Morgunblaðið - 30.01.2012, Blaðsíða 18

18 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 30. JANÚAR 2012
Í opnu bréfi hér í
blaðinu á laugardaginn
spyr Björn Ólafur
Hallgrímsson mig þess
hvort ég hafi fengið
upplýsingar um fund
seðlabankastjóra með
forsætisráðherra, ut-
anríkisráðherra og
fjármálaráðherra frá
7. febrúar 2008, beint
eða óbeint. Látið er að
því liggja að ég hafi á
grundvelli þessa tekið ákvörðun um
sölu hlutabréfa minna í Glitni í þeim
sama mánuði. Lögmaðurinn dylgjar
um lögbrot með þessu.
Af sama meiði er grein brjóst-
mylkings útrásarinnar, Hallgríms
Helgasonar, sem birtist á öðrum
stað í vikunni sem leið. Sá telur að
ég hljóti að hafa vitað að lögbrot
væru framin þegar Glitnir veitti fé-
laginu Vafningi lán eða að minnsta
kosti mátt vita að gerningurinn væri
grafskrift bankans. Aftur er dylgjað
um lögbrot vegna sölu hlutabréfa og
málið sagt líkt öðru sem nú er til
meðferðar í dómskerfinu.
Skrifin eru af þeim meiði sem
hvað mest hefur verið áberandi und-
anfarin misseri og biskup Íslands
gerði að sérstöku umtalsefni í
nýárspredikun sinni: „Og við sitjum
í örfoka auðn hálfsannleika, upp-
hrópana og yfirboða.“
Hvað liggur að baki?
Erfitt er að verjast þeirri hugsun
að tilefni greinaskrifanna hafi eitt-
hvað með þingmál mitt um aft-
urköllun ákærunnar yfir Geir H.
Haarde að gera. Skrifað er um
gamlar fréttir, þær endursagðar og
kryddaðar. Allt til að varpa rýrð á
undirritaðan á viðkvæmum pólitísk-
um tímum. En þetta eru vindhögg.
Ólíkt hnefahöggunum
sem Hallgrímur lét
dynja á bíl Geirs H.
Haarde um leið og
hann öskraði og æpti
eins og frægt varð.
Staðan í byrjun
árs 2008
Það er auðsótt fyrir
Björn Ólaf að fá stað-
fest hjá mér að í við-
komandi mánuði hafði
ég enga vitneskju um
fund seðlabankastjóra
með viðkomandi ráð-
herrum, hvorki beint né óbeint.
Nauðsynlegt er hins vegar að
benda á að fullyrðing Björns Ólafs,
um að þau tíðindi hafi verið flutt á
nefndum fundi, að fall bankanna
yrði ekki umflúið, er röng. Nægir
um þetta að vísa til rannsókn-
arskýrslu Alþingis þar sem fjallað
er um minnisblað Seðlabankans
vegna ferðarinnar til Bretlands,
sem rætt var um á fundinum: ,,Und-
ir lok minnisblaðsins er sú ályktun
dregin að hefjast þurfi þegar handa
við að vinda ofan af þeirri stöðu sem
upp sé komin.“
Skrif þeirra félaga ganga að öðru
leyti út frá því að það hafi einungis
verið á fárra vitorði að alvarleg
staða væri uppi í alþjóðlega og um
leið íslenska bankakerfinu. Ekkert
gæti verið fjær sannleikanum.
Frá því um haustið 2007 fluttu
fjölmiðlar sífellt slæmar fréttir af
fjármálamörkuðum. Þessi umræða
fór mjög vaxandi á Íslandi í jan-
úarmánuði 2008.
Nefna má sem dæmi að forsíða
Morgunblaðsins 17. janúar 2008
fjallaði um að allir íslensku bank-
arnir væru í vandræðum með láns-
fjármögnun þar sem skuldatrygg-
ingaálagið væri komið í hæstu
hæðir. Glitnir hafði þá nýhætt við
skuldabréfaútboð vegna slæmra
kjara. Í Reykjavíkurbréfi Morg-
unblaðsins 20. janúar 2008 segir að
ekkert hafi verið meira rætt í er-
lendum fjölmiðlum en umskiptin
sem orðið höfðu á alþjóðlegum fjár-
málamörkuðum. Smátt og smátt
hafi komið í ljós að við værum að
sigla inn í mestu fjármálakreppu
síðastliðinna tveggja áratuga.
Þessi umræða hélt áfram og í
fullu samræmi við ástandið fór verð
á öllum íslenskum hlutabréfum
hríðlækkandi á þessum tíma. Fyrstu
tíu dagana í janúar 2008 lækkaði
markaðsvirði félaga í kauphöllinni
um 360 milljarða. Hlutabréfa-
vísitalan féll síðan snemma í febrúar
niður í jafngildi nóvember 2005.
Hvatt til aðgerða
Áhyggjur af þessu ástandi urðu
okkur Illuga Gunnarssyni tilefni
greinarskrifa í Morgunblaðinu í
febrúarmánuði 2008 þar sem við
lýstum þeirri skoðun að raunveru-
leg hætta væri á fjármálakreppu á
Íslandi. Tefldum við fram hug-
myndum um aðgerðir sem stjórn-
völd gætu gripið til. Í greininni
sagði m.a.:
,,Sú hætta steðjar nú að hagkerf-
inu að íslensku bönkunum gangi illa
að afla þess fjármagns sem þeir
þurfa vegna starfsemi sinnar á
næsta ári. Ef ekkert breytist til hins
betra á fjármagnsmarkaði og ekki
tekst að auka traust erlendra mark-
aðsaðila verður fjármögnun bank-
anna óheyrilega dýr eða í versta
falli ómöguleg.“
Því miður fór það svo, hálfu ári
síðar, að fjármagnið þraut.
Í ljósi þess sem hér hefur verið
rakið ætti að vera ljóst hve fráleitar
þær aðdróttanir eru að einhvers
konar trúnaðarupplýsingar hafi haft
áhrif á þá ákvörðun mína að selja
hlutabréf í Glitni í umræddum mán-
uði. Þar lá ekkert annað að baki en
það sem við öllum blasti og ég
ræddi opinskátt um við hvern sem
heyra vildi.
Vafningur
Um aðkomu mína að lánveit-
ingum Glitnis til hlutafélagsins
Vafnings hef ég margrætt í við-
tölum í blöðum, útvarpi sem og
sjónvarpi. Tilraunir til að bendla
mig við lögbrot og brask hafa hins
vegar fyrir löngu keyrt um þverbak.
Lánveitingar til Vafnings fóru í
opinbera rannsókn. Þar var staðfest
að eina aðkoma mín að því máli var
sú að koma fram fyrir hönd hluthafa
í félaginu og tryggja bankanum veð
fyrir lánveitingunum með und-
irritun, fyrir þeirra hönd, á veð-
samning. Ég kom hvergi að stofnun
Vafnings og sat ekki í stjórn félags-
ins. Kom hvergi að samningum við
bankann, hvorki um lánsfjárhæð,
tryggingar né nokkuð annað. Skrif-
aði auk þess ekki undir lánssamn-
inginn.
Undir rannsókn málsins hef ég á
engu stigi legið undir grun um lög-
brot. Í blaðaskrifum hefur ítrekað
verið reynt að færa á mínar herðar
ákvarðanir sem teknar voru án
nokkurra afskipta af minni hálfu.
Ég ber enga ábyrgð á ákvörðunum
stjórnenda eða eigenda Sjóvá. Hafi
verið farið illa með eigur þess félags
er skýrt hver ber ábyrgð á slíku,
þótt mikið hafi verið skrifað og sagt
til að reyna að fella þá ábyrgð á
mig. ,,Bjarni í braski á Makaó“ er
ein afar fjarstæðukenndra fyr-
irsagna sem diktaðar hafa verið upp
um þetta mál og ærumeiðing er eini
tilgangurinn.
Ég ber á sama hátt enga ábyrgð á
mögulega röngum ákvörðunum
stjórnenda Glitnis, sem þeir sæta nú
ákæru vegna. Aldrei hafði ég
ástæðu til að ætla annað en að
bankinn færi að lögum og reglum
við lánveitingar sínar. Allt tal um
annað eru rakalausar dylgjur –
,,hálfsannleikur, upphrópanir og yf-
irboð.“
Helsjúk umræða
Ég mun aldrei víkja mér undan
því að svara málefnalegri gagnrýni.
En ég ætla ekki og mun ekki taka á
mig ábyrgð á annarra manna gjörð-
um. Það ætti enginn að gera. Þá
frábið ég mér dylgjuskrif á borð við
þau sem ég hef hér rætt um.
Ekki dreg ég í efa að ásökunin er
söluvæn, einkum þegar formaður
stjórnmálaflokks á í hlut. Eins og
sagði í tilvitnaðri predikun dugar
það í því réttarkerfi sem birtist okk-
ur svo víða í dag. Þar þykir sjálfsagt
að ráðast með öllum ráðum gegn
þeim sem hafa tileinkað stjórnmál-
unum eða öðrum opinberum störf-
um krafta sína. Í þessu réttarkerfi
er ætlunin að afplánunin fari fram
strax í gapastokki almennings-
álitsins.
Ég finn að sóma- og réttlæt-
iskennd fjölmargra er misboðið
vegna þessarar þróunar. Brýnt er
að allir þeir sem fengið hafa nóg
berjist gegn henni með réttlæti,
sanngirni og heiðarleika að vopni. Í
þeirri baráttu mun ég hvergi hvika.
Baráttan er fyrir betra samfélagi.
Svar við opnu bréfi og öðrum dylgjum
Eftir Bjarna
Benediktsson » Skrifað er um gaml-
ar fréttir, þær end-
ursagðar og kryddaðar.
Allt til að varpa rýrð á
undirritaðan á við-
kvæmum pólitískum
tímum. En þetta eru
vindhögg.
Bjarni
Benediktsson
Höfundur er alþingismaður
og formaður Sjálfstæðisflokksins.
Mér er það skylt að ítreka að ég
vissi ekkert um tilvist þess fundar
sem Björn vitnar til í febrúar 2008
fyrr en fjölmiðar fjölluðu um hann
mörgum mánuðum síðar. Ég bað
fyrst um heimild til að setja hluta-
bréfaeign mína í Kaupþingi og
skuldir yfir í eignarhaldsfélag í
nóvember 2007 og í janúar 2008
sem var síðan samþykkt í febrúar
2008. Ég hafði engar innherjaupp-
lýsingar varðandi stöðu Kaupþings
eða annarra banka.
Virðingarfyllst,
KRISTJÁN ARASON
Athugasemd vegna
aðsendrar greinar frá
Birni Ólafi Hallgrímssyni
Frá Kristjáni Arasyni
Við munum líklegast öll eftir
draumnum um „Nýtt Ísland“.
Þetta er draumur sem varð til í
kjölfar fjármálahrunsins. Draum-
ur um opið samfélag, samfélag
einingar, jafnréttis og mannúðar.
Nú virðist draumurinn gleymdur
eða týndur.
Í janúarmánuði var lokað hjá
Fjölskylduhjálp Íslands af þeirri
einföldu ástæðu að gera þurfti
hlé á aðstoð og safna, svo hægt
væri að halda áfram útdeilingu
matar handa þúsundum Íslend-
inga. Hjálparstarf kirkjunnar
styrkir barnafjölskyldur sem fyrr.
En ótrúlegur fjöldi hefur ekki til
hnífs og skeiðar og fær enga björg
sér veitt undir lok þessa kalda
janúarmánaðar. Öryrkjar. Sjúk-
lingar. Aldraðir. Lifir í allsleysi og
bíður eftir að Fjölskylduhjálpin
hefji á ný neyðaraðstoð sína. Er
þetta hið Nýja Ísland sem okkur
dreymdi?
ÞÓRHALLUR HEIMISSON,
prestur.
Nýja Ísland? – Allsleysi
Frá Þórhalli Heimissyni
Bréf til blaðsins
Hvers konar nið-
urskurður myndi geta
haft afdrifarík, veru-
leg og varanleg áhrif
á efnahagslíf þjóð-
arinnar?
Því er fljótsvarað:
Fækkun þingmanna
um meira en helming
og sömuleiðis og svip-
uð fækkun ráðherra.
Með öðrum orðum
báknið burt og öll
óþarfa og ótæk yfirbygging látin
hverfa út í hafsauga. Sendiherra-
embættin skorin niður um dúsín
og vel það.
Er nokkru siðmenntuðu þjóð-
félagi boðlegt að það tíðkist að
þingmenn sem láta af störfum séu
ýmist gerðir að sendiherrum eða
seðlabankastjórum? Það er ekki
nógu sterkt að orði kveðið að
þetta jaðri við siðspillingu, heldur
er þetta siðspilling af versta tagi.
Svo að farið sé út í aðra sálma,
þá væri þess svo sannarlega ósk-
andi að fundið yrði upp krassandi
meðal við þeirri hvimleiðu munn-
ræpu sem allt of margir þingmenn
hafa tamið sér á sínum „virðulega
vinnustað“.
Og enn skulum við venda okkar
kvæði í kross og snúa okkur að al-
ræmda kvótakerfinu og misnotkun
þess. Hugsið ykkur, lesendur góð-
ir, þær gríðarlegu fjarfúlgur sem
gjafakvótagreifunum tókst að
stinga undan á sínum tíma með
svívirðulegu framtalsbraski sínu
og eru þær nú víst geymdar á
litlum eyjum eða litlu lævísu Lúx-
emburg. Það er jú enginn smá-
kapítuli út af fyrir sig, sem ekki
verða gerð nein tæm-
andi skil hér að þessu
sinni.
Það er svo ótal
margt sem mætti
færa til betri vegar í
okkar örsmáa ríki ef
rétt er haldið á spil-
unum. Væri t.a.m.
ekki ráðlegt að utan-
landsferðir opinberra
starfsmanna yrðu
færri, já langtum
færri en raun ber
vitni. Og ekki megum
við gleyma stórtæku
bankaræningjunum okkar. Almælt
er að besta leiðin til að ræna
banka sé að vera eigandi hans. Er
ekki fyrir langa-löngu orðið tíma-
bært að þeir hljóti sín maklegu
málagjöld? Og í beinu framhaldi af
því, væri ekki tilvalið að setja þak
á launakjör núverandi bankastjóra
og það þak sem heldur?
En hvað þarf til að hrinda þess-
um djörfu og róttæku hugmyndum
í framkvæmd? Það þarf ekki að-
eins að safna saman dugandi og
fjölmennu liði meðal almennings
heldur þarf líka að blása nýju og
fersku lífi í búsáhaldabyltinguna.
Engin vettlingatök núna, né fúsk
eða hálfkák, heldur alvörubylt-
ingu, sem munu áreiðanlega verða
gerð verðskulduð skil í sögubókum
Íslands í framtíðinni.
Sá sem þessar línur ritar væri
alveg reiðubúinn til að taka að sér
forystu í því vandasama bylting-
arstarfi sem fram undan er, en því
miður er það gjörsamlega óhugs-
andi fyrir aldurs sakir. Ég er nú
þegar kominn á tíræðisaldur. Eng-
in ástæða er þó til að örvænta,
enda er ég fullviss um að brátt
munum við finna málsvara og for-
ingja sem munu áreiðanlega hrósa
sigri í okkar stórbrotnu byltingu
eða með öðrum orðum sannkall-
aðan hugsjónamann, sem mun
hafa manndóm, dugnað og kjark
til að gera þennan lífsnauðsynlega
niðurskurð að varanlegum veru-
leika.
Ímyndum okkur allt það mikla
fé sem myndi sparast við þessa
stórbrotnu ráðstöfun okkar og því
gætum við síðar varið til velferða-
mála, heilbrigðiskerfisins, mennt-
unar, vegagerðar (Oddsskarð hefði
forgang) og annarra góðra hluta.
Þá kæmi ekki lengur til greina að
loka líknardeildum í þéttbýli eða
sjúkrahúsum úti á landsbyggðinni.
Rísi „Nýja Ísland“ upp með reisn
og glæsibrag. Það skuluð þið
bóka.
P.S. Fyrst verðum við víst að
losa okkur við skammsýna banka-
stjóra (á borð við B.E. í Ísl.) sem
eru bandóðir í að veðsetja óveidd-
an fisk í sjónum við Íslands-
trendur.
Hvers konar niðurskurður gæti
bjargað efnahagslífi Íslands?
Eftir Halldór
Þorsteinsson »Hugsið ykkur þær
gríðarlegu fjár-
fúlgur sem gjafakvóta-
greifunum tókst að
stinga undan á sínum
tíma með svívirðilegu
framtalsbraski sínu og
eru þær nú víst geymd-
ar á litlum eyjum eða í
Lúxemburg.Halldór Þorsteinsson
Höfundur er fv. skólastjóri
Málaskóla Halldórs.
ÁSKRIFTASÍMI
569 1100