Morgunblaðið - 17.10.2013, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. OKTÓBER 2013
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Hátt í 1.500 erlendir ríkisborgarar
frá Austur-Evrópu fluttu til landsins
á fyrstu níu mánuðum ársins en tæp-
lega 600 manns frá þessum heims-
hluta fluttu þá frá Íslandi.
Þetta kemur fram í greiningu á
straumi erlendra ríkisborgara til
landsins sem Hagstofa Íslands gerði
að beiðni Morgunblaðsins.
Samanlagt eru aðfluttir erlendir
ríkisborgarar frá Austur-Evrópu
umfram brottflutta alls 892 á tíma-
bilinu. Til samanburðar eru aðfluttir
erlendir ríkisborgarar umfram
brottflutta á fyrstu níu mánuðum
ársins alls 1.430.
Fjöldi innflytjenda eftir ríkisfangi
á tímabilinu er sýndur hér til hliðar.
Leiðir greining á hópnum í ljós að
1.475 koma frá Austur-Evrópu, að
Ungverjum meðtöldum, 262 frá
Norðurlöndum, 173 frá Asíu, 203 frá
Norður- og Suður-Ameríku, 30 frá
Afríku og 19 frá Rússlandi, sem er
hér haft í sérstökum flokki. Alls
koma 244 frá ótilgreindum ríkjum.
Hátt í 2.400 koma frá Evrópu
Séu Evrópuríkin lögð saman er
niðurstaðan sú að hingað fluttust
2.377 Evrópubúar á tímabilinu.
Alls fluttu 3.046 erlendir ríkis-
borgarar til landsins á fyrstu níu
mánuðum ársins en 1.628 erlendir
ríkisborgarar frá landinu.
Af þeim sem fluttu frá landinu eru
93 frá Asíu, 164 frá Norður- og Suð-
ur-Ameríku, 1.163 frá Evrópu, 11 frá
Afríku, 10 frá Eyjaálfu og 14 frá
Rússlandi, auk 173 einstaklinga frá
ótilgreindum ríkjum.
Af þeim sem fluttu héðan eru 180
frá Norðurlöndum og 583 frá Aust-
ur-Evrópu. Sem fyrr segir fluttu
hingað 262 erlendir ríkisborgarar
frá Norðurlöndum á tímabilinu og
eru aðfluttir því 82 fleiri en brott-
fluttir úr þessum hópi. Af Asíubúum
fluttust hingað flestir frá Filippseyj-
um eða 46. Næst þeim komu Taí-
lendingar, alls 39 manns. Loks vekur
athygli að 11 fleiri Kínverjar fluttu
frá landinu en til þess á tímabilinu.
Hlutfallslega fáir Afríkubúar fluttu
til og frá landinu á fyrstu níu mán-
uðum ársins, en ítrekað skal að hér
vantar tölur yfir innflytjendur með
önnur ríkisföng.
Flestir frá A-Evrópu
 Helmingur erlendra ríkisborgara sem fluttist til landsins
á fyrstu níu mánuðum ársins kemur frá austurhluta Evrópu
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Götulíf í miðbæ Reykjavíkur Ísland er vinsæll áfangastaður um þessar mundir. Innflytjendum er aftur að fjölga.
Evrópubúum fjölgar
» Alls fluttu hingað 2.377 er-
lendir ríkisborgarar frá Evrópu
á fyrstu níu mánuðum ársins.
» Til samanburðar fluttu héð-
an 1.163 erlendir ríkisborgarar
frá ríkjum Evrópu.
» Í þessar tölur gæti vantað
fólk með önnur ríkisföng en
listuð eru upp hér fyrir ofan.
Fjöldi erlendra ríkisborgara sem fluttu til
landsins á fyrstu 9 mánuðum ársins
Flokkað eftir ríkisfangi
Pólland 1.018
Þýskaland 176
Bandaríkin 144
Litháen 132
Spánn 120
Danmörk 118
Bretland 95
Frakkland 76
Lettland 73
Portúgal 70
Svíþjóð 67
Ítalía 61
Noregur 50
Rúmenía 48
Slóvakía 48
Kanada 47
Filippseyjar 46
Taíland 39
Tékkland 38
Ungverjaland 38
Búlgaría 31
Kína 30
Víetnam 28
Finnland 27
Rússland 19
Eistland 19
Austurríki 17
Úkraína 17
Kenía 17
Japan 15
Holland 15
Indland 15
Serbía 13
Sýrland 13
Brasilía 12
Belgía 10
Önnur ríkisföng 244
Samtals 3.046
Heimild: Hagstofa Íslands
Hjörtur J. Guðmundsson
hjortur@mbl.is
„Mörg dæmi eru um keðju slíkra
gjörninga vegna sama rekstursins
þar sem sömu einstaklingar eru í for-
svari,“ segir í skýrslu sem Halldór
Grönvold, aðstoðarframkvæmda-
stjóri Alþýðusambands Íslands
(ASÍ), kynnti á blaðamannafundi á
vegum sambandsins í gær þar sem
lagðar eru fram 16 tillögur til þess að
sporna við kennitöluflakki hér á
landi og þar með draga úr því sam-
félagslega tjóni sem það veldur.
Kennitöluflakk felst í einföldu máli
í skipulagðri aðgerð þar sem verð-
mæti eru flutt úr einu félagi í annað
en skuldir og aðrar skuldbindingar
skildar eftir í fyrra félaginu sem síð-
an er sett í þrot.
Einn tengist 29 gjaldþrotum
Meðal þess sem Halldór vakti at-
hygli á var að sá einstaklingur sem
tengdist flestum gjaldþrotum félaga
hér á landi á síðustu sjö árum hefði
komið að einum 29 gjaldþrotum.
Næstur í röðinni hefði komið að 22
gjaldþrotum og sá þriðji 20. Fram
kemur í gögnum ASÍ með tillög-
unum að fullyrða megi að slíkt athæfi
kosti íslenskt samfélag tugi milljarða
króna á ári. Sá kostnaður lendi eink-
um á sameiginlegum sjóðum þegar
ekki eru staðin skil á opinberum
gjöldum eins og til að mynda virð-
isaukaskatti og vörslugjöldum sem
og launagreiðslum sem síðan lentu á
Ábyrgðarsjóði launa. Venjan væri sú
að þegar slík félög væru tekin til
gjaldþrotaskipta fengist ekkert upp í
kröfur.
Meiri kröfur og meiri hæfni
Tillögur ASÍ ganga meðal annars
út á það að ríkari kröfur verði gerðar
til þeirra félaga og einstaklinga sem
fá heimild til þess að stofnsetja og
vera í forsvari fyrir félög með tak-
markaða ábyrgð en þeirra sem bera
fjárhagslega ábyrgð. Gerð verði enn-
fremur krafa um aukið hlutafé við
stofnun félags með takmarkaða
ábyrgð frá því sem nú er og tryggt
að það sé greitt. Heimild verði sömu-
leiðis fyrir hendi til þess að sekta for-
svarsmenn félaga sem ekki standa
skil á ársreikningi. Þá verði sett tak-
mörk á nafnabreytingar félaga með
takmarkaða ábyrgð og girt fyrir
heimildir aðila sem tengdir eru slík-
um félögum til þess að taka fé út úr
þeim í gegnum lánveitingar eða öðr-
um hætti. Sömuleiðis verði settar
viðmiðunarreglur um það hvenær
meintar skuldbindingar vegna félaga
með takmarkaða ábyrgð flytjist yfir
á forsvarsmennina. Ennfremur að
opinberir aðilar marki sér heild-
stæða stefnu um aðkomu sína sem
kröfuhafar að þrotabúum slíkra fé-
laga.
Kennitöluflakk
kostar tugi
milljarða króna
 ASÍ hefur lagt fram sextán tillögur
til þess að sporna við kennitöluflakki
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Kennitöluflakk Halldór Grönvold,
aðstoðarframkvæmdastjóri ASÍ.
Kennitöluflakk
» Halldór Grönvold sagði
dæmi um að útigangsmenn
hefðu verið fengnir til þess að
skrá sig fyrir fyrirtækjum á leið
í gjaldþrot til þess að firra fyrri
eigendur ábyrgð.
» Hins vegar væru sérstakir
aðilar farnir að taka slíkt að sér
í seinni tíð, menn sem væri
kannski ekki eins annt um
mannorð sitt og öðrum og
reyndu þá að maka krókinn áð-
ur en félögin færu endanlega í
þrot.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Veruleg mengun er í mosa við Straumsvík.
Sérstaklega er blý- og sinkmengun mikil.
Mengunin er aðallega rakin til iðnaðar-
starfsemi austan við álverið, meðal annars
endurvinnslu brotajárns og sinkhúðunar.
Þessar upplýsingar koma fram í skýrslu
um niðurstöður mælinga á styrk þung-
málma í tildurmosa á Íslandi sem Sig-
urður H. Magnússon, gróðurvistfræðingur
hjá Náttúrufræðistofnun, kynnti í erindi á
Hrafnaþingi stofnunarinnar í gær.
Styrkur þungmálma og brennisteins
hefur verið rannsakaður í mosa á fjölda
staða á fimm ára fresti frá því um 1990.
Rannsóknirnar eru hluti af evrópsku vökt-
unarverkefni sem meðal annars er ætlað
að fylgjast með loftborinni mengun.
Sigurður segir að Ísland komi að mörgu
leyti vel út úr samanburði við önnur Evr-
ópulönd. Nefnir sem dæmi að hvergi
mælist minni blýmengun í úthaga en hér á
landi. Blýmengun hefur minnkað á Ís-
landi, ef til vill vegna minna blýinnihalds í
bensíni. Yfirleitt er minnsti styrkur þung-
málma á Vestfjörðum og Norðvesturlandi.
Aukin vöktun er við álverin í Straums-
vík, á Grundartanga og í Reyðarfirði.
Mengun af arsen og nikkel er nokkur við
verksmiðjurnar á Reyðarfirði og á Grund-
artanga og veruleg við Straumsvík.
Brennisteinsmengun við iðnaðarsvæðin
þrjú telst engin eða aðeins vísbendingar
um mengun.
Svipað og í Austur-Evrópu
Svæðið við Straumsvík sem kom verst
út úr mælingunni er lítið, að sögn Sig-
urðar. Í erindi sínu tók hann sem dæmi að
ef borin séu saman hæstu gildin í lönd-
unum séu aðeins hærri gildi í nokkrum
ríkjum Austur-Evrópu en í Hafnarfirði,
það er í Rúmeníu, Póllandi, Búlgaríu og
Slóveníu.
Þungmálmar í mosa
 Starfsemi á iðnaðarsvæðinu austan við álverið í Straumsvík mengar
umhverfið  Hæstu gildi svipuð og í nokkrum ríkjum Austur-Evrópu
Morgunblaðið/ÞÖK
Mosi Styrkur málmanna er mældur í mosa
víða um land og um alla Evrópu.
Sigurður Magn-
ússon segist ekki
vita hvort meng-
un í mosa sé
heilsuspillandi.
„En ég myndi ekki
tína ber þarna,“
bætir hann við.
Heilbrigðis-
fulltrúi Hafnar-
fjarðar- og Kópa-
vogssvæðis hefur kynnt sér niðurstöður og segir
Sigurður að málið verði tekið upp á þeim vett-
vangi. „Ég tel að menn eigi að taka svona nið-
urstöður alvarlega og athuga betur hvernig
vinnsla málmanna fer fram. Hvort ekki sé hægt
að hindra að mengunin berist frá fyrirtækj-
unum,“ segir Sigurður.
Svæðið með mestu þungmálmamenguninni er
lítið. Tildurmosi þar er ræfilslegur og virðist þríf-
ast illa, að sögn Sigurðar, og erfitt að finna sýni
til að mæla.
„Myndi ekki
tína ber þarna“
Í ATHUGUN HEILBRIGÐISEFTIRLITS
Endurvinnsla Mengunin
kemur frá iðnfyrirtækjum
austan við álverið.