Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2004, Blaðsíða 32

Helga Harðardóttir
ÞANKASTRIK
Ráöleggingar hjúkrunarfræðinga
Það er gaman aö vera hjúkrunarfræðingur og ég verö að
játa að það kitlar hégómagirnd mína sú virðing sem fólk
almennt sýnir mér fyrir að stunda þetta fag.
Fljótlega eftir útskrift fór að bera á því að vinir og vandamenn
tækju að leita lil „fræðingsins" eftir ýmsum ráðum, sumir varð-
andi krankleika hjá sér og sínum, aðra vantaði einfaldlega ráð
um ýmislegt sem við kemur heilbrigði. Og alltaf verð ég jafn
kát og glöð að geta varpað fram gagnlegum ráðum. Eg er sem
sagt stolt af því að vera með háskólagráðu upp á að geta veitt
löglega ráðgjöf í heilbrigðisfræðum.
kolrangt. Hvernig get ég tryggt
mig fyrir því að ég sé ekki að
gefa rangar eða villandi ráð-
leggingar?
I Dagbók barnsins frá sjöunda
Helga Haröardóttir , t t.i
aratugnum, sem tn er a morg-
um heimilum, eru leiðbeiningar um meðferð á
ungbörnum. Þar eru að finna holl ráð til mæðra
og þær hvattar til að fylgja þeim samviskusam-
lega. Þar segir meðal annars:
Ég get sagt með fullri vissu að í þau ár sem ég hef unnið sem
hjúkrunarfræðingur hefur mest af mínum tíma og kröftum
farið í að hlusta á skjólstæðinga, fræða og veita ráð. Enda er
jþað ljóst að mikill hluti samskipta hjúkrunarfæðinga og skjól-
stæðinga í heilsugæslu fela í sér ráðleggingar eða útskýringar
af einhverju tagi.
Sem betur fer er þekkingarbrunnur hjúkrunarstéttarinnar
djúpur og góður. Reynsla og menntun hjúkrunaríræðinga
gagnast samfélaginu og það skilar sér án efa í betra heilsufari
og bættri líðan almennings.
En svo var það um daginn að ég var stödd í fjallaskála á
hálendinu. Skálavörðurinn þar kvartaði sáran undan hjálpfýsi
og ráðleggingarþörf hjúkrunarfræðinga og sagði: „Þær dreifa
svoleiðis dópinu hérna um allar grundir, og svo eru þær oft
ekki sammála um það sem þær eru að ráðleggja, maður verður
alveg ringlaður.11
Hvernig er með öll þau undraráð sem ég og fleiri gefum fólki f
nafni fræðanna svo fúslega? Eru þau óbrigðul? Getur verið að
hjúkrunarfræðingar séu þreytandi „besservisserar" sem ekkert
mark sé takandi á? Hvernig er hægt að vera ávallt viss um að
ráðleggingarnar, sem við gefum, séu réttar? Eða sannar? Erum
við ef til vill að gefa ráð sem eru ekki í samræmi við aðrar
i hjúkrunarráðleggingar? Er sannleikurinn kannski afstæður?
Það er gaman að gefa ráð en það er ekki gaman að veita ógagn-
lega iræðslu sem ruglar fólk í ríminu eða trúa á eitthvað sem er
„Úr því barnið er orðið mánaðargamalt, er
ráðlegt að styrkja það með loft- og sólskins-
böðum. Er það Iátið liggja allsbert í sólskini
við opinn glugga á sumrum, en lokaðan á
veturna... Þegar barnið er 4ra mánaða, má
baða það sólskini úti f góðu veðri, og er því
þá snúið oft á allar hliðar."
Á þessum tíma voru ekki þekkt skaðleg áhrif
sólar og ungbarnasólböð því talin líklegri til stæl-
ingar en skaða. I dag vitum við betur, vonandi,
en hvað verður sagt eftir 30 ár? Það er öllum
annt um heilsu sína og sinna nánustu og ætla
má að fólk sé alla jafna ginnkeypt fyrir ráðum
hjúkrunarfræðinga. Nýbakaðir foreldrar, sér í lagi
þeir í yngri kantinum, eru berskjaldaðir fyrir ráð-
leggingum um alla skapaða hluti sem varða ung-
barnið. Þeir vilja allir gera allt sem í þeirra valdi
stendur til að gera bara það rétta í umönnun ung-
barns. Það er auðvelt að leggja allt traust á sér-
fræðinga og fylgja ráðleggingum þeirra í blindni.
Þvf er það ábyrgðarstarf að gefa ráðleggingar.
Það er skrýtið að hugsa til þess að sum ráð, sem
þykja góð og gild í dag, verða næstu kynslóðum
aðhlátursefni. Og kannski það sem verra er, flott
fræði á einum tíma geta verið hættuleg og hugs-
anlega haft hörmulegar afleiðingar seinna.
Tímarit hjúkrunarfræöinga 4. tbl. 80. árg. 2004