Tímarit Máls og menningar - 01.09.1983, Page 68

Tímarit Máls og menningar
blómi til blóms, en nær væri þó að virða og meta þann áhuga og það
kapp sem að baki býr slíku starfi, því hér er einmitt á ferðinni það sem
við getum kallað húmanisma í bezta skilningi og gengur í berhögg við þá
forpokun fagmennsku og sérhæfingar sem á okkar öld þykir svo vænleg
til framdráttar á öllum sviðum. Hinu er svo ekki að neita að slíkt
víðfeðmi gæti gefið vissa höggstaði á sér þeim sem hafa gaman af að reiða
til höggs úr skúmaskotum, því það segir sig sjálft að þýðandinn getur
tæpast verið jafn vel heima alls staðar. Sjálfur hlýtur hann að hafa sinn
persónulega stíl og sérkenni og þar með takmörk sem gera hann misvel
fallinn til að þýóa ólík skáld, þar eð ljóðaþýðingar felast minna í því að
koma einhverjum almennum þankagangi, hugsunum, boðskap eða hvað
það nú heitir af einni tungu yfir á aðra en í því að seiða fram ákveðið
hugarfar sem á bak við orð frumtextans býr, en það krefst þá ákveðins
andlegs skyldleika milli frumskálds og þýðanda. Ef vel á að vera ætti sá
kveðskapur sem þýðast skal raunar helzt að hafa sótt að þýðandanum
um hríð eða leikið um hann eins og neistaflug, unz hann hittir í huga
hans á það tundur er „glæðist í loga“. Með allt þetta í huga mætti m. a.
velta því fyrir sér hvar þýðandi hafi hitt sérlega vel í mark og hvar miður
vel, hvar hann sé innvígður og hvar eins og utangátta við viðfangsefni sitt.
Nú er gildi eða ágæti þýddra ljóða ekki að öllu leyti undir list
þýðandans komið, því hversu mikill galdramaður sem hann annars er,
þá er þess þó tæpast að vænta að hann geti breytt eir í gull, og umsögn
um þessa bók hlýtur öðrum þræði að vera dómur um kvæðin sem þýdd
eru. Þetta verður mönnum kannski einkum ljóst í sambandi við þær
ljóðaþýðingar frá Norðurlöndum sem bókin hefst með. Þar er satt að
segja nær undantekningarlaust ekki nema um þokkalegan skáldskap að
ræða sem getur vart skoðast sem neitt florilegium norrænna kvæða og
sætir engum tíðindum að þau komist til skila í þýðingunni. Raunar má þó
segja að þar sé bættur skaðinn, því ærið margir hafa lagt hönd á plóginn
við að þýða norrænan kveðskap og í þeim hópi einkum Magnús
Asgeirsson, en á síðustu árum hafa eins og kunnugt er þýðingar úr
norðurlandamálum notið styrkja og fjárframlaga umfram aðrar, og ætti
þá framvegis fátt að fara fram hjá okkur sem kemur úr því heimshorni.
Það er að vísu ánægjulegt að fá í þýðingu Helga sýnishorn af færeyskum
kveðskap, og eitt kvæði eftir Fröding er alltaf betra en ekkert, en
súrt í brotið að fá ekkert frá Finnlandi. Næsta kynlegt er hins
vegar hve miklu púðri Helgi eyðir í gamanmál danska arkitektsins Piets
Hein, sem kann svo sem að vera ágætur húmoristi á danska vísu, en þrátt
418