Gripla - 20.12.2006, Síða 49

GÖRÓTTUR ER DRYKKURINN 47
Skrifari Konungsbókar gerir því engan greinarmun í stafsetningu á uppruna-
legu gø- og gƒ-; hann virðist hvergi auðkenna sérstaklega framgómmælta hljóð-
ið í gø- og táknar hvort tveggja með „g“ og sérhljóðstákni (aðallega „o“ eða
„√“). Í stafsetningu hans er „gio“ aftur á móti hin reglulega táknun á uppruna-
legu gjƒ-, eins og sýnt er með nokkrum dæmum í (12).
(12) Dæmi um táknun físl. gjƒ- í Konungsbók eddukvæða
a. físl. gjƒf: „giof“ 7r6, „giofom“ 4r23, 4r31, „giofom“ 4r27
b. físl. gjƒld (no. gjald): „giold“ 4r27, 6r26, 9r33, „giolð“ 4v26,
„iþgiold“ 6r3
c. físl. umgjƒrð: „vmgiorþ“ 14v2
d. físl. gjƒrn(um) (lo. gjarn): „morð giornom“ 14v29, „obil giornom“
35r8, „vergiorn“ 15v31
Þegar skrifari Konungsbókar eddukvæða ritar „giorotr“ (26v28), sem jafn-
gildir gjöróttr, er því eðlilegast að líta svo á að það samsvari eldra gjƒróttr. Að
öðrum kosti væri „giorotr“ eina dæmið um að skrifarinn táknaði framgóm-
kvæði g á undan eldra ø.7
3.4 Niðurstaða
Á það var bent hér að framan (í kafla 3.1) að ef einungis væri á nútímamáls-
myndinni göróttur að byggja kæmi ekki annað til greina en endurgera físl.
gƒróttr. Ef elstu dæmi eru skoðuð gaumgæfilega sést þó ótvírætt að sá vitnis-
burður nútímamálsmyndarinnar fær ekki staðist. Elstu þekktu dæmi um lýs-
ingarorðið göróttur er að finna í Konungsbók eddukvæða, GKS 2365 4to, frá
um 1270, og Völsunga sögu á NKS 1824 b 4to, frá um 1400–1425. Í þessum
handritum birtist orðið sem gjöróttr og sú mynd hlýtur að vera runnin frá ann-
aðhvort gøróttr eða gjƒróttr í elstu íslensku en getur aftur á móti ekki verið
komin úr físl. gƒróttr með reglulegri hljóðþróun. Stafsetning aðalskrifara NKS
7 Enda þótt skrifari Konungsbókar riti „giorotr“ (26v28) með einföldu „t“ virðist ekki brýn
ástæða til að draga í efa að orðið hafi haft tt í hans máli. Hér er augljóslega um að ræða lýs-
ingarorðsviðskeytið -ótt- sem ekki er þekkt öðruvísi en með tt. Tvennt má nefna er skýrt gæti
ritun skrifara Konungsbókar með einföldu „t“. Annars vegar er aðgreining stuttra og langra
samhljóða að jafnaði ekki fullkomlega regluleg í stafsetningu miðaldahandrita og allra síst á
undan samhljóði; eitt dæmi með „t“ hefur því lítið vægi. Í annan stað getur hugsast að skrifar-
anum hafi einfaldlega láðst að setja depil yfir „t“ til að tákna tt og enn fremur er mögulegt að
depillinn hafi máðst brott.