lokið sérfræðiþjálfun einfarið hérlendis og að
sjálfsögðu er nauðsynlegt að möguleikar slíks
séu til reiðu. Meginreglan ætti eigi að síður að
vera sú að hvetja fólk til utanferðar, af
ástæðum sem þegar hafa verið nefndar.
Er þá þeim sem áhuga hafa á þróun fram-
haldsnáms hérlendis nokkur vandi á höndum,
er þetta ekki allt í lagi? Svarið er því miður,
nei.
Ytra skipulag framhaldsnáms hér er þó
þokkalegt. Haldnir eru kennslufundir af ýmsu
tagi á öllum deildum, á mörgum daglega.
Námskeið eru haldin mislöng um ýmis atriði,
allt frá lifrarbólgu og kviðsjáraðgerðum til töl-
fræði og siðfræði læknisfræðinnar, læknar eiga
kost á árlegum námsferðum á kostnað skatt-
borgaranna og fleira mætti nefna.
Einnig er vaxandi þroski og þróttur í vísinda-
rannsóknum við heilbrigðisstofnanir hérlendis
og allir unglæknar hafa tök á að taka þátt í
þeim. Enda gera það flestir og margir hafa
þegar stundað rannsóknir í læknadeild, með
fjórða árs verkefnum, BS og MS verkefnum.
Þegar hefur einn unglæknir lokið doktorsprófi
byggðu á rannsóknum sem stundaðar voru hér-
lendis og fleiri eiga eftir að feta í fótspor hans.
Minna ber líka á að virk rannsóknarstarfsemi
er forsenda akademískrar heilbrigðistofnunar
og framhaldsnám í læknisfræði lítt hugsandi án
hennar. Enn eigum við þó langt í land með að
vera samkeppnishæf varðandi styrkfé og þó
einkum verndaðan vinnutíma til rannsókna.
Vandi framhaldsmenntunar liggur samt ann-
ars staðar.
Vandi framhaldsmenntunar á íslandi
Vandinn er að sjálfsögðu margþættur en þó
eru, að því er ég held, tvö atriði sem mest á
mæðir, hið fyrra er ytri vandi og hið síðara
innra vandamál okkar lækna.
Fyrri vandinn snýst eins og flest annað um
peninga. Framhaldsnám á Islandi kostar enn
ekki neitt. Skipulag þess og hugmyndafræði
hefur undanfarinn áratug og lengur verið unn-
ið um helgar og á kvöldin (rétt eins og rann-
sóknir). Báðir stóru spítalarnir hafa þó ráðið
kennslustjóra lækna, sem er til mikilla bóta, þó
báðir séu þeir þegar ég síðast vissi í meira en
fullu starfi við ýmilegt annað. Fyrir fæst viðvik
er greitt sérstaklega, þó allir viti að marga
klukkutíma taki að undirbúa einn fyrirlestur.
Undantekningar eru þar á, til dæmis hefur
mönnum verið greitt með miða á árshátíð LR
fyrir framlag á námskeiði fræðslunefndar
læknafélaganna og framhaldsmenntunarráðs.
Ekki má heldur gleyma þætti innlendra lyfja-
fyrirtækja í framhaldsmenntun lækna en þau
hafa mörg hver stutt vel við bakið á ýmsum
námskeiðum og fundum sem haldin eru hér á
landi.
Meginþungi formlegrar uppfræðslu lækna
fer þó fram innan Landspítalans og Sjúkrahúss
Reykjavíkur Fossvogi svo og Fjórðungssjúkra-
hússins á Akureyri og Sjúkrahússins á Akra-
nesi. Ef ekki væri fyrir hið beina og óbeina
framlag starfsfólks þessara stofnana í vinnu-
tíma sínum væri framhaldsnám lækna lítils
virði hérlendis. Eiga þessi sjúkrahús þakkir
skildar, því hlutverk þeirra í þessa veru hefur
aldrei verið skilgreint formlega af hálfu stjórn-
valda. Þetta er þó eitt af því, sem við sem
vinnum á þessum stofnunum, teljum vera hlut-
verk þeirra og eitt af skilyrðum þess að unnt sé
að ræða um kennslu- og háskólaspítala þegar
þessar sjúkrastofnanir ber á góma.
Hins vegar hefur ekki verið veitt til þessa fé