Félagsbréf - 01.06.1961, Blaðsíða 29

FÉLAGSBRÉF
27
í frásögn sinni, virðast þeir sýna lítilsvirðingu eina. Þeir sækjast lítið sem
ekkert eftir verkum þeirra, sem skrifa létt og látlaus, lýrisk ljóð. 1 þeirra
augum er skáld á borð við Shelley alltof augljóst og ástríðuþrungið; þeir
virðast allir fara hjá sér við ljóð, sem á beinan og ótvíræðan hátt lýsa
heitum ástríðum og ríku tilfinningalífi. Þeir kjósa heldur ljóð, sem fela
í sér tvíræðar merkingar og lýsa afbrigðilegu sálarástandi. Þeir vilja held-
ur fjalla um duldar ástríður, vandamál einstaklinga, sem eiga við ein-
hverja erfiðleika að stríða, eru nærri alveg viljalausir, eða geta að
minnsta kosti ekki komið oröum að ástríðum sínum og andlegum þján-
ingum -— einstaklinga, sem eru fangar í myrkri sinnar eigin undirvitundar,
hafa tapað löngun sinni til að lifa og hræðast að þurfa að horfast í
augu við „veruleikann“. Sá heimur, sem þeir kunna bezt við sig í, skiptist
í tvennar öfgakenndar andstæður: annars vegar er nær hulinn heimur
hins innilokaða persónuleika, er lítiö sem ekkert á skylt við hinn venjulega
luann, sem á leið um Aðalstræti; hins vegar fjarrænn heimur goðsagna
og tákna, þar sem öll mannleg reynsla hefur stokkfrosið í óhlutlæg form
og kenndir. Verk Wordsworth eru mjög óhrotin í formi, hann gengur
heint að viðfangsefni sínu, þannig að liver einasti lesandi getur lesið verk
hans og notið þeirra. Brooks hefur samt sem áður gert rannsókn á skáld-
verkum hans í þeirri von, að þar fælust einhverjar duldar paradoxur,
en nýgagnrýnendur liafa vísað honum frá á þeim forsendum, að hann væri
hara meinlaus, gömul nöldursskjóða. Nýgagnrýnendurnir hafa lítið skipt
sér af Keats, en fyrir fáeinum árum hófu tveir háskólakennarar, sem
gagnteknir eru af gátukerfi nýgagnrýnenda, hlægilega orrahríð út af ljóði
Keats, Óði um grískt skrautker. Þetta fagra ljóð býr ekki yfir neinni
'eynd eða dulúð fram yfir það sem ávallt fylgir allri góðri list. Jafnvel
Allen Tate hefur heyrzt mögla út af því að Keats hafi ekki „notað neitt
táknkerfi.“
Þessir nýgagnrýnendur, sem sífellt eru að leita uppi einhverjar gátur
°g dulin öfl undirvitundarinnar, eru farnir að fyrirlíta þá tegund ljóða,
Sem ekki veita þeim neitt tækifæri til þess að beita líkskurðartækjum sín-
11 m og hofmóðugu orðfæri. Sannleikurinn er jafnvel sá, að svo mikil er
eftirspurn þeirra eftir skáldverkum, sem eru tvíræð og líkjast gátum, að
UPP hefur risið heill flokkur ungra skálda, sem eru reiðubúin til að semja
'joð, er krefjast þjónustu og aðferða nýgagnrýnenda. Hér bindast skáldið
°g gagnrýnandinn eins konar „samtökum“, þeir taka upp samstarf sín á