Málfríður - 15.10.2005, Blaðsíða 31

MÁLFRÍÐUR 31
í paravinnu jafnt sem einstaklingsvinnu og á nám-
skeiðinu fórum við í gegnum nokkrar skemmtilegar
paraæfingar til að þjálfa ritun. Ein æfingin fólst til
dæmis í því að skrifa samtal þar sem fyrsta línan
innihélt 7 orð, sú næsta 6, þá 5 orð og svo koll af kolli
þar til samtalinu lauk með einu orði. Önnur útfærsla
af þessari æfingu er að byrja með 1 orð í línu, þá
2 o.s.frv. Einn þátttakandi í hópnum sagðist hafa
prófað svona samtalsritun með nemendum til að
ræða skáldsöguna Of Mice and Men. Þriðja æfingin
af þessum toga var þannig að annar aðilinn byrjaði
samtal með 10 orða setningu og skrifaði síðan tölu
á bilinu 2–16 sem sagði mótaðilanum til um hversu
mörg orð máttu vera í svari hans.
Hópteikning sem hugmyndauppspretta
ritunar
Mario bað okkur um að teikna í sameiningu mynd
á töfluna. Hver þátttakandi mátti aðeins teikna einn
hlut í hvert sinn sem hann kom upp. Myndin verður
að vera ein merkingarbær heild („the drawing must
make visual sense“). Myndina má síðan nota sem
hugmyndauppsprettu fyrir alls kyns ritunarverk-
efni, s.s. lýsingu, sögu, samtöl, fréttafrásögn, bréf
frá einhverjum í myndinni, orðaforðavinnu (nefna
það sem er á myndinni), o. s. frv. Sem dæmi um það
hversu óhefðbundinn Mario er í hugsun er að hann
bað okkur um að skrifa samtal á milli eldfjalls og
heysátu, en hvoru tveggja var að finna á myndinni
sem við höfðum í sameiningu teiknað á töfluna.
Önnur hugmynd sem hann kynnti fyrir okkur var að
nemendur gætu skrifað frásögn af hugsunum sínum
og tilfinningum meðan teikningin var í vinnslu.
„A part writing to the whole
(and vice versa)“
Það er um að gera að nota ímyndunaraflið þegar
unnið er með ritun og ástæðulaust að skrifa aðeins
sem mannvera. Þess í stað má ímynda sér að maður
sé tré, laufblað, tá, fótur, pottur, bílvél eða hvað
annað sem manni dettur í hug og skrifa út frá
því, eins og næsta æfing gerði okkur ljóst. Mario
talaði lítillega um tré og bað okkur um að tilgreina
uppáhaldstréð okkar. Í umræðunni var rifjaður upp
ýmiss orðaforði varðandi tré, s. s. heiti ýmissa trjá-
tegunda o. þ. u. l. Síðan bað Mario okkur um að
finna okkur félaga; annar aðilinn átti að vera tré
en hinn lauf. Verkefnið fólst síðan í að skrifa bréf,
annars vegar frá laufinu til trésins og hins vegar
frá trénu til laufsins. Afraksturinn vakti talsverða
kátínu enda nýstárlegt að setja sig í spor laufa/trjáa.
Bréf trjánna áttu efalaust flest það sammerkt að vera
föður-/móðurleg meðan laufin voru unggæðings-
legri í tali. Mario kallaði þessi skrif „hlutur skrifar
til heildar og heild skrifar til hlutar“ og kynnti fleiri
hugmyndir sem mætti nýta í svipuðum tilgangi.
Meðal þess má nefna:
tree – leaf, school – playground; English language
– English grammar; car – gear box; a drunk
– his/her liver; brain – nerves; river – waterfall;
Winnipeg – Icelandic minority; volcano – cald era; a
teenager’s room – a teenager’s room’s door; house
– cellar; Iceland – Húsavík; the US – California.
Myndgerðar tilfinningar
„Ímyndið ykkur að þið séuð hús“, sagði Mario.
Síðan bað hann okkur (þ. e. húsin) að lýsa í ritun
hvernig okkur væri innanbrjósts þá stundina og
hvernig okkur liði bæði líkamlega og tilfinningalega.
Útkoman var vitaskuld býsna brosleg en í gegnum
lýsingar af mishrörlegum húsum mátti vitaskuld
greina hvernig viðkomandi nemendum leið þá stund-
ina. Mario benti á fleiri hliðstæðar myndhverfingar
sem virka vel í þessum tilgangi, svo sem veðrið og
landslag.
Lýsing á eigin tilfinningum
Vitaskuld þarf ekkert endilega að dylja tilfinningar
sínar í formi myndhverfinga. Stundum getur verið
ágætt að hefja kennslustund á því að biðja nem-
endur að skrifa hvernig þeim líður nákvæmlega á
því augnabliki, jafnt líkamlega sem tilfinningalega.
Þetta getur verið leið til þess að kyrra hugann eða
auka einbeitingu nemenda. Þessi æfing minnti óneit-
anlega á jóga. Jógaritun!
Að lokum ...
Til viðbótar öllum þeim hugmyndum og aðferðum
sem Mario kynnti á námskeiðinu, dreifði hann til
okkar aragrúa af ljósrituðum greinum og kafla brot-
um eftir hann sjálfan og aðra höfunda. Jafnframt
hafði hann frammi sýnishorn af bókum eftir sjálfan
sig og aðra. Þeim sem vilja fræðast nánar um þessar
bækur, er bent á að skoða heimasíðu Pilgrims-stofn-
unarinnar: www.pilgrims.co.uk, þar sem m. a. má
finna lista yfir bækur eftir starfandi kennara. Mario
ritstýrir auk þess veftímaritinu Humanising Language
Teaching: http://www.hltmag.co.uk/
Námskeiðið, sem hér hefur verið lýst, skildi mikið
eftir sig og fyllti mig löngun til að nota það sem ég
hafði fengið að reyna. Það sem situr þó sterkast eftir
er virðingin fyrir nemendum sem geislaði af Mario
og viðleitni hans til að nálgast þá sem manneskjur.
Með þetta veganesti var spennandi tilhugsun að
hefja nýtt skólaár.