Læknablaðið - 15.02.2004, Blaðsíða 42

FRÆÐIGREINAR / NYR DOKTOR I LÆKNISFRÆÐI
Doktorsvörn í læknisfræði
Dr. Fritz H. Berndsen
skurðlœknir.
Þann 6. júní síðastliðinn varði Fritz H. Berndsen
skurðlæknir doktorsritgerð við læknadeild Háskól-
ans í Lundi. Ritgerðin ber nafnið The changing
path of inguinal hernia surgery. Andmælandi við
doktorsvörnina var Bo Anderberg prófessor í
Stokkhólmi en leiðbeinandi var Agneta Mont-
gomery dósent við háskólasjúkrahúsið í Malmö.
Ritgerðin fjallar um þær breytingar sem orðið
hafa á meðferð nárakviðslita á síðastliðnum ára-
tug. Aðgerð við nárakviðsliti er ein algengasta að-
gerð í skurðlækningum en helsta vandamálið eftir
hana hefur verið há tíðni endurtekinna kviðslita
(10-20%) Á síðasta áratug hafa komið fram nýjar
skurðaðgerðir þar sem saumað er inn net til að
styrkja kviðvegginn og þannig reynt að minnka
líkur á endurteknu kviðsliti. Auk þess hafa kvið-
sjáraðgerðir rutt sér til rúms við aðgerðir á nára-
kviðsliti.
Fyrsta rannsókn ritgerðarinnar fjallar um ár-
angur meðferðar á sjúkrahúsinu í Karlskrona í
Svíþjóð. Þar voru teknar upp nýstárlegri aðgerðir
gegn nárakviðsliti 1993, auk þess sem kennsla
skurðlækna var bætt. Til að meta árangur þessara
breytinga var sjúklingum sem höfðu farið í aðgerð
1990 og 1996 fylgt eftir í 5 ár. Tíðni endurtekinna
kviðslita fimm árum eftir aðgerð lækkaði úr 28%
árið 1990 í 3% árið 1996 sem þykir mjög góður ár-
angur.
Önnur og þriðja rannsókn ritgerðarinnar er tví-
þætt slembirannsókn á árangri kviðsjáraðgerðar
og opinnar aðgerðar við nárakviðsliti. Þetta er jafn-
framt stærsta rannsókn sinnar tegundar þar sem
1000 sjúklingum var fylgt eftir reglulega í fimm ár.
Sjúklingar sem fóru í kviðsjáraðgerð höfðu minni
verki eftir aðgerð og veikindaleyfi þeirra voru
styttri. Ekki reyndist munur á tíðni endurtekinna
kviðslita fimm árum eftir aðgerð en hins vegar
kom í ljós marktækt samband milli þess skurð-
læknis sem framkvæmdi aðgerðina og tíðni endur-
tekinna kviðslita.
Fjórða rannsóknin fjallar um meðferð tvíhliða
nárakviðslita en í 15-20% tilvika eru kviðslit í báð-
um nárum. Áður tíðkaðist að framkvæma tvær að-
gerðir með nokkurra mánaða millibili en með til-
komu kviðsjáraðgerða var í auknum mæli farið að
gera aðgerð á báðum nárum samtímis. Við há-
skólasjúkrahúsið í Malmö hafa sjúklingar með tví-
hliða kviðslit verið meðhöndlaðir með kviðsjárað-
gerð frá árinu 1993 og var tilgangur rannsóknar-
innar að meta árangur aðgerðanna. Helstu niður-
stöður voru þær að tvíhliða kviðsjáraðgerð er ör-
ugg og alvarlegir fylgikvillar fáir. Tíðni endurtek-
inna kviðslita þremur árurn eftir aðgerð reyndist
lág, eða innan við 3%.
Síðasta rannsókn ritgerðarinnar var dýratilraun
þar sem borin var saman mismunandi net sem not-
uð eru við nárakviðslitsaðgerðir. Sérstaklega voru
könnuð áhrif netinnlagnar á sáðstreng og æðar til
eista. Það net sem mest er notað í dag virðist ekki
hafa áhrif á sáðstreng né æðar til eista.
Fritz lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum
við Sund 1985 og embættisprófi frá læknadeild
Háskóla íslands 1991. Hann stundaði framhalds-
nám á skurðdeildum Sjúkrahúss Karlskrona í Sví-
þjóð frá 1993 til 1997 og fékk sérfræðiviðurkenn-
ingu í almennum skurðlækningum 1997. Á árun-
um 1998-2002 starfaði Fritz í Malmö þar sem hann
sérhæfði sig í kviðsjáraðgerðum. Hann starfar nú
sem yfirlæknir handlækningadeildar Sjúkrahúss
Akraness auk þess sem hann rekur læknastofu í
Domus Medica.
138 Læknablaðið 2004/90
i