Jökull


Jökull - 01.12.1984, Blaðsíða 29

Jökull - 01.12.1984, Blaðsíða 29
jökulhlaups from Grímsvötn. The first report of a jökulhlaup dates back to A.D. 1332. From 1600 until 1934 there occurred about one jökulhlaup per decade with an estimated discharge of 6-7 km3 of water and a maximum discharge rate of approximately 40 000 m3/s (for example in 1903, 1913,1922,1934). But since 1934 there have been two, even three, bursts per decade with corres- pondingly smaller volumes (except for 1938), 1-3.5 km3, and maximum discharge rates of 5-8000 m3/s (1938,1939,1941,1945,1948,1954, 1960,1965,1972,1976,1982 and 1983; Thorarins- son 1974, Rist 1955,1973,1976, Björnsson 1983). In December 1983 the smallest jökulhlaup ever was observed with a total volume of 0.5 km3 (Sigurjón Rist, pers. comm.). The Grímsvötn lake owes its existence to the geothermal area. Melting due to the geothermal activity creates a depression in the surface of the Vatnajökull ice cap. Ice and water are diverted towards the depression from a 300 km2 drainage basin (Fig.l). The meltwater accumulates in a 25 km2 subglacial lake, which is covered by a 200 m thick floating ice shelf (Thorarinsson 1953b, 1974, Björnsson 1974). The lake is sealed and no water drains out of it between the jökulhlaups. Water accumulates in the lake and when the water level has risen to a critical level, water is forced out of the lake beneath a barrier east of the lake (Fig.2). The subglacial waterways are enlarged by frictional melting and the lake is drained in a fortnight by a catastrophic flood. Eventually, the ice overburden pressure is able to close the water tunnels and the flood stops abruptly before the lake is empty (Björnsson 1974, Nye 1976). The water-level change in the larger jökulhlaups has been estimated to be about 150 m, but is observed to be 80-100 m during the last three decades (Fig.3). The fre- quency and water volume are believed to depend on the thickness of the glacier. This model is considered to explain most of the jökulhlaups. The jökulhlaup in December 1983, however, occurred at a water level that was 20-30 m below the present critical level for triggering jökul- hlaups. Explanation of this will be discussed in the paper. The heat output of the subglacial geothermal area has been estimated by using the Grímsvötn lake as a natural calorimeter. A long term mass balance of the drainage basin has been given by Björnsson (1974). The average accumulation in Fig. 2. The Grímsvötn area. Contour map of the Icelandic Geodetic Survey from 1946 on which we have marked the position of craters in 1934 and 1983, the depression north of Svarti- bunki from 1938, and ice cauldrons. The cauldron that formed during the jökulhlaup in 1983 is marked on the map. The cauldron north- west of Grímsvötn drains to the river Skaftá. 2. mynd. Grímsvatnasvœðið. Kortið sýnir hœð- arlínur frá 1946, en á það eru merktir sigkatlar og gígarnir frá gosunum 1934 og 1983. Rennan norðan við Svartabunka myndaðist 1938 og sést enn árið 1946. Sigketillinn, sem myndaðist við hlaupið í desember 1983 er merktur á kortið. Sigketillinn norðvestan við Grímsvötn hleypir vatni í Skaftá. the form of ice is equivalent to 2200 mm /yr of water and the surface ablation amounts to 500 mm /yr. A long-term steady-state model for the drainage basin proves to be a valid approxima- tion (Björnsson 1974). The water added to the lake is 6.6T011 kg/yr. About 1.5T011 kg/yr are melted at the surface of the glacier by meteorological processes, but the difference, about 5T011 kg/yr is melted by the geothermal heat within the drainage basin. The heat flux required to melt this ice is about 5000 MW (ther- mal). In the present work we estimate the geoth- ermal mass fraction in the lake and present new estimates of the thermal power of the geothermal system. JÖKULL 34. ÁR 27
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.