Læknablaðið - 15.06.2003, Blaðsíða 49

UMRÆÐA & FRETTIR / VIÐBUNAÐUR VIÐ HABL
linga sé ábótavant. Það er hins vegar ljóst að ef ann-
ast á marga sjúklinga samtímis mun það koma niður
á annarri starfsemi sjúkrahússins.
Einnig er nauðsynlegt að samræma aðgerðir utan
Landspítala. Hugsanlegt er að tilfelli komi upp úti á
landi og þá er mikilvægt að til séu leiðbeiningar og
viðbúnaður svo heilbrigðisstarfsmenn viti hvernig
skuli bregðast við. Því voru skrifaðar leiðbeiningar
um fyrstu viðbrögð ef sjúklingur sem talið er að sé
smitaður af HABL leitar læknishjálpar á sjúkra-
stofnun. Meginatriði leiðbeininganna eru eftirfar-
andi:
• Sjúklingur sem talið er að sé með HABL skal
ekki bíða á biðstofu.
• Sjúklingur skal einangraður á sérherbergi með
opnanlegum glugga.
• Takmarka skal fjölda starfsmanna sem annast
sjúklinginn.
• Starfsmönnum sem annast sjúklinginn ber að
fylgja sýkingavarnaleiðbeiningum í allri um-
gengni við sjúklinginn (setja upp veiruhelda
grímu, einnota hanska og hlífðargleraugu,
klæðast hlífðarslopp við inngöngu í herbergið,
þegar herbergi er yfirgefið taka af hlífðarslopp,
grímu, gleraugu og hanska og að því loknu þvo
hendur og spritta).
• Beðið skal með allar rannsóknir (til dæmis
lungnamyndatöku og blóðprufur) nema sjúk-
lingnum stafi hætta af biðinni. í flestum tilfell-
um er hægt að bíða með allar rannsóknir þar til
komið er til Reykjavíkur.
• Hafi sjúklingur samband símleiðis við sjúkra-
stofnun skal honum ekki bent á að koma á
stofnunina, nema ástand sjúklings sé það
slæmt að ekki verði hjá því komist, heldur skal
honum sagt að halda kyrru fyrir þar sem hann
dvelst og læknir fer í vitjun til hans.
• Læknir sem vitjar sjúklingsins skal hafa með
sér tilskilinn hlífðarfatnað og fylgja sýkinga-
varnaleiðbeiningum (sjá ofan) í allri umgengni
sinni við sjúklinginn.
• Að læknisskoðun lokinni ber að hafa samband
við vakthafandi smitsjúkdómalækni á Land-
spítala og tilkynna sóttvarnalækni án tafar ef
læknirinn telur líkur á að sjúklingurinn geti
verið með HABL.
• Flutningur skal undirbúinn án tafar til Reykja-
víkur í einangrun á Landspítala í samráði við
ofannefnda sérfræðinga ef enn er grunur um
HABL.
• Rekja skal smitleiðir þegar í stað í samvinnu
við sóttvamalækni.
• Þeir sem hugsanlega hafa orðið fyrir smiti
dvelja í heimaeinangrun í 10 daga eftir að smit
átti sér stað.
Upplýsingar um grímutegundir og notkun gríma
hafa verið sendar heilsugæslunni í landinu og stefnt
er að því að veiruheldar grímur verði til á öllum
heilsugæslustöðvum. Grímurnar gefa einnig góða
vörn gegn loftbornu smiti og sem dæmi um það má
nefna berkla.
Einnig hafa verið skrifaðar leiðbeiningar um ráð-
stafanir þeirra sem hugsanlega hafa orðið fyrir smiti,
það er átt samskipti við sjúkling sem talið er eða lík-
legt er að sé með HABL. Þeim ber að dvelja í heima-
einangrun í 10 daga eftir að þeir urðu fyrir hugsan-
legu smiti og á þeim tíma skulu þeir mæla líkamshit-
ann daglega og vera í daglegu sambandi við smitsjúk-
dómalækna eða hjúkrunarfræðinga á smitsjúkdóma-
deild Landspítala.
Útbúnar hafa verið leiðbeiningar fyrir sjúkra-
flutningamenn sem annast flutning á HABL-sjúk-
lingi í einangrun.
Á rannsóknarstofu Landspítala í veirufræði er nú
unnt að greina HABL-veiruna með PCR. Á rann-
sóknarstofu spítalans í sýklafræði hefur greining á
öðrum orsökum atýpískrar lungnabólgu verið bætt,
hægt er núna að greina Mycoplasma pneumoniae og
Chlamydia pneumoniae með PCR fyrr en áður og er
þá fyrr hægt að útiloka HABL-veiruna sem orsök
lungnabólgu.
Viðbúnaður á íslandi - flugsamgöngur
Upplýsingum til flugfarþega um sjúkdóminn er kom-
ið til flugfarþega með spjöldum sem sett eru í alla
sætisvasa vélanna. í öllum áætlunarvélum á leið til
landsins ber að lesa upp tilkynningu þar sem farþeg-
um er bent á upplýsingar í sætisvasa. Stór rauðlituð
veggspjöld (1,5x1 m) með sama texta og á áðurnefnd-
um spjöldum hafa verið hengd upp í komusali far-
þega á áætlunarstöðum með beint flug frá útlöndum
sem eru Keflavík, Reykjavík, Akureyri og Egilsstað-
ir. Einnig er reynt að ná til farþega um borð í skipinu
Norrænu (Smyril line) sem kemur til Seyðisfjarðar
með fjölda farþega yfir sumartímann.
Leiðbeiningar voru skrifaðar um viðbrögð um
borð í flugvélum þar sem grunur leikur á að einhver
sé með HABL-smit og sá Flugmálastjóm um að
koma leiðbeiningunum til flugfélaga sem annast far-
þegaflug til íslands. Upplýsingum um veiruheldar
grímur hefur einnig verið dreift til allra flugfélaga
með íslenskar áhafnir sem annast farþegaflug.
Fyrir liggur samræmd áætlun fyrir landið allt um
hvemig skuli bregðast við ef tilkynning um hugsan-
legt HABL-tilfelli berst frá flugvél á leið til landsins.
Áhöfn vélarinnar skal tilkynna þetta til flugumferð-
arstjórnar í Reykjavík sem fyllir í gátlista með helstu
atriðum um sjúklinginn og heilsufar hans. Að því
loknu hefur flugumferðarstjórn samband við vakt-
hafandi lækni á áfangastað sem skal annast fyrsta
mat. Ef líkur eru á HABL-smiti ber að hafa samband
Læknablaðið 2003/89 521