Málfríður - 15.10.2005, Blaðsíða 16

16 MÁLFRÍÐUR
Grein þessi er byggð
á erindi sem flutt var
á málþingi um gildi
er lendra tungumála fyr-
ir íslenskt samfélag, í
til efni Evrópska tungu-
máladagsins.
Sigurborg Jónsdóttir
Sigurborg Jónsdóttir, formaður STÍL.
Nýjar áherslur í tungumálakennslu
framhaldsskóla
„Tungumál opna dyr“ er heiti bæklings sem mennta-
málaráðuneytið hefur sent til skóla í tilefni evrópska
tungumáladagsins. Þetta eru orð að sönnu, því í
Evrópu einni eru töluð yfir 200 tungumál, lítil og
stór. Mikill hluti Evrópu er orðinn að einum markaði
og því er góð tungumálakunnátta forsenda þess að
geta stundað nám og störf innan hans og flutt sig til
eftir þörfum.
Með tungumálanámi eykst innsýn í líf annarra
þjóða og ólíkir menningarheimar verða ekki eins
fjarlægir og illskiljanlegir. Allt lýsir þetta þörf sam-
félagsins fyrir góða tungumálakunnáttu.
En hverjar eru áherslur í tungumálakennslu? Eru
einhverjar nýjungar? Hvernig er búið að kennslu?
Nýjar áherslur er stórt orð. Sumt er orðið gamalt án
þess að hafa endilega slegið í gegn og enn er verið að
finna upp hjólið. Mismunandi áherslur eru á hverj-
um tíma og oft dustum við rykið af því sem gamalt
er orðið en hefur reynst vel.
Fjölbreytni og sveigjanleiki eru lykilorð í kennslu.
Sums staðar hentar að leggja áherslu á vísindi eða
bókmenntir en annars staðar á viðskiptaþáttinn eða
iðngreinar og samþætta þannig tungumál og náms-
svið. Margt nýtt og spennandi er að gerast á þessu
sviði tungumálanáms en mætti efla enn meir. Í
MK hefur til að mynda lengi verið kennd fagtengd
danska og einnig er þar fagtengd franska, fyrir nema
í matreiðslu og framreiðslu og í MH er IB nám á
ensku.
Sífellt meiri krafa er gerð um aukna áherslu á
talmál í tungumálakennslu í framhaldsskólum. Og
eins að laga kennsluna og námsefnið að nútímanum
og að kröfum samfélagsins, t.d. ferðaþjónustu og
viðskiptalífi sem eru meðal mikilvægustu atvinnu-
greina landsins. En ekki er auðvelt að uppfylla kröf-
ur um þjálfun talmáls þar sem lítið svigrúm gefst til
þess, með 25-30 nemendur í hóp.
Vaxandi fjöldi framhaldsskóla tekur þátt í ýmsum
áhugaverðum verkefnum með samstarfi við skóla
í Evrópu í gegnum landsskrifstofu Sókratesar og
notar þannig tungumálið markvisst með nemenda-
heimsóknum og þemavinnu. (tungumálaverkefni,
skólasamstarf og skólaþróunarverkefni)
Með tilkomu lægri fluggjalda hafa námsferðir
tungumálanemenda aukist töluvert. Nemendur fá
kjörið tækifæri til að kynnast landi og þjóð af eigin
raun og reyna að bjarga sér á tungumáli viðkomandi
lands.
Mikil tæknivæðing hefur átt sér stað í framhalds-
skólum landsins og með upplýsingatækninni hafa
opnast nýir möguleikar til raunverulegra samskipta
við nemendur og skóla í öðrum löndum. Við þekkj-
um þá fjölþættu möguleika sem internetið býður
upp á eins og online-orðabækur, gagnvirkar æfingar
og verkefni, auk alls kyns texta og greina.
Ýmsar nýjungar hafa orðið í námsefnisgerð með
tilkomu netsins. Í mörgum áföngum hefur notkun
kennslubóka verið hætt (þó bókmenntir lifi enn
góðu lífi) og efni sett inn í kennsluumhverfi á net-
inu eða nemendur sækja sér efni og upplýsingar
á vefinn. Heimildaöflun á netinu á rauntíma telst
orðið sjálfsagður þáttur í tungumálanámi. Forrit til
námsefnisgerðar bjóða upp á gagnvirkni sem leyfir
endurtekningar eins oft og nemendum sýnist, hvort
sem um er að ræða málfræði, þjálfun í söfnun orða-
forða og hlustun. Tæki til að taka upp hljóð og mynd
verða sífellt einfaldari og aðgengilegri sem býður
upp á að skila verkefnum í öðru formi en rituðu.
Portfolio
Mikið er horft til einstaklingsmiðaðs náms þar sem
ábyrgð og frumkvæði nemenda er í fyrirrúmi og það
talin ein af helstu forsendum þess að raunverulegt
nám eigi sér stað. En einstaklingsmiðað nám þýðir