Kópavogsblaðið - 01.01.2010, Blaðsíða 12

12 Kópavogsblaðið JANÚAR 2010
Bernskuminningar úr Kópavogi
Mann­líf­ið­í­Kópa­vogi­ein­kennd­ist­
af­sam­heldni­og­hjálp­fýsi
Ég, Sig urð ur Grét ar Guð munds­
son, bý í dag í Þor láks höfn en er
upp al inn í Kópa vogi. Á stilltri og
dimmri sept em bernótt árið 1947
kom um við fjöl skyld an að fram­
tíð ar heim ili okk ar sem í op in­
ber um gögn um var skráð sem
Kópa vogs blett ur 121. Á þeim
bletti er nú búið að byggja nýtt
reisu legt hús sem er nr. 58 við
Digra nes veg.
Ekki var hús ið stórt, kjall ari und­
ir, tvö her bergi og eld hús á hæð.
Tvennt var þar sem gladdi sér stak­
lega. Raf magns ljós í öll um vist ar­
ver um, það var nokk uð sem hafði
ekki ver ið hjá okk ur að Sand hóla­
ferju í Rang ár valla sýslu. Hitt var
að kamar inn var inn an húss, ekki
þurfti að fara út úr húsi í hvaða
veðri sem var til að sinna er ind um
sín um. En ferða lang ar voru þreytt ir
og voru hvíld inni fegn ir. Að morgni
skein sól í heiði og for vit inn fór ég
þeg ar að skoða ná grenn ið. Ég vildi
sjá vítt um og fór því inn á Víg hól,
það an sá til allra átta.
En hvað var að sjá? Hvert
sem lit ið var jókst áfall ið, því líkt
um hverfi. Til vest urs gróð ur vana
Digra nes háls og Kárs nes og áttu
þetta að heita fjöll sem sáust
í austri og suðri. Meira að segja
Esj an fékk fall ein kunn. Sökn uð ur
eft ir hinni glæsi legu fjalla sýn Suð­
ur lands, horf inn var Eyja fjalla jök­
ull, horf in var Hekla og Tind fjöll in,
eng ar Vest manna eyj ar sindr andi í
tí bránni. Um hug ann fór eft ir sjá in
eft ir gróð ur sæld inni í mýr um og
flæði engj un um við Hrútsvatn og
hvergi var nú vin kona mín Þjórsá
sem alltaf skil aði mér til baka þeg­
ar hún seiddi mig til sín?
Ég játa hér og nú að þó ég hafi
búið í Kópa vogi í 55 ár náði stað­
ur inn og um hverf ið aldrei tök um á
mér, það var ann að sem hélt mér
föst um við stað inn svo lengi; það
var mann líf ið sem lengst af ein­
kennd ist af sam heldni og hjálp fýsi.
Þá kynnt ist ég því að á þess um
árum var það ákveð ið mann val
sem sett ist að á þess um gróð ur­
vana mel um, það var fólk sem ætl­
aði að bjarga sér sjálft, ekki þiggja
neitt frá öðr um nema sam hjálp ef
reisa þurfti hús hvort sem var úr
timbri ekki, sér völdu eða úr stein­
steypu sem síð ar varð al geng ara.
Þá var ekið að möl og sandi, sem­
ent ið keypt og hræri vél feng in að
láni, síð an var unn ið daglangt á
laug ar degi og ef til vill tappi tek inn
úr flösku að loknu vel unnu verki.
Skól­inn
Fljót lega tók ég eft ir því að stór­
bygg ing var að rísa vest ar lega á
Dir gra nes hálsi. Þarna var að rísa
fyrsti barna skóli Kópa vogs sér­
byggð ur til kennslu. Barna skóli
hafði ver ið starf rækt ur í nokk ur ár
í leigu hús næði. Reynd ar var skóla­
hús næð ið ekki til bú ið til kennslu á
þessu hausti og því varð að finna
enn einu sinni leigu hús næði. Það
hús næði fannst við Kárs nes braut
beint upp af Mar bakka og var að
mestu í eigu þess manns sem um
ára bil varð for ingi sveit ar fé lags­
ins, Finn boga Rúts Valdi mars­
son ar. Þar hafði ver ið mein ing in
að reka prent smiðju en það varð
að bíða, börn in urðu að fá sína
kennslu. Við sem vor um í síð asta
bekk barna skól ans voru ein göngu
strák ar. Að vísu áttu fjór ar stúlk­
ur ald urs vegna að vera í bekkn­
um en Guð mund ur Egg erts son
skóla stjóri taldi ekki for svar an­
legt að láta stúlk urn ar ver inn an
um ein hverja breka stráka. Þessi
stráka bekk ur er mér minn is stæð­
ur. Þarna kynnt ist ég jafn öldr um
mín um í Kópa vogi og þó þarna
væru jafn vel kyn leg ir kvist ir þá
man ég aldrei eft ir að þar hafi ver­
ið ein elti. Hús næði þetta við Kárs­
nes braut hýsti síð ar verk smiðj una
Máln ingu og brann að lok um til
kaldra kola.
Fyrsta fé lag ið sem ég gekk í í
Kópa vogi var Skáta fé lag ið Kóp ar.
For ingi þess var garð yrkju bónd­
inn Jónas Sig urð ur Jóns son sem
reynd ar bjó upp við Bú staða veg í
Reykja vík. Eins og ætíð var skip að
í skáta hópa og við Haf steinn fóst­
bróð ir fór um í einn slík an. For ingi
þess hóps var Jó hann Lúth ers son
sem var stjórn sam ur og gekk ríkt
eft ir að menn mættu. Fund ir voru
haldn ir á laug ar dags kvöld um til
skipt is heima hjá þeim sem í hópn­
um voru, þar dekr uðu mæð urn­
ar við strákling ana en þetta stóð
ekki marga vet ur, gelgju skeið ið var
ekki langt und an. Í þess um hópi
voru minn ir mig einnig Árni Guð­
jóns son síð ar blikk smið ur, Hreinn
Berg sveins son síð ar kaup fé lags­
mað ur, Guð mund ur Ósk ars son,
lengi starf andi bíl stjóri hjá Kópa­
vogs bæ og hús vörð ur í Kárs nes­
skóla og Don ald Ing ólfs son síð ar
ljós mynd ari.
En þarna var þeim ten ingi
kastað sem ég hef aldrei skil­
ið hvað an kom. Fé lags mála störf
hafa síð an ætíð safn ast til mín þó
það væri aldrei ætl un in að sækj ast
eft ir því. Breiða blik var stofn að
1950 og ég hik aði við að vera með
í því en gekk í fé lag ið ári seinna,
varð síð an for mað ur þess fé lags
ung ur að árum og í stjórn lengi.
Knatt spyrnu spil aði ég aldrei, fann
enga hæfi leika hjá mér til þess
enda hafði ekki ver ið til fót bolti í
Þykkva bæn um þar sem ég hafði
geng ið í skóla, þar var kýlu bolt inn
alls ráð andi. En nokk uð tók ég þátt
í frjáls um íþrótt um, varð tví veg is
UMSK meist ari í 3000 m hlaupi.
En svo sog að ist ég síð ar í póli­
tík ina, sat í Bæj ar stjórn Kópa vogs
og var vara þing mað ur Al þýðu­
banda lags ins eitt kjör tíma bil.
Frum­stæð­ar­að­stæð­ur
En það var eitt sem skorti víð­
ast hvar í Kópa vogi og það var
vatn. Hjá sum um var ekki um ann­
að vatn að ræða en það sem safn­
að var af þak inu. Þak vatn og kola­
kynd ing var nokk uð sem fór ekki
vel sam an. Þeir sem áttu bíl komu
heim að kveldi með gler kúta með
vatni sem sótt var á þvotta plön
í Reykja vík. En all ir urðu að fara
spar lega með vatn ið. Það besta til
mat ar, þar næst til þvotta manna
og síð an á flík ur og gólf. En ekki
leið á löngu áður en vatns veita
var lögð um byggð ina og ég minn­
ist þeirra haust daga þeg ar vatns­
leiðsl an var lögð eft ir Digra nes­
vegi sem skömmu áður hafði ver­
ið gerð ur úr leirn um á háls in um,
leirn um ein fald lega ýtt upp í hrygg
og þar með var kom inn veg ur. Síð­
an kom Lúth er Salómons son pípu­
lagn inga meist ari og “an bor aði”,
setti á stút og krana á leiðsl una
fyr ir hvert hús. Síð an varð hver
og einn að grafa skurð að húsi og
leggja heim æð. Það gekk á ýmsu,
erfitt að fá lagna efni á þess um
árum. Okk ur tókst það og það
var há t ið í bæ þeg ar bun an stóð
úr leiðsl unni og fyllti fötu á auga­
bragði. Eldri bróð ir minn skip aði
mér að skvetta úr föt unni en þá
var grip ið inn í at burða rás ina af
móð ur okk ar sem hafði alla tíð
ver ið mjög ströng að vatni væri
ekki sóað. Hún horfði ranna sak­
andi ofan í föt una og sagði síð an
með hægð “hald iði ekki að það sé
hægt að skúra úr því”.
En fóru Kópa vogs bú ar þá aldrei
í bað á þess um vatns lausu árum?
Jú, bjarg ráð in voru Sund höll in við
Bar ón stíg eða Bað hús ið sem stóð
þá vest ur af Al þing is hús inu.
Margs­er­að­minn­ast
Bor ið sam an við skrif finnsku
nú tím ans hjá op in ber um stofn un­
um þá var líf ið ein fald ara í Kópa­
vogi á fyrstu árum hrepps ins. Við
á Digra nes vegi 34, sem þá var
orð ið okk ar nafn og núm er, fannst
nauð syn legt að byggja við hús­
ið, sér stak lega vant aði okk ur bað.
Ég var gerð ur út af örk inni til að
afla heim ild ar til við bygg ing ar og
fór til Ein ars Júl í us son ar sem þá
var orð inn Bygg ing ar full trúi Kópa­
vogs. Hann vís aði á for mann bygg­
inga nefnd ar, odd vit ann Finn boga
Rút. Ég skeið aði nið ur á Mar bakka,
var boð ið til stofu og skömmu
seinna kom Finn bogi Rút ur og
spurðu stutt ara lega “hvað get ég
gert fyr ir þig”. Ég sagði hon um alla
mála vöxtu og teygði teikn ing una í
sund ur og rétti hon um. “Þú verð­
ur að fara til Ein ars, hann verð ur
að segja til um hvort þetta fer út
úr húsa línu og síð an leggja þetta
fyr ir fund”. Ég sagð ist vera bú inn
að tala við Ein ar og við Digra nes­
veg inn væri eng in húsa lína, hús in
stæðu alla vega. Finn bogi horfði
stutta stund á teikn ing una, sleppti
henni skyndi lega svo hún rúll aði
sér sam an, kastaði teikn ing unni
til mín, stóð upp og sagði ,,byggðu
þetta Sig urð ur minn og byggðu
það fljótt”, gekk síð an hvat lega á
dyr.
Axel Ólafs son varð fljót lega
verk stjóri yfir bæj ar vinnu Kópa­
vogs. Hann fékk auð vit að við ur­
nefni en slepp um því að sinni. Axel
sá einnig um að leggja minni vatns­
leiðsl ur eft ir að stofn lagn ir voru
komn ar. Árið 1963 var ég kom inn
með meist ara rétt indi í pípu lögn­
um og var því feng inn til að vinna
við Vatns veitu Kópa vogs. Á þeim
árum var mik ið byggt í Kópa vogi
svo tals vert varð að út víkka vatns­
lagn ir í nýj um göt um.
En hvar átti að loka fyr ir ýms ar
lagn ir sem tengja átti við?
Ég hélt í ein feldni minni að
Axel lum aði á ýms um skrif leg um
gögn um þar um en því var ekki
al deil is að heilsa. Gögn in voru öll
í hans höfði svo sem “taktu mið
af snúrustaurn um hjá Guddu og
hænsa kof an um hjá Dan í el, grafðu
þar, þá finn urðu kran ann”. Og oft á
tíð um reynd ist það rétt ef hænsa­
kof inn og snúrustaur inn stóðu
enn þá.
Stund um var erfitt að greina á
milli hvort bil un var á vatns veitu­
lögn eða frum stæð skól plögn var
kom in í sund ur þeg ar vatn vall ein­
hver stað ar upp. Þá varð að grafa
og leita. En einn af hin um trú föstu
starfs mönn um bæj ar vinn unn ar
varð ráða betri en pípu lagn inga­
meist ar inn. Hann ein fald lega tók
hand fylli af vatn inu sem vall fram,
tók gúl sopa og velti því á tung­
unni skyrpti ræki lega og kvað upp
úr skurð ,,það er skólp”.
Í bygg inga vinnu með Gumma Ben.
Sig urð ur Grét ar Guð munds son.
Í hand bolta við gafl skól ans.
Í skáta starf inu.