Þjóðmál - 01.03.2011, Blaðsíða 73

Þjóðmál VOR 2011 71
náð því marki þó ekki hafi það enn verið
formlega skilgreint sem slíkt .3 Í því sambandi
mætti nefna yfirlýsingu Montevideo­
ráðstefnunnar árið 1933 um réttindi og
skyldur ríkja . Samkvæmt henni eru fjögur
skilyrði sett fyrir því að ríki geti talizt ríki:
um viðvarandi íbúa sé að ræða, skilgreint
landsvæði, ríkisstjórn og að geta komið á
sambandi við önnur ríki (þ .e . að geta í eigin
nafni undirritað samninga við önnur ríki) .4
Færa má sterk rök fyrir því að Evrópu­
sambandið uppfylli í dag öll þessi skilyrði .
Evrópusambandið hefur þannig forseta,
utanríkisráðherra, sameiginlega utan­
ríkis þjónustu sem verið er að setja á fót
og utanríkisstefnu sem og sameiginlega
stefnu í viðskiptum við ríki utan þess . Eigið
þing, ríkisstjórn (framkvæmdastjórnina),
hæstarétt og lagasetningu æðri löggjöf
ríkjanna sem mynda það . Sömuleiðis
seðlabanka, gjaldmiðil, ríkisborgararétt,
og skilgreind ytri landamæri auk þess sem
Evrópusambandið er nú sjálfstæð persóna
að lögum . Vald Evrópusambandsins nær í
dag til nánast allra sviða ríkja sambandsins
og á sífellt fleiri sviðum .
Evrópusambandið hefur ekki verið viður­
kennt enn á alþjóðlegum vettvangi sem
ríki en sambandið hefur þó þegar hafið
þreifingar í þá átt . Þannig óskaði Evrópu­
sambandið eftir því síðasta sumar að fá
hliðstæða stöðu á vettvangi allsherja­
rráðs Sameinuðu þjóðanna og ríki í stað
þess að hafa sömu stöðu og til að mynda
Atlantshafsbandalagið (NATO) eða Araba­
bandalagið . Ákveðið var á síðasta alls­
herjarþingi síðastliðið haust með naumum
3 Daniel Hannan: „The EU is now recognised as
a state under international law“ . Telegraph .co .uk
16 . júlí, 2010: http://blogs .telegraph .co .uk/news/
danielhannan/100047505/the­eu­is­now­recognised­as­a­
state­under­international­law/
4 „Montevideo Convention on the Rights and Duties of
States“ . Council on Foreign Relations: http://www .cfr .org/
sovereignty/montevideo­convention­rights­duties­states/
p15897
meirihluta að fresta því að taka ákvörðun í
málinu .5 Sú staðreynd að Evrópusambandið
er á síðustu metrunum við að koma sér upp
eigin utanríkisþjónustu með tilheyrandi
sendiráðum um allan heim er annað dæmi
um viðleitni sambandsins til þess að taka sér
smám saman stöðu ríkis . Ólíklegt verður að
telja að til lengdar verði rekið tvöfalt kerfi
utanríkisþjónustu Evrópusambandsins og
síðan samhliða henni utanríkisþjónustur
hvers ríkis sambandsins en forystumenn
innan Evrópusambandsins hafa raunar sum­
ir hverjir þegar sagt opinberlega að smám
saman muni sjálfstæðar utanríkisþjón ust ur
ríkjanna heyra sögunni til .6
Fjölmargir forystumenn og aðrir áhrifa­
menn innan Evrópusambandsins hafa á
liðnum árum kallað eftir í auknum mæli
að sambandinu yrði formlega breytt í eitt
ríki . Þannig sagði Joschka Fischer, fyrrum
utanríkisráðherra Þýzkalands, í janúar
2011 að eina leiðin til þess að tryggja áhrif
Evrópusambandsins í heiminum væri að
breyta því í Bandaríki Evrópu („United States
of Europe“) . Ummæli Fischers voru í tilefni
af stofnun sérstakra samtaka áhrifamanna
innan Evrópusambandsins sem vilja sjá
sambandinu breytt í sambandsríki .7 Þess má
geta að önnur slík samtök hafa lengi verið til
og kallast þau The European Movement og
teygja anga sína meðal annars til Íslands, en
Evrópusamtökin íslenzku eru aðili að þeim
samtökum . Meginmarkmið The European
Movement er að breyta Evrópusambandinu
í sambandsríki eða eins og það er orðað á
heimasíðu þeirra „united, federal Europe“ .8
5 „EU bid for more rights at UN suffers surprise defeat“,
Euobserver .com 15 . september 2010: http://euobserver .
com/?aid=30807
6 „All British embassies face closure“ . London Evening
Stand ard 18 . febrúar 2005 . http://www .thisislondon .co .uk/
news/article­16697944­all­british­embassies­face­closure .do
7 „Joschka Fischer: United States of Europe is the only
way to preserve EU influence“ . Euobserver .com 13 . janúar
2011 . http://euobserver .com/?aid=31634
8 „Objectives“ . Europeanmovement .eu . http://www .