Læknablaðið - 01.03.2014, Blaðsíða 45

LÆKNAblaðið 2014/100 173
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
gagnagrunnur sem rannsóknarvinna í
sérgreininni byggir að miklu leyti á. Sam-
bærileg skráning tíðkast á Norðurlöndum
og víðar í Evrópu og góð samvinna hefur
náðst við þessi lönd. „Þá finnst mér að við
ættum að koma upp svipaðri skráningu
á kvensjúkdómavængnum til að fá full-
komnari yfirsýn yfir greinina og hafa slík-
ar upplýsingar aðgengilegar til rannsókna.
Það er reyndar aðeins fróm ósk af minni
hálfu, þar sem slík skráning er í höndum
Embættis landlæknis og kallar einnig á
samstarf og samvinnu við sjálfstætt starf-
andi sérfræðinga í kvensjúkdómalækn-
ingum og á öðrum sjúkrahúsum landsins.“
Áhættuhópar meðal íslenskra kvenna
Á þeim áratugum sem Þóra hefur
starfað við fæðingafræði og mæðravernd
hefur íslenskt samfélag tekið verulegum
breytingum. „Við sjáum þetta glöggt í
mæðraverndinni. Áður var þetta fremur
einsleitur hópur, en nú hafa orðið til
áhættuhópar meðgöngu- og fæðinga sem
ekki voru til staðar áður. Annars vegar
er um áhættuhóp kvenna að ræða sem
stendur höllum fæti félagslega og hins
vegar þann sístækkandi hóp kvenna sem
glímir við offitu. Í fyrri hópnum eru konur
sem búa við slæm félagsleg og efnahagsleg
kjör. Þetta er stór hópur og innan hans eru
konur af erlendum uppruna sem eiga erfitt
með að nýta sér félags- og heilbrigðisþjón-
ustu. Þar eru einnig konur sem eiga við
fíknivanda að stríða. Mæðraverndin þarf
að sjálfsögðu að ná til þessara kvenna ekki
síður en annarra, en það getur verið flókið.
Við státum okkur af lægstum burðar-
máls- og ungbarnadauða í veröldinni. Ef
við ætlum að halda þeim orðstír þurfum
að við að halda vel utan um þennan hóp
og gera enn betur í að ná til hans. Erlendar
konur á barneignaraldri eru orðinn það
stór hópur að það heyrir til algjörra und-
antekninga ef ekki eru eitt eða fleiri útlent
nafn á fæðingarlista kvennadeildarinnar á
hverjum tíma.
Offita er orðin gríðarlega algeng í hópi
verðandi mæðra og hefur fjölmörg vanda-
mál í för með sér. Það er ekki eitt, heldur
nánast allt, sem verður áhættusamara á
meðgöngu og í fæðingu ef konan er mjög
feit. Sykurbúskapur feitra kvenna brengl-
ast frekar á meðgöngunni og úr verður
meðgöngusykursýki sem getur haft slæm
áhrif á börnin í bráð og lengd. Keisara-
skurðir og önnur inngrip eru algengari hjá
þessum hópi, en þeim fylgir meiri áhætta
en við eðlilega fæðingu og áhættan er svo
enn meiri ef offita er einnig til staðar.
Hvað varðar fræðslu til almennings tel
ég mikilvægt að upplýsa konur í þessum
hópum um þær áhættur sem eru til staðar
við meðgöngu og fæðingu.“
Eðlileg fæðing
Þóra segir mæðravernd og fæðingarhjálp
í rauninni vera í svo góðu horfi og þeir
er við það starfa svo þjálfaðir að langflest
íslensk börn koma í dag lifandi og við
góða heilsu í heiminn og mæður þeirra
eru það líka. „Þetta kunnum við og gerum
mjög vel í dag. Betur en margir aðrir.
Þetta skyggir í rauninni á þann vanda
sem margar konur eiga við að etja í pers-
ónulegu lífi sínu og mikill tími lækna og
ljósmæðra í mæðraverndinni fer í að sinna
sálfélagslegum vanda mæðranna og fjöl-
skyldnanna. Þarna finnum við mjög skýrt
„Þessi blanda af klínísku
starfi og rannsókna-
vinnu er svo gefandi
fyrir alla, kemur í veg
fyrir margumrædda
kulnun í starfi og nýtist
skjólstæðingum okkar
beint og óbeint,“ segir
Þóra Steingrímsdóttir
prófessor og yfirlæknir
í fæðinga- og kvensjúk-
dómalækningum.