Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1994, Blaðsíða 9

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
9
í janúar 1885 17.702 krónur. í lögunum var tekið
fram, að til þess að geta orðið héraðslæknar, yrðu
þeir sem útskrifuðust úr skólanum að hafa „hinn
ákveðna tíma gengið á fœðingarstofnunina í
Kaupmannahöfn, og að minnsta kosti eitt misseri
á spítalana þar“ (6).
Reglugerð fyrir skólann var gefin út 9. ágúst
1876 (7) og segir þar nteðal annars: Tilgangur
skólans er „að frœða svo þá, sem á hann ganga, í
vísindalegum og verklegum efnum, að þeir geti
orðið nytsamir lœknar (1. gr.). Lestraráætlun
skólans er miðuð við 4 ár. . . Kennslugreinar eru:
Líkskurðarfrœði (anatomia), líffærafrœði (fys-
iologia), efnafrœði, grasafrœði, lyfjafrœði, al-
menn veikindafrœði (pathologia) og lækninga-
frœði (therapia), sjerstakleg kirurgisk veikinda-
frœði og lœkningafrœði, sjerstakleg medicinsk
veikindafrœði og lœkningafrœði, lagaleg lœknis-
frœði (medicinaforensis), heilbrigðisfrœði ogyfir-
setufrœði.
Við kennsluna skal sjer í lagi leiða athygli að
þeim atvikum, sem einkennileg eru fyrir ísland.
Pangað til sjúkrahúsið í Reykjavík er komið í
það horf að þar koma fyrir svo margskonar sjúk-
dómar, að það þyki nœgja til kennslunar, er það
skylda allra kennaranna að gefa þeim, sem á skól-
ann ganga . . . kost á að œfa sig eins og með þarff
°ð þekkja og lœkna sjúkdóma, með því að sýna
þeim þau tilfelli, sem koma fyrir við lœknisstörf
þeirra utanspítala ....
Við hinar verklegu œfingar í líkskurði má hafa
skrokka af dýrum, ef mannalík eigi fást til þess“
(2- gr.).
Fyrir burtfararpróf skulu lærisveinar hafa lokið
Prófi í „sálarfrœði og hugsunarfrœði“ við presta-
skólann (4. gr.).
Bœði forstöðumaður lœknaskólans og hinir
kennararnir skulu hafa nákvœmt eptirlit með sið-
ferði lœrisveina“ (5. gr.).
Prófgreinar voru 16 og próf tekin í júní á síðasta
ari. En halda skyldi próf tvisvar á misseri til að
fylgjast með iðni og framförum lærisveina, án
emkunna en „kennarar skulu áminnaþásem tóm-
látir eru “.
Með nýrri reglugerð 1899 (8) var grasafræði
felld niður sem kennslugrein, burtfararpróf
skyldu haldin tvisvar á ári í tvennu lagi, en ekki
mátti líða nema eitt misseri á milli fyrri og síðari
hluta prófsins. Sett voru nánari ákvæði um
astundun verklegs náms, tekin upp augn- og
tannklínik og fleira. Loks var ákveðið að kandí-
datar undirrituðu læknaheitið að loknu prófi.
Kennarar læknaskólans voru í byrjun Jón
Hjaltalín landlæknir forstöðumaður, Tómas Hall-
gnmsson fastur kennari og Jónas Jónassen auka-
kennari. Jón kenndi lífeðlisfræði, grasafræði,
efnafræði, lyfjafræði, lyflæknisfræði og heilbrigð-
isfræði. Jónas kenndi líffærafræði og yfirsetufræði
og Tómas sjúkdómafræði, réttarlæknisfræði og
handlæknisfræði (2). Kennurum fjölgaði smám
saman og voru þeir orðnir átta um það leyti sem
Háskóli íslands var stofnaður. Á þeim 35 árum,
sem læknaskólinn starfaði, útskrifuðust þaðan 62
læknar.
Á fyrsta læknaþingi, sem þá hét almennur
læknafundur og var haldinn í Reykjavík í júlí
1896, mælti Guðmundur Magnússon síðar pró-
fessor fyrir landsspítala og sagði meðal annars:
„ Vilji menn ekki leggja lœknaskólann niður get
ég ekki sjeð annað en að þingið hljóti að vilja bœta
skólann, og er besta ráðið tilþess að stofna spítala í
sambandi við hann. “ (5). I stað Landspítala kom
spítali St. Jósefssystra í Landakoti haustið 1902.
Vilmundur Jónsson (5) segir í ritgerð um kennslu-
spítala læknaskólans: Varð hann „hið eina hald-
reipi lœknafrœðslunnar“ og „að jafnlengi tafði til-
vist hans fyrir því að upp risi reglulegur lands-
spítali fyllilega sniðinn eftir þörfum kennslunnar,
sem óneitanlega leið mikinn baga við þá óhaggan-
legu tilhögun lœknisþjónustu St.Jósefsspítala að
dreifa henni á milli lœkna, án alls tillits til þess,
hvort þeir sinntu kennslustörfum eða ekki".
Læknadeild Háskóla íslands
Háskóli Islands var stofnaður 17. júní 1911 með
lögum frá 30. júlí 1909 (9) og samkvæmt fjárauka-
lögum 1910-1911. Runnu embættismannaskólarn-
ir þrír inn í hann. I ræðu á stofnhátðíð háskólans
lagði fyrsti rektor skólans, Björn M. Olsen,
áherslu á að háskólinn væri vísindaleg rannsókn-
arstofnun og vísindaleg fræðslustofnun og á nauð-
syn fullkomins rannsóknarfrelsis og kennslufrels-
is (4). I reglugerð Háskóla íslands frá 9. október
1912 (10) eru taldar 13 kennslugreinar í læknis-
fræði. Próf var tekið í 10 greinum. Embættispróf
var haldið í tveim hlutum, en áður en stúdent
sagði sig til fyrra hlutar skyldi hann hafa lokið
undirbúningsprófi í efnafræði. Ekki var hægt að
ljúka embættisprófi nema áður hefði verið tekið
próf í heimspekilegum forspjallsvísindum.
Háskólaárið 1911-12 voru 45 stúdentar við nám
í Háskóla íslands, þar af 23 í læknadeild (4). Þá
voru 10 kennarar við deildina, tveir prófessorar,
sjö aukakennarar og einn prívatdósent. Kennslan
fór fram í viðtölum og yfirheyrslum, vitjun við
ókeypis lækningu háskólans og verklegum æfing-
um í handlæknisaðgerðum á líkum þegar verkefni
fékkst. Prófessor Guðmundur Magnússon kenndi
handlæknisfræði, lífeðlisfræði og almenna sjúk-
dómafræði, prófessor Guðmundur Hannesson