Norðurslóð - 23.07.2003, Blaðsíða 2

2 - Norðurslóð
Norðurslóð
Útgefandi: Rimar ehf.
Ritstjórar og ábyrgðarmcnn: Hjörleifur Hjartarson, Lauga-
steini, 621 Dalvík, sími: 466 3370. Netfang: hjhj@ismennt.is
Jóhann Antonsson, Dalvík. Netfang: ja@radgjafar.is
Framkvæmdastjóri: Sigríður Hafstað, Tjörn. Sími: 466 1555.
Umbrot: Þröstur Haraldsson. Nctfang: throsth@isholf.is
Heimasíða: www.Nordurslod.is
Prentvinnsla: Alprent, Glerárgötu 24, Akureyri, sími: 462 2844.
Sérhagsmunir
hverra?
íbúar við utanverðan Eyjafjörð sleikja nú sár sín eftir að
hafa mátt reyna á eigin skinni hversu varasamt það getur
verið að treysta loforðum stjórnmálamanna í kosninga-
ham. Þegar búið var að bjóða út gerð Héðinsfjarðarganga
og fá tilboð í verkið töldu menn að sigurinn væri í höfn og
voru farnir að föndra við kampavínstappana en þá kom
bakslagið. Ríkisstjórnin ákvað að hafna öllum tilboðum og
fresta gerð ganganna um einhver ár.
Viðbárur stjórnarinnar og röksemdir fyrir þessari frest-
un eru ekki trúverðugar. Sagt er að þetta sé gert í ljósi þess
að mikil spenna muni verða í íslensku efnahagslífi meðan
stórframkvæmdirnar austur á landi standa yfir. Það er
vissulega rétt en það hefur bara verið vitað frá því samn-
ingar voru undirritaðir skömmu eftir síðustu áramót.
Stjórnarþingmennirnir og ráðherrarnir sem komu hingað í
kjördæmið í kosningabaráttunni vissu vel að eitthvað yrði
undan að láta þegar ríkið brygðist við spennunni. Samt töl-
uðu þeir eins og gerð Héðinsfjarðarganga væri undir því
komin að þeir héldu völdum og engu öðru.
Eftir að framkvæmdum við göngin hafði verið frestað
birtust á ritvöllum landsins ýmsir spámenn sem fögnuðu
þessari gjörð og hrósuðu ríkisstjórninni fyrir að þora að
gefa fámennum en illskeyttum sérhagsmunahópum langt
nef. Göngin væru gæluverkefni fyrir ört fækkandi Siglfirð-
inga og Olafsfirðinga og eins gott að slá þau bara strax af.
íbúar þéttbýlisins hefðu cngan áhuga á að horfa á eftir
skattkrónunum sínum í þá ótæmandi hít sem nefnist
byggðastefna.
Sennilega finnst íbúum á Siglufirði og Olafsfirði merki-
legt að heyra hversu öfiugur þrýstihópur þeir eru orðnir.
Sjálfsmyndin hefur kannski verið dálítið önnur. En hvað
sem því líður þá snýst málið ekki um að verið sé að mylja
undir nokkra gæðinga fyrirgreiðslupólitíkusa af lands-
byggðinni. Það vita þeir sem fylgst hafa með umræðum um
byggðaþróun á undanförnum árum.
Fræðimenn á sviði byggðamála hafa sett fram kenning-
ar um að það þurfi að breyta byggðastefnunni í þá veru að
styrkja samgöngur út frá fáum þéttbýlissvæðum, einkum
höfuðborgarsvæðinu og Eyjafirði. Með því að tengja staði
sem liggja innan 1-2 tíma akstursfjarlægðar frá þéttbýlinu
betur við kjarnana er verið að styrkja byggðina á þeim
stöðum. Ef við lítum á landakortið sést að auk umferðar-
bóta í nágrenni Reykjavíkur eru það tvenn jarðgöng sem
blasa við: Héðinsfjarðargöng og Vaðlaheiðargöng.
Reyndar mætti svo fara að huga að því að tengja Eyjafjörð
betur við Skagafjörð með göngum úr Hörgárdal.
Með þessu móti er ekki verið að hlaða undir fámenn
byggðarlög heldur er verið að víkka það svæði sem á sér
von um að geta haldið í íbúa sína. Það liggur nefnilega í
augum uppi að fólk á landsbyggðinni vill ekki lengur búa
við skerta þjónustu, lakari menntunartækifæri og fábreytt-
ara atvinnulíf en þeir sem búa í þéttbýlinu. Ef hægt er að
veita fólki aðgang að slíkri þjónustu með greiðum sam-
göngum er verið að treysta byggðina í dreifbýlinu.
Hinn kosturinn er náttúrulega að eyða peningunum í
eitthvað annað, til dæmis að stofna her eða reisa atvinnu-
húsnæði sem enginn markaður virðist vera fyrir, og vera
ekkert að púkka upp á samgöngurnar. Reyndar er ekki víst
að það sparist miklir peningar við að draga úr samgöngu-
bótum vegna þess að eitthvað hlýtur það að kosta að koma
dreifbýlisbúum fyrir á mölinni. Að ekki sé minnst á þann
kostnað sem samfélagið hefur af því að verðfella og afskrifa
þær eignir sem eru í dreifbýlinu. I umræðum um vanda
Raufarhafnar í vor kom einmitt fram sú krafa að stjórn-
völd bættu íbúunum skaðann sem þeir verða fyrir sem
þurfa að yfirgefa hús sín og atvinnutæki bótalaust.
Það sem var þó athyglisverðast við umræðuna sem spratt
af uppsögnunum á Raufarhöfn var einmitt það að vandi
þessa litla sjávarpláss endurspeglar nýjan veruleika í byggð-
um landsins. Allt í einu var eins og þjóðin ætlaði að fara að
horfast í augu við að tímarnir eru breyttir og að byggða-
vandinn krefst nýrra lausna. Héðinsfjarðargöng falla vel
að þessum nýju viðhorfum og eru fjarri því að vera fyrir-
greiðsla með spillingarkeim eins og gefið er í skyn. Gamla
fyrirgreiðslupólitíkin dugir ekki lengur - hafi hún einhvern
tíma dugað. Vonandi opnast augu fleiri fyrir því. -ÞH
Spennusögur AF Vesturkjálkanum I
Viðbiirðuriim á Bakka
Júlíus Jón Daníelsson
Það var oft gaman í kaffi-
tímunum þessa sumardaga
á Húsabakka fyrir rúmum
30 árum. Það var verið að mála
skólann innanstokks og laga sitt
hvað sem halda þurfti við. Mál-
arameistari var Páll Sigurðsson
frá Göngustöðum, búsettur á
Dalvík. Hann var vel menntaður
í sinni grein, sigldur maður og
hafði stundað framhaldsnám í
greininni í Kaupmannahöfn.
Hann var spaugsamur og sagði
vel frá.
Páll hafði þarna með sér tvo
gervimálara, þann sem þessar
línur ritar, og vinnufélaga minn
og vin Jón B. L. Halldórsson frá
Jarðbrú sem varð síðar þjóð-
þekktur fjölmiðlamaður. Har-
aldur, rafvirkjameistari, Guð-
mundsson frá Gullbringu, síðar
á Karlsá, var þarna líka að vinna
við rafkerfi sícólans. Gárungar á
Dalvík sneru stundum nafni Páls
við og kölluðu hann Mál pálara.
I einum kaffitímanum barst
það í tal hvort einhver okkar
hefði séð draug. Það varð fátt
um svör fyrst í stað, þangað til
Páll segist vilja segja okkur eina
draugasögu og kveikti sér í nýrri
sígarettu því hann var mikill
reykingamaður.
Þannig var sagði Páll, að ég
var sumarstrákur á Bakka hjá
Vilhjálmi og Kristínu þegar ég
var 10 til 11 ára. Þarna á bænum
lá rúmfastur gamall bóndi úr
sveitinni sem fáa átti að. Hann
var geðtruflaður sem lýsti sér í
því að hann hélt að menn vildu
eitra matinn fyrir sér. Einn dag
að mjög áliðnu sumri birti upp
með brakandi þurrki eftir þráláta
óþurrkatíð. Hey lá flatt á Enn-
unum og Torfuláarengi og hvert
mannsbarn á Bakka sem vettlingi
gat valdið var úti í heyskap.
Nema ég.
Ég var látinn vera heima hjá
gamla manninum. Hann mókti í
rúminu sínu. Sólin skein glatt af
heiðum himni og allt var kyrrt
og hljótt nema að inn um opinn
glugga barst svæfandi malið frá
bunu í bæjarlæknum og suðið í
nokkrum flugum.
Skyndilega heyri ég kallað á
mig. Það var gamli maðurinn.
Hann sagðist vera sárþyrstur og
bað mig að ná í vel kalt vatn
handa sér, en bað mig þess
lengstra orða að eitra ekki vatn-
ið fyrir sér. Ég hét öllu fögru um
það, tók væna mjólkurkönnu úr
eldhússkápnum, fyllti hana úr
lækjarbununni og færði gamla
manninum. Hann greip könn-
Páll Sigurðsson málarameistari.
una báðum höndum og hafði
engar sveiflur á því, nema slok-
aði í botn úr henni.Tveim tímum
síðar var hann liðið lík.
Ég kólnaði upp af skelfingu.
Ég var sannfærður um að ég
hafði drepið gamla manninn með
því að gefa honum of kaldan
svaladrykk. Ég hljóp í ofboði eins
og fætur toguðu út og upp á
Torfuláarengi og sagði tíðindin.
Ekki þorði ég að ymta að því einu
orði, hvað ég héldi að hefði orðið
gamla manninum að bana. Dag-
urinn leið, sólin gekk undir og
skuggarnir af hnúkunum á Vest-
urkjálkanum læddust upp hlíð-
arnar á móti. Á suðurhimininn
var komin maríutása sem boðaði
veðrabrigði. Kýrnar voru sóttar
yfir á Bakkabakka til kvöld-
mjalta, það fór að skyggja. Þetta
blíða síðsumarkvöld breiddi
dökka blæju yfir sveitina og
þreytta íbúa hennar. Það var orð-
ið dimmt. Og þó. Norður yfir
Látrafjöllum var fullur máni
kominn upp á festinguna og staf-
aði fölri galdrabirtu á fjöll og dali.
Ég var varla mönnum sinn-
andi um kvöldið, var með hnút í
maganum og hafði enga matar-
lyst. Kristín húsmóðir hafði
áhyggjur af mér og spurði hvort
ég væri lasinn. Ég gaf víst lítið út
á það.
Undir háttatíma fór ég út á
hlað. Dalsáin niðaði neðan við
barðið og tunglið hafði hækkað
á lofti. Allt í einu heyrðust tryll-
ingsleg óhljóð úr gilinu sunnan
við bæinn. Þarna voru kettir að
hnakkrífast og var ófagurt að
heyra. Eftir bardagann sendu
þeir hvor öðrum tóninn með
langdregnu, næstum ójarðnesku
nágauli.
Ég kveið því að fara upp á
kvistherbergið, en þar deildi ég
rekkju með Sigurjóni vinnu-
manni. Svo óheppilega vildi til
að þetta kvöld hafði hann
brugðið sér eitthvað af bæ svo
að ég varð að hátta einsamall.
Ekki var það til að bæta líðan
mína. Einhvern veginn píndi ég
mig upp brattan stigann og inn á
kvistinn og fór að tína af mér
spjarirnar. Ég hafði gleymt að
loka dyrunumn en hurðin féll að
stöfum.
Mig brestur orð til að lýsa
líðan minni; ég var bókstaflega
yfirkominn af angist. Ég var
handviss að öldungurinn gengi
aftur og hefndi sín á mér. Um
svefn var ekki að ræða, frekar ein-
hvers konar hroll-mók. Tunglið
skein inn um kvistgluggann og
lýsti upp herbergið kaldri birtu.
Állt í einu hrökk ég upp af mók-
inu; ég skynjaði að ég var ekki
einn. Eitthvað var að nálgast
mig. Ég varð stjarfur af skelf-
ingu, reyndi að kalla á hjálp en
kom engu hljóði upp. Nú sá ég
að dyrnar opnuðust, hurðin
hreyfist hægt og hægt, án þess að
nokkur kæmi í gættina.
Nú var komið að því, karlinn
var kominn til að sálga mér. Ég
breiddi í ofboði sængina upp yfir
höfuð, hjartað sló svo ótt að mér
þótti það ætla að rífa sig út úr
brjóstinu á mér.
En viti menn! Nú fór aftur-
gangan að þukla á mér ofan á
sænginni. Byrjaði til fóta og hélt
áfram upp eftir líkamanum.
Endaði á höfðinu og þá fannst
mér að það ætlaði að klofna.
Síðan ekkert meir.
Ég lá lengi hreyfingarlaus
milli heims og helju undir sæng-
inni án þess að nokkuð gerðist.
Að lokum varð óþolinmæðin
angistinni yfirsterkari og ég
gægðist upp undan sænginni.
Herbergið var rökkvað því ský
hafði dregið fyrir tunglið. En á
stalli aftan við rúmið stóð aftur-
gangan með hatt á höfði og bjó
sig til að steypa sér yfir mig í
rúminu. Ég skynjaði að nú væri
öllu lokið og ég ætti að deyja.
Svipti þá skýi frá tungli og glað-
birti í kamesinu. Sá ég þá frakka-
garm hanga á snaga og hattkúf
þar upp af þar sem áður var
afturgangan. En til hliðar á stall-
inum sat heimiliskötturinn, gríð-
arstór og þungur, gulbröndóttur
högni, sem hafði fengið sér
göngutúr eftir mér endilöngum í
rúminu. Það var sá hinn sami
sem var að fljúgast á við að-
komukött suður í gilinu fyrr um
kvöldið. Hnúturinn í maganum
var horfinn.
Knattspyrnan
Enn harðnar á dalnum
Ekki blæs hann byrlega fyrir sameinað lið Leifturs
og Dalvíkur í 1. deild Islandsmótsins í knattspyrnu
karla. Eftir tíu umferðir er liðið í neðsta sæti með
sjö stig enda afrakstur undanfarins mánaðar einn
sigur og þrír ósigrar.
Síðast þegar við sögðum fréttir af knattspyrn-
unni voru okkar menn komnir með fjögur stig í sex
leikjum. í sjöundu umferð var Leiftur/Dalvík í
hlutverki gestgjafanna í Ólafsfirði en þá komu
Mosfellingar í heimsókn. Eftir mikla baráttu
vannst 3:2 sigur með marki á lokasekúndunum.
Svo sló í bakseglin því í næsta leik mættu okkar
menn Haukum suður í Hafnarfirði. Sá leikur fór
skelfilega því það var ekki nóg með að liðið væri
burstað, 0:5, heldur voru tveir menn reknir af velli
í upphafi síðari hálfleiks, fyrst ungverski varnar-
jaxlinn Sandor Fores og síðan Helgi Þór Jónasson.
Það var ekki nógu gott vegarnesti að hefja leik
gegn nágrönnunum í Þór með þrjá fastamenn í
leikbanni. Fyrri hálfleikur var þó jafn en gestirnir
komust jfir á 35. mínútu þegar þeir fengu víta-
spyrnu. I síðari hálfleik var nýr leikmaður Leifturs/
Dalvíkur, Tony Usnik frá Slóvakíu, rekinn af velli
og þá var ekki að sökum að spyrja, Þórsarar bættu
við þremur mörkum gegn einu marki okkar manna.
Úrslitin 1:4.
Á laugardaginn fór liðið svo suður í Kópavog
og sótti HK heim. Enn máttu okkar menn lúta í
gras því leiknum lyktaði með naumum ósigri, 1:2.
Mark okkar manna skoraði Zeid Yashin og hefur
hann því skorað í tveim leikjum í röð.
Vonandi er að hann haldi þeirri iðju áfram og
takist að örva aðra leikmenn til dáða því nú er
farið að síga á seinni hluta mótsins og annað hvort
að duga eða drepast ef forðast á fall í 2. deild.
Staðan í 1. deild að loknum 10 umferðum er þessi:
L u J T Mörk Stig
1. Keflavík 10 7 2 1 26:11 23
2. Víkingur Rvík 10 5 4 1 14: 7 19
3. ÞórAkureyri 10 5 3 2 23:17 18
4. Haukar 10 4 2 4 15:15 14
5. HK 10 4 2 4 13:13 14
6. Njarðvík 10 3 2 5 16:18 11
7. Stjarnan 10 2 5 3 12:14 11
8. Afturelding 10 3 2 5 11:19 11
9. Breiðablik 10 3 1 6 9:13 10
10. Leiftur/Dalvík 10 2 1 7 10:22 7