Einkaneysla 1957-1987 - 01.12.1989, Síða 63

greiðslur til hins opinbera sem leggjast á launagreiðslur ekki talin framlag atvinnurekenda til tryggingar
launþega. Hér liggja skilin, hvort greiðslurnar megi afmarka sem hagsbót fyrir launþegann fyrst og
fremst. Útgjöld atvinnurekenda sem telja má til hagsbóta fyrir bæði launþega og atvinnurekenda s.s.
vinnuumhverfi, læknisskoðun, aðstaða til íþróttaiðkana osfrv. eru talin til aðfanga fyrirtækisins en ekki
launaútgjalda.
Aukaframlög atvinnurekenda í lífeyrissjóð, s.s. til greiðslu á verðbótum á lífeyri starfsmanna
teljast ekki til launa, heldur eru færð sem tilfærslur (undir liðinn lífeyrisframlög án sjóðsmyndunar sjá
töflu 5). Ástæður þess er, að á móti stendur ekki vinnuframlag á sama reikningstímabili. Meðferð
lífeyrissjóða í uppgjörinu er nokkuð sérstök. Eins og áður er komið fram eru lífeyrissjóðirnir ekki taldir
með í heimilageiranum. Teknamegin hjá heimilum koma iðgjöld í lífeyrissjóðina, bæði framlag
atvinnurekenda og launþega og eru því hluti af launatekjunum. Þessi iðgjöld eru síðan færð sem
tilfærsluútgjöld af reikningnum og færð sem tilfærslutekjur peningastofnana. Á móti er lífeyrir frá
sjóðunum færður heimilum til tekna. í þessu sambandi er reyndar vert að hafa í huga, að verulega
skortir á að iðgj aldsgreiðslur í lífeyrissjóði séu nægj anlegar til að mæta framtíðarskuldbindingum. Segj a
má, að sú aðferð sem hér er notuð grundvallist á, að lífeyrissjóðirnir séu reknir á réttum tryggingar-
fræðilegum grunni.
I uppgjörinu eru eftirfarandi framlög atvinnurekenda færð;
a. Iðgjöld atvinnurekenda til lífeyrissjóða.
b. Lífeyrisiðgjald til almannatrygginga.
c. Atvinnuleysistryggingariðgjald.
d. Slysatryggingariðgjald til almannatrygginga.
e. Slysatryggingariðgjald til tryggingarfélaga.
f. Sjúkrasjóðsiðgjald.
g. Orlofsheimilasjóðsiðgjald.
Rekstrarafgangur.
Rekstrarafgang og eigendalaun í einstaklingsrekstri má skilgreina sem það sem rekstur skilar fyrir
greiðslu tekju- og eignarskatta en eftir frádrátt afskrifta til ávöxtunar þess fjármagns sem bundið er í
starfseminni, hvort heldur er eigið fé eða lánsfé. Heimild um rekstrarafgang er framleiðsluuppgjör
þjóðhagsreikninga, en skipting þess milli einstaklingsfyrirtækja og annarra er áætluð út frá hlutdeild
einstaklingsfyrirtækja í heildarlaunagreiðslum. Mörk einstaklingsfyrirtækja og lögaðila eru þó ekki
alltaf ljós, en hér hefur verið fylgt þeirri stefnu að fylgja skilgreiningum skattayfirvalda. Þetta þýðir
m.a. að sameignarfélög teljast lögaðilar.
Reiknaður rekstrarafgangur íbúðarhúsnæðis.
í þjóðhagsreikningauppgj örinu eru sérstaklega færðar tekj ur eigenda af íbúðarhúsnæði, hvort sem
þeir nýta það sjálfir eða leigja út. Ástæða þessa er m.a. sú, að matið á þjóðarframleiðslunni á að vera
óháð því hvort menn leigja eða eiga íbúðarhúsnæði. Þessi færsla á að vera sem næst því, að tekjur
eigenda samsvari virði íbúðarinnar á leigumarkaði og kemur sú færsla útgjaldamegin, sem hluti af
einkaneyslunni. Teknamegin koma sömu reiknuðu leigutekjur en að frádregnu viðhaldi og öðrum
rekstrarkostnaði vegna íbúðarhúsnæðis.
Vaxtatekjur og -gjöld.
Ólíkt flestum öðrum tekjum heimilanna eru vaxtatekjur ekki skattlagðar, og þótt þær séu lögum
samkvæmt framtalsskyldar eru í reynd mikil vanhöld á framtali þeirra. Af þessum sökum hefur þurft að
áætla vaxtatekjur og -gjöld heimilanna út frá ýmsum heimildum, svo sem reikningum peningastofnana.
Hér er gengið út frá áföllnum vöxtum og þeir færðir á það ár sem þeir falla til. En það hefur m.a. í för
með sér að vextir sem falla á spariskírteini ríkissjóðs á hverju ári eru færðir sem tekjur ársins sem þau
falla til, án tillits til hvort skírteinin eru innleyst eða ekki. í ríkisreikningi eru hins vegar eingöngu færðir
innleystir vextir.
Eitt helsta vandamál, sem við er að etja við uppgjör á tekju- og útgjaldareikningi einstakra geira
61