Félagsbréf - 01.06.1961, Blaðsíða 16

14
FÉLAGSBRÉF
holti, og árið 1647 sótti hann um leyfi Friðriks 3. Danakonungs til þess.
Þar ætlaði hann að láta prenta íslenzk fornrit með latneskum þýðingum-
Því miður kom Brynjólfur ekki fram þessari ætlun sinni, og hefur hann séð
fram á, að ekki væri um að ræða prentun fornrita annars staðar en í Dan-
mörku. Árið 1662 sendi hann konungi Sæmundar-Eddu að gjöf ásamt öðr-
um handritum, eflaust í von um, að þau yrðu prentuð. Þó varð löng bið
á því, þar sem útgáfa meginhluta Eddukvæða hófst ekki fyrr en árið 1787,
en eftir að þau urðu kunn, gerðist frægð þeirra brátt mikil.
í Danmörku hlaut bókin nafnið „Codex Regius“, Konungsbók. Hefur
hún verið í konunglega bókasafninu danska, Gl.kgl.sml.2365,4to.
Erfitt er að rekja sögu Konungsbókar á fyrri öldum. Talið er, að hún
muni vera skráð á síðari hluta 13. aldar, og er sú ályktun dregin af staf-
setningu og leturgerð. Ýmis atriði, t.d. lestrarvillur, benda þó greinilega
til þess, að þessi bók sé ekki handrit þess manns, er safnaði kvæðunumj
heldur muni hún vera rituð eftir annarri glataðri. Margt hefur verið ritað
um hið týnda frumrit Konungsbókar, og hafa ýmsar ólíkar kenningar kómiÖ
fram. Norski prófessorinn D.A.Seip hefur rannsakað vandlega stafsetningu
og rithandarsérkenni bókarinnar og bent á ýmis norsk einkenni. Dregur hann
af þeim þá ályktun, að kvæðin séu öll norsk að uppruna og Islendingur
hafi skrifað þau upp eftir norsku forriti. Eigi Konungsbók rætur að rekja
til þeirrar uppskriftar. Eflaust mun vera langt frá því, að síðasta orðið
hafi verið sagt um þetta atriði, en flestir munu þó telja norsk einkenni
Konungsbókar stafa frá auknum norskum áhrifum á Islandi síðustu ára-
tugi 13. aldar.
Fátt er vitað um sögu Konungsbókar, frá því hún var skráð í sinni nú-
verandi mynd, þar til hún barst í hendur Brynjólfi biskupi. Á einum stað
er krotað í bókina nafnið Magnús Eiríksson. — Ekki er vitað með vissu,
hver það hefur verið, þó að getgátur hafi komið fram um það-
Bókin mun að líkindum hafa verið heil og óskert allt fram í byrjun 17-
aldar, en er hún komst í eigu Brynjólfs biskups, var týnt úr henni eitt
kver, og er það mikið tjón.
Það sem varðveitzt hefur af Konungsbók, eru 45 blöð, hvert 19x16 cm
að stærð. Talið er, að 8 blöð hafi glatazt. Öll er bókin rituð af sama
skrifara.
Að efni til skiptist Konungsbók í tvo hluta, goðakvæði og hetjukvæði-
Leitazt er við að skipa goðakvæðunum niður eftir efni, svo að kvæði