Helgafell - 01.12.1955, Síða 86

84
HELGAFELL
8.
Nefnd sú, er nú fjallar um nýja
nafnalöggjöf, mun að sjálfsögðu
kynna sér lög annarra þjóða um þessa
hluti. Hér skal til íróð'leiks drepið á
sumt í þeim.
í Svíþjóð veitir sérstök nefnd leyfi
til nafnbreytinga, og sér maður oft í
blöðum skrár yfir ný ættarnöfn, sem
hún hefur samþykkt.
í Englandi og Bandaríkjunum má
að lögum skíra hvaða nafni sem er, en
enskur prestur getur þó neitað að
skíra nafni, sem hann telur óhæft eða
hneykslanlegt, af trúarlegum eða sið-
ferðilegum ástæðum. í Frakklandi
og Þýzkalandi eru til opinberar skrár
yfir nöfn, sem skíra megi, og eru þær
öðru hverju endurskoðaðar. Engin
nöfn má í bækur færa nema þau séu
í þessum skrám. ,
Venja mun helga í nálega öllum
löndum, að niðji beri ættarnafn föð-
ur, en t. d. í Englandi og Bandaríkj-
unum er þetta ekki lögboðið. Má þar
hver maður taka sér hvaða ættarnafn
sem hann vill, og þarf hvorki form-
legt leyfi né viðurkenningu yfirvalda
til upptöku nýs ættamafns. Hins veg-
ar geta menn fengið opinbera stað-
festingu á nýju nafni ef þeir óska þess,
og síðan auglýst í blöðum. I Frakk-
landi og Þýzkalandi þarf leyfi yfir-
valda til allra nafnbreytinga.
I Skotlandi er algengt að jarðeig-
endur bæti nafni jarðar sinnar við
nafn sitt, og er þetta leyfi í sérstökum
lögum frá 1672.
9.
IMeginhugsun íslenzkrar nafnalög-
gjafar ætti að vera sú sjálfsagða sann-
girni og mannúð, að lofa þeim, sem
það vilja, að ráða því sjálfir, hvað
þeir heita — ef ekki brýtur því meir
í bága við þjóðlegan smekk.
Ef t. d. ómálga barn hefur verið
skírt nafni úr erlendri reyfarasögu,
sem er skoplegt á Islandi, eða ramm-
hebresku nafni úr ritningunni, óvenju-
legu og óviðkunnanlegu á Islandi, þá
á að mega breyta því síðar. Og ef
forfaðir minn í karllegg var útlenzk-
ur, og hét t. d. Dupont, Bradley,
Sohmidt, Furubotten, Petterson eða
Hansen (sem allt eru ágæt nöfn á
sómafólki, hvert í sínu landi), en ég
vil heldur bera íslenzkt ættarnafn, þá
á að leyfa það.
Til álita kemur hvort ekki ætti að
láta gera skrá yfir nöfn, sem leyft er
að skíra — í því skyni að vernda böm
í vöggu gegn ósmekklegri eða afkára-
legri nafngift, sem talsvert er af á
íslandi. Kunnugra er, en frá þurfi að
segja, hve oftlega prestar komast í
vanda, þegar þeir eru beðnir að skíra
nöfnum, sem fráleit eru á íslandi, en
kinoka sér hins vegar við að særa for-
eldra með neitun. Væri prestastétt-
inni vafalaust þökk á að geta í slíkum
tilfellum skírskotað til löggiltrar skrár
um leyfð nöfn. Slík skrá myndi líka
vera vel þegin leiðbeining fyrir for-
eldra, sem oft eru í vafa um hvert
nafn skuli gefa bami — og yfirleitt
ætti hún að geta stuðla'ð að því að
gera nöfn landsbúa fjölbreytilegri og
þjóðlegri.
En eins og fyrr segir er nauðsyn að
öll þessi mál séu að mestu leyti á valdi
þar til skipaðrar nefndar, stofnunar
eða stjórnardeildar — þangað til
Akademían kemur, en þá yrði liún að
sjálfsögðu æð'sti aðili um þessi efni,
eins og allt annað sem varðar íslenzka
tungu.