Peningamál - 15.05.2013, Qupperneq 5

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
3
•
2
5
I Efnahagshorfur og helstu óvissuþættir
Meginþættir grunnspár Seðlabankans
Vextir Seðlabankans óbreyttir frá því í nóvember í fyrra ...
Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands hefur haldið vöxtum bankans
óbreyttum frá því að þeir voru hækkaðir um 0,25 prósentur í nóvember
í fyrra. Vextir á viðskiptareikningum innlánsstofnana í Seðlabankanum
voru því 5% fyrir útgáfu þessara Peningamála, hámarksvextir á 28
daga innstæðubréfum 5,75%, veðlánavextir 6% og daglánavextir
7%. Þar sem lausafjárstaða fjármálakerfisins er tiltölulega rúm, er eftir-
spurn fjármálafyrirtækja eftir lausafjárfyrirgreiðslu frá Seðlabankanum
takmörkuð og því liggja virkir vextir bankans nær innlánsvöxtum
hans. Miðað við einfalt meðaltal vaxta á innlánsreikningum fjármála-
fyrirtækja í Seðlabankanum og á 28 daga innstæðubréfum eru þeir
nú um 5,4%. Frá því að vextir bankans voru lægstir í ágúst 2011
hafa þeir hækkað um 1,75 prósentur en um 1 prósentu frá sama tíma
fyrir ári. Skammtímamillibankavextir hafa þróast með svipuðum hætti
og vextir Seðlabankans. Voru vextir til einnar nætur 5,25% rétt fyrir
1. Greiningin í þessum Peningamálum byggist á gögnum sem lágu fyrir um miðjan maí.
Þróun og horfur í efnahags- og peningamálum1
Efnahagsbatinn heldur áfram þrátt fyrir lakari
hagvaxtarhorfur
Gengi krónunnar hefur styrkst töluvert að undanförnu þrátt fyrir frekari rýrnun viðskiptakjara. Alþjóðleg
efnahagsumsvif hafa verið minni en áður var spáð og alþjóðlegar hagvaxtarhorfur versnað. Óvissa og ótti um
nýjan efnahagssamdrátt hafa þó minnkað. Gert er ráð fyrir að hægfara efnahagsbati meðal helstu viðskipta-
landa nái að festa rætur þegar líða tekur á þetta ár. Þótt þróun innlendrar eftirspurnar í fyrra hafi verið í takt
við febrúarspá Peningamála, reyndist hagvöxtur nokkru minni. Gert er ráð fyrir minni hagvexti í ár en spáð var
í febrúar eða 1,8% í stað 2,1%. Endurspeglar það fyrst og fremst talsvert lakari horfur um þróun atvinnuvega-
fjárfestingar, byggt á nýjum upplýsingum um fjárfestingaráform innlendra fyrirtækja fyrir árið í ár. Þótt hag-
vaxtarhorfur fyrir næstu tvö ár séu einnig taldar lakari en í febrúar, er áfram gert ráð fyrir ágætum hagvexti eða
3-3½% á ári. Gangi spáin eftir verður meðalhagvöxtur í ár og næstu tvö ár 2,8%, sem er svipað meðalhagvexti
síðustu þrjátíu ára og með því mesta meðal þróaðra ríkja. Innlendur efnahagsbati heldur því áfram, þótt hann
hafi verið hægari en áður hafði verið vonast eftir. Nýjustu vísbendingar benda einnig til áframhaldandi bata á
vinnumarkaði. Starfandi fólki hélt áfram að fjölga á fyrsta ársfjórðungi og svo virðist sem meðalvinnutími sé
hættur að styttast. Heildarvinnustundum fjölgaði nokkru meira en spáð var í febrúar. Atvinnuleysi er komið
niður í 4,6% þegar tekið hefur verið tillit til árstíðar. Hefur atvinnuleysi minnkað og hlutfall starfandi hækkað
meira að undanförnu en að jafnaði í öðrum OECD-ríkjum. Gert er ráð fyrir að atvinnuleysi hafi minnkað í 4% í
lok spátímans, um mitt ár 2016, sem er svipað og spáð var í febrúar. Líkt og Seðlabankinn spáði hefur verðbólga
hjaðnað tiltölulega hratt undanfarið og mældist 3,3% í apríl. Kjarnaverðbólga og aðrir mælikvarðar á innlenda
verðbólgu hafa hins vegar hjaðnað hægar. Það ásamt langtímaverðbólguvæntingum umfram markmið bendir til
þess að enn sé nokkur verðbólguþrýstingur til staðar. Hærra gengi krónunnar og hægari efnahagsumsvif valda
því að verðbólguhorfur hafa heldur batnað frá því í febrúar, en á móti vegur að launahækkanir hafa verið meiri
en áður var talið og horfur eru á hægari framleiðnivexti á spátímanum, sem leiðir til þess að launakostnaður á
framleidda einingu eykst meira. Sem fyrr er nokkur óvissa um gengis- og verðbólguhorfur og styrk og varanleika
innlends efnahagsbata, sérstaklega í ljósi óvissu um alþjóðlegar efnahagshorfur.
Mynd I-1
Vextir Seðlabanka Íslands og skammtíma-
markaðsvextir
Daglegar tölur 1. janúar 2010 - 10. maí 2013
%
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Daglánavextir
Vextir á veðlánum
Vextir til einnar nætur á millibankamarkaði
Vextir á viðskiptareikningum
Hámarksvextir á 28 daga innstæðubréfum
0
2
4
6
8
10
12
2010 2011 2012 2013