Læknablaðið : fylgirit - 01.08.1981, Blaðsíða 73

71
MYND 2b: Mynd af þvagblöðru sjúklings
nr. 2.
og kom þar, aö konan liélt ekki þvagi. 1 febrú-
ar 1977 var hún lögö á Landakotssvítala, Þá var
tekin mynd af nýrum, sem leiddi í Ijós vaxandi
rennslishindrun frá hœgra nýra, engan útskiln-
aö frá vinstra (mynd laJ og blaSran oröin mjög
lítil (mynd 2bJ. Orsök rennslishindrunar hægra
megin er i þvagblööru. Blóöurea haföi hækkaö
í 73 mg%. Var nú nauösynlegt aö veita þvagi
frá blöörunyi og voru atliugaöir möguleikar
meö þvagpoka á kviö. Af ýmsum ástæöum þótti
þessi leiö ekki fœr og var því t febrúar 1977
TagÖur þvagleggur beint inn í hægra nýra
(nephrostomiaJ. Heilsaöist sjúklingi rel efiir
aögeröina og blóöurea lœkkaöi niöur í 37 mg%.
Næstu mánuöi var konan heima hjá sér og
skipti um þvaglegg reglulega, en liann vildi
stifkist. 1 nóvember 1977 er liún enn iekin inn
á Landakotsspítála vegna almenns slappleika
og þreytu. í desember 1977 ovnast fistill í
vinstri síöu og kom þar út mikill gröftur. Var
því skoriö inn á vinstra nýra og þaö fjarlægt.
Var nýraö ummyndaö í graftarliolur, en virkir
berklar sáust ekki viö vefjarannsókn. Konan
var lengi aö jafna sig eftir þetta, en í maí
1978 var hún flutt á elli- og hjúkrunarlieimili,
þar sem hún lézt rúmu ári siöar.
3. KarlmaÖur fæddur 1928. Fjögurra ára
gamall fékk liann lungnaberkla og lá á Vífils-
stööum meira og minna í fjögur ár (1932--
1936). Hann var síöan í eftirliti á Heilsuvernd-
arstöö Reykjavíkur allt fram á þennan dag
vegim breytinga í lungum. í desember 1979
fékk hann skyndilega eymsli í hægra eista, sem
síöan bólgnaöi mikið. Var hann settur á caps.
Ampicillin 500 mg x h og sagt aö hdlda kyrru
fyrir. Ekki varö lát á lútanum og viku siöar
var hann lagöur á Landakotssintala. Þá sáust
örfá livit blóökorn viö skoöun á þvagi, en al-
menn ræktun var lirein. Skipt var um lyf og
honum gefiö caps. Ceporex 500 mg x 4 og tabl.
Tanderil lOPi mg x 3. Fór bólgan þá ört minnk-
andi og hitinn hvarf. Einkenni liurfu sanvt ekki
og fjórum vikum siöar er sjúkHngur tekinn inn
á ný og er þá kominn meö graftarútferö. Var
því eistalyppan fjarlœgö. Ræktun á greftri og
vef jarannsókn staöfestu aö um berkla vœri aö
ræöa. Röntgenmynd af nýrum var eölileg.
UMRÆÐA
Berklar í þvagfærum eru alltaf afleiðing
berkla í öðrum líffærum, oftast lungum.0
Sýkillinn berst blóðleiðina til nýrnanna og
líður oft langur tími, mörg ár, þar til ein-
kenni um sýkingu í þvagfærum koma fram.
Einkum virðist þeim sjúklingum hætt, sem
fengið hafa berkla áður en berklalyfin
komu til sögunnar.
Einkenni sjúklinga eru oft lúmsk og erf-
itt að greina sjúkdóminn sem oft uppgötv-
ast ekki fyrr en hann hefur valdið miklu
tjóni. Helstu einkenni eru langvarandi
blöðrubólga, sem lætur ekki undan venju-
legri meðferð, blóðmiga kemur fyrir, einn-
ig langvarandi eistalyppubólga.
Hvít blóðkorn í þvagi án þess að nokkuð
ræktist við almenna ræktun (steril pyuria)
er mjög grunsamleg um berkla. Sönnun
fæst ekki nema með ræktun. Nauðsynlegt
er að senda a.m.k. þrjú sýni tekin dag eftir
dag og jafnvel fleiri. Svar við ræktun fæst
ekki fyrr en eftir sex til átta vikur.
Um meðferð vísast til greinar Hrafnkels
Helgasonar í Læknablaðinu 1978.- Lengd
meðferðar er mismunandi en gerðar hafa
verið tilraunir með allt niður í sex mánaða
meðferð.7
Þegar berklasýking læknast við meðferð
verður oft veruleg bandvefs- og örvefs-
myndun. Getur þetta valdið því að þvag-
blaðra skreppur saman (sbr.. sjúkling nr.
2) og einnig geta orðið þrengsli í þvagleið-
ara, sem valdið geta verulegri rennslis-
hindrun. Því þarf að fylgjast vel með sjúk-
lingum á meðan þeir eru á meðferð og
taka röntgenmyndir af nýrum með nokk-
urra mánaða millibili. Meðferð með ster-
um hefur gefið nokkurn árangur til hindr-
unar á örvefsmyndun. Skoðanih hafa verið
skiptar um hvort fjarlægja eigi nýru sem