Ægir - 01.01.2010, Blaðsíða 11

11
F I S K V E I Ð I S T J Ó R N U N
arkvóta.2) Tilgangurinn með
þessu var að bæta hlut þeirra
skipa sem hefðu orðið fyrir
mestri skerðingu við úthlutun
aflamarks frá fiskveiðiárinu
1991/1992. Við úthlutun
þessa sérstaka jöfnunarkvóta
skyldi tryggt að verst settu
bátarnir fengju að öllu leyti
bættar skerðingar umfram til-
tekin mörk en þó þannig að
hver bátur fengi ekki meira
en 10 lestir af þorski miðað
við slægðan fisk. Tíu lesta
aflahámarkið átti að tryggja
að minnstu bátarnir myndu
njóta úthlutunarinnar mest
hlutfallslega.3) Ekki er ástæða
að rekja nánar hér hvernig
þessum potti var skipt á milli
einstakra skipa þar sem hér
skiptir mestu máli að myndun
þessa kvótapotts lækkaði það
heildaraflamark sem kom til
skipta á grundvelli aflahlut-
deildar.
Aflaheimildir Hagræðingar-
sjóðs sjávarútvegsins
Um leið og lög um stjórn
fiskveiða nr. 38/1990 voru
samþykkt voru sett lög um
Hagræðingarsjóð sjávarút-
vegsins nr. 40/1990. Í 5. gr.
laganna var gert ráð fyrir því
að sjóðurinn hefði yfir að
ráða aflaheimildum er næmu
allt að 12.000 þorskígildis-
tonnum á ári. Á fiskveiðiárinu
1. janúar 1991 til 31. ágúst
1991 skyldi sjóðurinn úthluta
allt að 8.000 tonna þorskígild-
istonna aflaheimildum sem
ekki nýttust á árinu 1990
vegna svokallaðs kvótaálags,
sbr. I. ákvæði til bráðabirgð a
í lögum um Hagræðingarsjóð
sjávarútvegsins nr. 40/1990.
Sjóðurinn fékk ekki umráð
þessara 8.000 tonna aflaheim-
ilda þar sem þeim var úthlut-
að til loðnuskipa skv. 1. gr.
laga um ráðstafanir vegna
aflabrests í loðnuveiðum nr.
13/1991.4)
Áðurnefnd lög um Hag-
ræðingarsjóð sjávarútvegsins
nr. 40/1990 voru endurskoð-
uð í heild sinni og þeim
breytt verulega með lögum
nr. 4/1992. Á grundvelli
bráðabirgðaákvæðis þeirra
laga skyldi aflaheimildum
Hagræðingarsjóðs á fiskveiði-
árinu 1991/1992 varið til
hækkunar á aflamarki ein-
stakra skipa í hlutfalli við
aflahlutdeild hvers skips af
þeim fisktegundum sem sjóð-
urinn hefði til umráða. Þetta
þýddi að ráðstöfun aflaheim-
ilda Hagræðingarsjóðs hafði á
fiskveiðiárinu 1991/1992 eng-
in áhrif á skiptingu botnfisk-
veiðiheimilda á milli einstakra
skipa sem byggðu rétt sinn á
aflahlutdeild.
Með stoð í 9. gr. laga nr.
4/1992 voru lög um Hagræð-
ingarsjóð sjávarútvegsins end-
urútgefin sem lög nr. 65/1992.
Sem fyrr átti Hagræðingar-
sjóður samkvæmt lögum nr.
65/1992 að hafa 12.000 þorsk-
ígildistonn til umráða á hverju
fiskveiðiári en á hinn bóginn
var reglum breytt um það
með hvaða hætti sjóðurinn
gæti ráðstafað þessum afla-
heimildum. Þau ákvæði lag-
anna komu að takmörkuðu
leyti til framkvæmda á fisk-
veiðiárunum 1992/1993 og
1993/1994. Sett voru sérstök
lög sem fólu í sér að óráð-
stöfuðum aflaheimildum
sjóðsins skyldi úthlutað end-
urgjaldlaust til tiltekinna fiski-
skipa flotans til þess að jafna
út það áfall sem fylgdi um-
talsverðum niðurskurði í
leyfðum heildarafla í þorski,
Höfundur er sérfræðingur hjá
Lagastofnun Háskóla Íslands.
Skoðanir sem kunna koma fram
í greininni lýsa viðhorfum höf-
undar en ekki stofnunarinnar.
Helgi Áss Grétarsson