Þjóðmál - 01.03.2012, Page 29

28 Þjóðmál VOR 2012
(global) eða þver þjóð lega (trans national),
sam félagslega og mannlega áhættu þætti
(risks), eins og skipulagða glæpa s tar f semi,
hryðju verk, efnahags kreppu, ólög lega
fólks flutninga, mansal, mat væla öryggi,
nátt úru hamfarir, farsóttir, um hverfi s slys og
fjar skipta­, net­ og orkuöryggi . Þá markast
stefna Ís lands í öryggis­ og varnar málum
svipað og er með önnur vestræn ríki einkum
af aðild að NATO og tvíhliða samstarfi við
önnur ríki; varnar samningnum við Banda­
ríkin og samkomulagi við grann ríki varðandi
loft rýmis gæsluna á vegum NATO .
Öryggismál okkar tengjast því stefnu Banda ríkjanna varðandi Norður­
At lant s hafi ð sem mestu máli skiptir fyrir
NATO . Sé litið vestur um haf er það
höfuð atriði, að þar á bæ er vissulega í fleiri
horn að líta en til norðurslóða . Í hrakandi
fjárhags stöðu Banda ríkjanna munu varn ­
ar mála útgjöld mæta niðurskurði . Brott­
hvarf frá stríðs rekstri í Austurlöndum fjær
er boðað 2013 en mælt fyrir forgangi á
Kyrrahafssvæðinu vegna Kína . Einnig ber
að hafa í huga að einangrunarstefnan á sér
gamla hefð vestra . Þá gætir þess svo að áber­
andi er, að því er haldið fram að Íraks stríð ið
hafi verið hin alverstu mistök . Á gaml aárs­
dag 2011 var birt grein í Washington Post
eftir tvo virta sér fræðinga í alþjóða málum,
þá William H . Luers, fv . sendi herra og síðan
lengi for manns bandaríska Sameinuðu
þjóða­félags ins, og Thomas R . Pickering,
fv . vara utan ríkis ráðherra og sendiherra
víða, m .a . hjá Sameinuðu þjóðunum og í
Moskvu . Þeir leggjast mjög eindregið gegn
stríði við Íran, að ekki sé talað um beitingu
kjarna vopna: „Höfum við gleymt því hvað
Írak og Bandaríkin hafa mátt líða eftir 2002?
Væri það ekki vegna þessa vanhugsaða stríðs
(e . that ill­begotten war) gætu þúsundir
Banda ríkjamanna (og Íraka) verið á lífi .
Ameríka væri trilljón dollurum auðugri og
við enn verið stolt, virt og efnahagslega vel
stödd eins og heimurinn þekkti til .“
Stefnumörkun Bandaríkjanna í utan ríkis­
og varnarmálum er ævinlega breyt ing um
háð vegna kjörs nýs forseta og ríkis stjórnar
á hverju fjögurra ára kjör tímabili eða við
endurkjör eftir átta ár . Hvað demókrata
varðar á þetta greinilega miklu frekar við
vegna forsetakosninganna 2012 en var við
kjör Obama, þótt hann nái endurkjöri .
Stefna repúblikana, ef þeir vinna forseta­
kjörið, er þeim sem þetta ritar ráðgáta .
Það verður að leggja áherslu á að eftir
að nýr forseti hefur útnefnt ráðherra sína
fylgja breytingar á flestum lykilstöðum í
stjórn kerfinu .2 Breytingar ná yfirleitt til
svokallaðra að stoð ar vara ráðherra (Deputy
Assistant Secretaries) og allra bandarískra
sendiherra . Þannig fáum við sem aðrir
stöð ugt nýja viðræðuaðila sem þarf að setja
inn í málin og er nema von að stofn ana legt
minni þar sé takmarkað? Í Wash ington er
núna vara ráðherra í varnar mála ráðu neytinu
sem var þar neðar í stiganum í minni tíð
og er sagður einn um það í stjórnsýslunni
að þekkja vel til Íslands mála . Og þá eru í
Washington um 200 sendiráð, sum risavaxin
með fleiri hundruð manna starfslið og öll
með sínar þarfir eða erindrekstur enda sam­
keppnin um athygli hörð . Þetta er tíundað
hér til að gera grein fyrir því að í höfuð­
borg slíkri sem Washington er ærið verk að
vinna fyrir lítið sendiráð á vegum fámennr­
ar utan ríkis þjónustu .
A ð lokum nokkur orð um það mikla mál sem er þjóðaröryggisstefna fyrir
Ísland:
2 Clinton var endurkjörinn í minni sendiherratíð í
Washington og hélt ég þá að ég myndi halda áfram
samskiptum við sömu aðila í ráðuneytunum . Svo var
aldeilis ekki . Skipt var um þá ráðherra sem mestu máli
skiptu fyrir mig og þar með alla lykilaðila í stjórn­
sýslunni um leið . Ég varð að fara í leiðangra að kynna
mig og málefni Íslands eins og nýkominn væri!