Litli Bergþór - 01.06.2012, Blaðsíða 13

Litli-Bergþór 13
en að hafna þessari rausnarlegu gjöf. Að vísu töldu
þær rétt að bíða með það að reisa bygginguna þar til
heimsstyrjöldinni lyki en hún geysaði grimmilega
um þetta leyti. Lyktir fundarins urðu svo þær að talið
var að hann væri of fámennur til að taka afstöðu til
gjafarinnar. Ákveðið var að kalla saman annan fund
og ganga þar frá málinu með löglegri atkvæðagreiðslu
og stakk Vilhelmina upp á því að þær konur sem
kæmust ekki á þann fund sendu inn skriflega umsögn
sína varðandi málið.
Kvenfélagskonurnar hittust næst tveimur og hálfum
mánuði síðar á félagsfundi sem einnig var haldinn
að Vatnsleysu. Mættar voru 13 konur og þar af gekk
ein í félagið á fundinum. Auk þess sendi ótilgreindur
fjöldi kvenna inn bréf þar sem þær skýrðu frá afstöðu
sinni til landagjafarinnar. Sigurlaug Erlendsdóttir
kvenfélagsformaður las upp bréf þessara kvenna í
upphafi fundarins og urðu síðan nokkrar umræður um
málið. Fram kemur að Kristín Sigurðardóttir á Vatns-
leysu ásamt sumum kvenfélagskvenna úr Úthlíðar- og
Haukadalssóknum eru eindregið á móti því að sam-
komuhúsið sé fært en þá virðist Sigurlaug hafa lagt
eftirfarandi tillögu fram: „Kvenfélagsfundur 23. mars
samþykkir fyrir sitt leyti að þiggja gjöf þá er Þor-
steinn Loftsson og kona hans hafa boðið, sem er
blettur undir samkomuhús og hiti til upphitunar
húsinu sem byggt yrði í framtíð eða þegar aðstæður
leyfðu.“
Þegar hér er komið hefði mátt halda að tekist yrði á
um tillögu Sigurlaugar í atkvæðagreiðslu en svo er að
sjá sem að örlög tillögunnar hafi ráðist þegar Jónasína
Sveinsdóttir í Holtakotum lét það álit sitt í ljósi að
áhættulaust væri fyrir Kvenfélagið að þiggja þessa
gjöf og samþykkja tillöguna, þar sem að hún fæli
ekkert ákvæði í sér annað en bjóða Kvenfélaginu að
vera meðeigandi í væntanlegu samkomuhúsi er þarna
yrði reist. Jónasína lét ekki þar við sitja heldur minnti
stallsystur sínar á hve erfitt það væri að fá að halda
samkomur í húsi sem þær ættu ekkert í og vandaði þar
að auki samkomuhúsinu á Vatnsleysu ekki kveðjurn-
ar og kallaði það húshjall! Jónasína endar ræðu sína
með því að brýna konurnar til dáða: „Myndi þá sá
dómur upp yfir okkur kveðinn um ókominn tíma að
með því að hafna þessu boði líti út yfir að við hefðum
ekki gjört okkur ljósa grein fyrir því hvað hér er um
að ræða, og einnig að við hefðum ekki kunnað gott að
þiggja.“ Eftir þessa þrumuræðu var tillaga Sigurlaugar
samþykkt með öllum greiddum atkvæðum þrátt fyrir
fyrri mótbárur sumra kvennanna.
Gjafabréfsumræða Ungmennafélags
Biskupstungna
Töluvert kvað við annan tón á meðal félaga í
Ungmennafélaginu. Á aðalfundi þess 2. júní 1941 í
samkomuhúsinu á Vatnsleysu talaði Þorsteinn Sig-
urðsson og greindi frá vinnu nefndar sem hafði verið
skipuð til að fjalla um Gjafabréfamálið en það heiti
gáfu ungmennafélagar gjöf Þorsteins og Vilhelminu.
Því miður eru þetta fyrstu heimildir Ungmennafél-
agsins sem geta þessa máls og raunar þær fyrstu í
nýrri fundargerðarbók. Bókin þar á undan finnst ekki
og því sést ekki hvaða viðtökur gjöf Vilhelminu og
Þorsteins fær í upphafi og þær umræður sem hafa
orðið á viðkomandi fundi.
Fram kemur í máli Þorsteins að gjöf Þorsteins og
Vilhelminu hefur verið skilyrt. Félögin hafa þurft að
gefa svar hvort þau vildu þiggja eða hafna gjöfinni
innan tiltekins tíma. Gjafabréfanefnd Ungmenna-
félagsins reyndi allt hvað hún gat til þess að fram-
lengja ákvörðunarfrestinn en þegar það fékkst ekki
þá tók nefndin þá ákvörðun fyrir hönd félagsins að
þiggja gjöfina. Síðar á fundinum eru störf nefndar-
innar lofuð í hástert svo og ákvarðanir hennar svo
að ljóst er að ungmennafélagar virðast ánægðir með
væntanlega lóð í Reykholti.
Svo er þó ekki þegar skyggnst er undir yfirborðið.
Málsvari nefndarmanna, Þorsteinn Sigurðsson, gagn-
rýnir raunar gjöf Vilhelminu og Þorsteins og segir
hann sig hafa sannfærst um að ekki væri mögulegt að
reisa þar samkomuhús nema að fá til viðbótar væna
sneið af landi hreppsins. Með þessu hlýtur Þorsteinn
að eiga við að hann teldi nauðsynlegt að fá einnig
land sem næði í áttina að barnaskólanum, það er að
segja núverandi leikskóla. Það má líka vera að Þor-
steinn hafi haft í huga hve dýr bygging barnaskólans
varð en hún fór langt fram úr kostnaðaráætlun. Helsta
ástæða mikils kostnaðar var sú hve dýrt reyndist að
byggja undir húsið í þessum halla.
Þorsteinn segir nefndina hafa horft til þess að
viðtaka gjafarinnar gæti orðið til þess að treysta
samvinnu við hin félögin auk þess sem að ekki megi
slá hendinni á móti neinu því sem gæfi einhver rétt-
indi. Hann gagnrýnir þó nýlega stofnun stúkunnar
Bláfells sem hann telur vera óþarfa og að hún muni
einungis sundra starfskröftum í félagsmálum sveit-
arinnar. Síðar gefa Erlendur Björnsson á Vatnsleysu
og Tómas Tómasson í Helludal nánari upplýsingar
um málið og bendir það til þess að þeir hafi verið í
umræddri nefnd ásamt Þorsteini á Vatnsleysu.
Í umræðum um málið ljúka menn á borð við Stefán
Sigurðsson skólastjóra og Sigurgeir Kristjánsson á
Felli, síðar alþingismaður, lofsorði á störf nefndar-
innar. Talsverð umræða verður um málið og lýsir
Þorsteinn því yfir að það sé persónuleg skoðun sín
að þörfin fyrir nýtt samkomuhús sé ekki aðkallandi
og nær væri að fegra og prýða samkomustaðinn
að Vatnsleysu. Í fundargerð Ungmennafélagsins
kemur fram að þeir Stefán og Sigurgeir taka undir
með skoðun Þorsteins um að ekki sé tímabært að
ráðast í húsbyggingu á þessum tímum. Að lokum er
samþykkt að fela Gjafabréfanefndinni að hafa fram-
kvæmd með málinu ef með þyrfti.
Viðhorf félaga í stúkunni Bláfelli
Öllu erfiðara var að komast að því hvaða viðhorf
meðlimir stúkunnar Bláfells höfðu gagnvart land-
gjöf hjónanna á Stóra-Fljóti. Eftir töluverða leit á
skjalasöfnum og viðræður við fróða menn þá fundust