Ráðunautafundur - 15.02.1992, Page 39

29
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1992
Fjárfestingaákvarðanir og arðsemisútreikningar
Gunnar Rúnar Kristjánsson
og
Stefán Öm Valdimarsson
Hagþjónustu landbúnaðarins
INNGANGUR
Hveijir þekkja ekki dæmi um gjaldþrot fyrirtækja og fjárfestingamistök. Lögbirtingarblaðið
er yfirfullt af gjaldþrotatilkynningum og afdrif nýgreina eins og fiskeldis og loðdýraræktar
hafa verið mjög svo tíunduð. Ástæður gjaldþrots eru margs konar. í mörgum tilfellum er um
að ræða verulega breytíngu í rekstammhverfi fyrirtækja sem lítíð er hægt að gera við. Of oft
má þó rekja gjaldþrot fyrirtækja og einstaklinga til rangra fjárfestingaákvarðanna. Þetta er
ekkert sér íslenskt fyrirbrigði. Samkvæmt bandanskum tölum hætta 50% fyrirtækja rekstri
innan 2 ára frá stofnun, 65% innan 5 ára og 90% fyrirtækja hætta rekstri innan 10 ára.
Kannanir sem gerðar hafa verið hafa leitt í ljós að ástæður fyrir endalokum fyrirtækja séu
einkum tvær. Þær em skortur á áætlunargerð og stjómunarlegri þekkingu innan fyrirtækja
(Þráinn Þorvaldsson, 1991:193).
Sá sem hyggst fjárfesta í atvinnurekstri, hvort sem það er í dreifbýli eða annars staðar
er að taka fjárhagslega áhættu til lengri eða skemmri tíma. Þetta gerir hann í þeirri von að
fjárfestíngin skili hagnaði í framtíðinni. Spumingin er þessi: Er sá hagnaðarauki sem búist er
við, í framtíðinni, næganlega mikill til að réttlæta fjárfestinguna. Það er mjög mikilvægt fyrir
einstaklinginn að fá svar við þessari spumingu því fyrir hann er um að ræða ákvörðun sem
getur haft áhrif á líf hans um langa framtíð.
í þessu erindi er ætlunin að fjalla um þá þættí sem liggja tíl grandvallar
fjárfestingaákvörðunum og notkun arðsemisútreikninga.
MDCILVÆGI FJÁRFESTINGAÁKVARÐANNA
Það eru einkum fimm þættir sem geta gert fjárfestingaákvarðanir jafn afdrifarikar og raun ber
vitni:
1. Háar upphæðir: Oftast er mikið fé bundið í viðkomandi fjárfestingu. Því hærra sem