Læknablaðið : fylgirit - 01.12.1994, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ 1994; 80
21
til bráðabirgða um embættaveitingar sem síðan
voru endurskoðaðar. Eins og kunnugt er var hart
barist um þessi mál á sínum tíma. Ástæðulaust er
að ætla sér að leggja dóm á hvor aðili hafi lotið í
lægra haldi í þessari baráttu, Læknafélag íslands
eða veitingavaldið. Trúlega kemur hið réttasta í
þeim efnum fram í orðum formannsins, Guð-
mundar Hannessonar, sem hann mælti á aðal-
fundinum 1930 um málið: „íþessum viðskiptum
öllum hafa bœði lœknar og landstjórn farið hall-
oka. Samtök vor hafa að vísu reynst öflug, en þó
ekki svo að einhverjir fáist ekki fyrirfé til þess að
’júfa þau og svíkja félaga sína. Hins vegar hefur
stjórnin neyðst til að skipa embœttin óhæfum
mönnum, þótt ekki sé það til þess að afla henni
fylgis ogframa ogsvo mikinn beyg sýnist hún hafa
af Læknafélaginu að hún þorir ekki að auglýsa
embœttin en reynir til þess að makka við einstaka
lœkna bak við tjöldin. Út af þessu verður að al-
menningur fœr óhœfa og lélega lœkna í stað þess
sem til var œtlast, að hannfengi góða. Erþetta illa
farið en stjórninni einni um að kenna þvíekki mun
standa á lœknum ef vilji vœri til þess að bœta
ástandið. “
Svo Iangt gengu þessi mál að landstjórnin ósk-
aði eftir sérstöku leyfi hjá konungi til að höfða
sakamálarannsókn gegn stjórn Læknafélagsins og
nokkrum tilteknum læknum út af afskiptum fé-
lagsins af veitingamálinu. Konungur heimilaði
þessa sakamálarannsókn en svo aftur sé vitnað til
ot'ða formannsins: „Sá hefur orðið lielsti árangur
hennar að sanna ótvírœtt að læknar höfðu ekkert
ólöglegt aðhafst og að rannsóknin var með öllu
dstœðulaus. “
Enn blésu stífir vindar á milli aðalfundanna
1930 og 1931. Segir formaður á aðalfundi 1931 að
ntn embætti og stöður hafi verið hin mesta þvæla,
embættaveitinganefndin hefði starfað eins og ráð
var fyrir gert og í nokkrum tilvikum var ekki farið
eftir tillögum hennar og félagsins. Einn félaga
neyddist stjórnin til að gera rækan úr félaginu og á
aðalfundinum voru samþykktar reglur um það
hvernig standa skuli að brottrekstri félaga. Þótt
ntönnum hafi án efa fundist deilan við landstjórn-
ina um stöðuveitingar vera þýðingarmesta og
nierkasta mál þessa aðalfundar voru samt ýmis
onnur mál á dagskrá engu ómerkari. Parna voru
erlendir gestir, meðal annars var landlæknir Dan-
merkur með fyrirlestur um heilbrigðislöggjöf og
heilbrigðisstjórnun í Danmörku og annan um
berklaveiki og þarlendar berklavarnir. Danskur
professor flutti fyrirlestur um vítamínrannsóknir
síðustu ára og yfirlæknirinn á Vífilsstöðum flutti á
dönsku erindi um blóðleysi í berklaveiki. Þá kom
á fundinn læknir frá Kaliforníu, dr. med. og phil.
Anita Múhl, sem flutti erindi um ósjálfráða skrift
og teikningar og sýndi myndir af fyrirbærinu. Það
urðu ekki umræður um erindi hennar en fyrir það
þakkað með lófaklappi eins og segir í fundargerð-
inni. Meira að segja var efnt til framhaldsfundar
daginn eftir að aðalfundinumn lauk og þar flutti
danski prófessorinn fyrirlestur um vítamínrann-
sóknir og sýndi skuggamyndir og ennfremur
Helgi Tómasson læknir um samvinnurannsóknir
á blóðþrýstingi og sérstakar rannsóknir sínar á því
sviði.
Á milli aðalfunda 1930 og 1931 kom út fyrsta
Árbók Læknafélags íslands og var samþykkt að
halda þeirri útgáfu áfram sem gert var um nokk-
urra ára skeið.
Nýr landlæknir. Lög um læknaskipan
og lækningaleyfl
Á aðalfundinum 1932 er sú breyting á orðin að
Guðmundur Björnsson hafði látið af starfi land-
læknis og við tekið Vilmundur Jónsson. Lagt
hafði verið fram frumvarp til laga á alþingi um
læknaskipun og lækningaleyfi og sendi hinn nýi
landlæknir LI þetta frumvarp til umsagnar. Stjórn
LI gerði ýmsar athugasemdir við frumvarpið og
voru sumar teknar til greina en aðrar ekki. Við
landlæknisskiptin kom til tals hvort embætta-
nefndin skyldi starfa áfram og afréð stjórnin í
samráði við nefndina að sjá hversu til tækist með
embættisveitingar hjá hinum nýja landlækni, svo
og hversu tillögur hans yrðu virtar, og láta ekki
embættanefndina starfa fyrst um sinn. Á aðal-
fundinum var þetta gagnrýnt og vildu flestir að
embættaveitinganefndin starfaði áfram en málið
leyst með því að fela stjórninni að leita upplýsinga
hjá félögum, hvort þeir vilji leggja niður nelndina
eða breyta henni á einhvern hátt. Félagar svöruðu
þessu dræmt og sitt á hvað og ákvað stjórnin
réttast að sýna nýjum landlækni ekki vantraust að
óreyndu og gefa honum fullt tækifæri til þess að
velja menn til embætta fyrst um sinn í þeirri von
að tillögur hans yrðu teknar til greina af land-
stjórninni. Landlæknirinn hafði þegar tjáð sig um
að sjálfsagt væri að auglýsa embætti, að veita þau
eftir verðleikum líkt og veitingareglur gerðu ráð
fyrir, þótt jafnframt yrði að líta á almenna mann-
kosti og að lokum að rangt væri að lofa embættum
fyrirfram.
Tólfti aðalfundur Læknafélagsins árið 1933 ein-
kenndist af faglegum dagskrárliðum, enn rætt um
berklavarnir og berklaveikina, erlendir fyrirlesar-
ar létu í sér heyra, rætt var um skólalækningar,
eftirlit með heilsufari nemenda og kjaramálin
voru til umræðu. Samþykkt var þessi tillaga Guð-
mundar Hannessonar: „Fundurinn telurþað aug-