Norðurslóð - 23.07.2003, Blaðsíða 4

4 - Norðurslóð
íslenskur kjötmarkaður í uppnámi
Beðið eftir niðurstöðu í rekstrarvanda Móa
- Framtíðarhorfur kjúklingaframleiðslu á Dalvík og annars staðar ráðast afþví hvort Móum verður forðað frá gjaldþroti
Eins og menn vita hefur gengið á
ýmsu í rekstri kjúklingabús Is-
landsfugls á Dalvík. Stofnendur
fyrirtækisins drógu sig út úr
rekstri þess í fyrravetur og
nokkrir stórir fjárfestar freist-
uðu þess að halda rekstrinum
áfram. A vordögum urðu þeir þó
að horfast í augu við að rekstur-
inn gekk ekki upp og fyrirtækið
var lýst gjaldþrota. Nú eru
komnir nýir menn inn í rekstur-
inn og vonandi gengur þeim allt í
haginn. En það verður eflaust
við ramman reip að draga eins
og ástandið er á íslenskum kjöt-
markaði. Hér verður reynt að
gefa nokkra mynd af því sem
verið hefur að gerast á þessum
vettvangi.
Á þessum markaði geisar
hart kjötstríð þar sem fórnar-
lömbin virðast miklu fleiri en
sigurvegararnir, séu þeir ein-
hverjir. Þótt mest sé rætt um
ástandið í kjúklingaframleiðsl-
unni þá er það ekki mikið skárra
í öðrum greinum. Svínakjöts-
framleiðendur fá ekki nema brot
af því verði sem þeir þurfa að fá
til þess að framleiðslan standi
undir sér og sala á kindakjöti
dregst ört saman.
Þetta ástand á sér að ein-
hverju leyti rætur í þeirri stað-
reynd að búið er að afnema svo
til alla framleiðslustýringu á
kjöti hér á landi. íslenskur kjöt-
markaður er frjáls en nýtur toll-
verndar gagnvart innflutningi
sem raunar er að stórum hluta
bannaður af heilbrigðisástæð-
um. Þetta frelsi hefur valdið því
að sveiflur í kjötframleiðslu hafa
verið verulegar á undanförnum
árum og sér ekki fyrir endann á
þeim.
Sveiflurnar birtast einkum í
því að framleiðsla og sala á hvítu
kjöti sem svo er nefnt, þe. kjúk-
lingum og svínakjöti, hefur vaxið
mjög ört á síðustu árum en sala á
lambakjöti hefur minnkað um
rúmlega helming á innan við
tuttugu árum. Fari svo sem horf-
ir mun sérstaða íslendinga sem
lambakjötsneytendur hverfa
innan fárra ára, heimsmetið er í
mikilli hættu.
Bankar vasast í kjúklingum
Sauðfjárbændur eru að sjálf-
sögðu óhressir með þetta ástand
og hafa sakað kjúklinga- og
svínakjötsframleiðendur um að
stunda óeðlilega samkeppni
með undirboðum og öðrum
bolabrögðum. Jafnframt hafa
þeir gagnrýnt afskipti banka af
þessari framleiðslu og spurt
hvort það geti talist eðlilegt að
stór hluti kjötframleiðslu lands-
ins sé beinlínis í eigu bankakerf-
isins. Það sem við er átt með
þessum ásökunum hefur smátt
og smátt verið að koma í ljós í
tengslum við rekstrarvandræði
kjúklingabúsins Móa á Kjalar-
nesi en búið hefur rambað á
barmi gjaldþrots frá því í vetur.
Kjúklingamarkaðurinn er að
heita má allur í höndum fjögurra
fyrirtækja: Móa, Reykjagarðs,
ísfugls og íslandsfugls. Þrátt fyr-
ir mikla söluaukningu hefur hún
ekki haldið í við útþenslu og
fjárfestingargleði þeirra sem
stjórna þessum fyrirtækjum.
Sem dæmi um það má nefna að
heildarsalan á kjúklingum var
tæplega 4.500 tonn árið 2002. Á
þessu ári spá bjartsýnustu menn
því að mögulega verði hægt að
selja um 5.000 tonn en áætlanir
fyrirtækjanna fjögurra hljóðuðu
hins vegar upp á að framleiða og
væntanlega selja 6.500 tonn.
Þetta gengur auðvitað ekki
og þess vegna hefur greinin átt
við vaxandi erfiðleika að etja.
Það hefur leitt til þess að bank-
arnir juku afskipti sín af rekstri
og fjárfestingum fyrirtækjanna.
Búnaðarbankinn hefur eignast
meirihluta í Reykjagarði og hef-
ur tekið virkan þátt í fjármögn-
un Móa, reyndar í félagi við
Landsbankann. Þegar Móar
komust í vandræði kviknaði sú
hugmynd að sameina þá Reykja-
garði. Það gekk hins vegar ekki
því samkeppnisyfirvöld hefðu
aldrei samþykkt að til yrði fyrir-
tæki með hátt í 80% markaðs-
hlutdeild.
Slátrunin á llakki
Þrátt fyrir það var ákveðið að
sameina slátrun fyrirtækjanna,
Guöni Ágústsson fer fyrir norðlenskum hestamönnum inn á mótssvœðið
í Hringsholti. Ráðherrann varsettur upp á fœrleik Sigurðar Marinósson-
ar sem heitir Reginn en gegnir nafninu Harley Davidson enda er hann
svo öflugurá töltinu að eigi verður saman jafnað við annað en ameríska
vélfáka. Ná hefur hann hlotið enn eitt nafnið: Ráðherrajarpur.
Bikarmót Norðurlands í hestaíþróttum
Skagftrðingar hlutskarpastir
Göngum hér á gleðifund
glaðbeittir í sjón og lund.
Þökkum gefna gœfustund
í guðaveigum skálum.
Heiðra skulum hal og sprund,
hlýrri bindast vonarmund
og meðan sólin gyllir grund
gifta ráði málum,
Þetta sagði Friðgeir Jóhannsson
heiðurfélagi í Hestamannafélag-
inu Hring að ætti að vera mottó
dagsins þegar hann afhenti
Guðna Ágústssyni landbúnaðar-
ráðherra gjafir frá sjálfum sér og
félaginu við hátíðlega athöfn í
upphafi Bikarmóts Norðurlands
á laugardaginn var. Guðni
þakkaði fyrir sig með því að
vitna í frænda sinn Gunnar á
Hlíðarenda.
Friðgeir reyndist helst til
bjartsýnn á sólarganginn því
þokan teygði sig niður fyrir
miðjar fjallshlíðar þegar athöfn-
in fór fram. Ráðherra varð ekki
skotaskuld úr því að setja mótið
sem hófst um leið og hann dró
sig í hlé.
Þátttakendur í bikarmótinu
voru úr fimm héraðssambönd-
um af Norðurlandi: Húnvetn-
ingar, Skagfirðingar, Svarfdæl-
ingar sem kepptu undir merkj-
um UMSE og Þingeyingar, auk
Akureyringa sem sendu lið til
keppni undir merkjum íþrótta-
bandalags Akureyrar.
Keppni var hörð en drengileg
og höfðu allmargir áhorfendur
gaman af, ekki síst á sunnudeg-
inum en þá hlýnaði heldur og
birti yfir. Þegar upp var staðið
höfðu Skagfirðingar sigur og réð-
ust úrslitin í síðustu grein, skeiði,
en fyrir þá grein voru Akureyr-
ingar efstir. Heimamenn kepptu
við Þingeyinga um 3. sætið og
höfðu gestirnir betur. Lestina
ráku svo Austur-Húnvetningar.
Gestir voru fjölmargir við setningarathöfnina
þótt ekki treystu allirsér út úr bíluin sínum enda
sumarblíðan ekki eins mikil í verunni og í vísu
Friðgeirs.
Atli Þór Friðriksson á Grund, 11
ára gamall, á Ölveri en þeir náðu
góðum árangri í fjórgangi.
Að ofan tekur Guðni við gjöfinni frá Friðgeiri Jóhannssyni og á mynd-
inni til hœgri ávarpar hann mótsgesti.
Árangur heimamanna var
svona upp og ofan. Ekki höfðu
þeir sigur í neinni grein en tveir
komust næst því: Stefán Frið-
geirsson sem varð í öðru sæti á
Degi í fimmgangi og Sveinbjörn
Hjörleifsson sem varð annar í
flugskeiði á Jódísi. Þá er ástæða
til að geta árangurs Atla Þórs
Friðrikssonar á Grund en hann
varð fimmti í keppni ungmenna í
fjórgangi, 11 ára að aldri.
-ÞH