Ráðunautafundur - 15.02.1992, Síða 210

200
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1992
Staða og nýjungar í gróðurkortagerð
Guðmundur Guðjónsson
og
Ingvi Þorsteinsson
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
Hjá Rannsóknastofnun landbúnaðarins hefur verið stunduð gróðurkortagerð frá árinu 1955.
Kortlagðir hafa verið ítarlega um 2/3 hlutar landsins og gefin út um 120 kortblöð með hefð-
bundnum hætti, bæði af hálendi og byggð. Á meginhluta þeirra svæða sem kortlögð hafa verið
hafa verið gerðar gróðurfarslegar úttektir, byggðar á flatarmáli gróðurlenda og áralöngum
rannsóknum á framleiðslugetu og beitarþoli landsins.
Erfitt er að gera breytíngar á venjulegum kortum nema með ærinni vinnu og tilkostn-
aði. Það útheimtir nýjar filmur með áorðnum leiðréttingum og síðan endurprentun á kortunum.
Þannig hefur þetta verið ffam á síðustu ár, en nú er að verða breytíng á.
Hafin er á Rala stafræn gróðurkortagerð sem er fólgin í því að kortín em teiknuð
í tölvu og varðveitt þar sem samsafn af punktum, línum, svæðum og texta. Til að vinna úr
þeim upplýsingum sem á kortinu'eru og fá fram tilætlaðar niðurstöður án þess að kortið þurfi
nokkum tíma að komast á blað hefur verið þróaður sérstakur hugbúnaður. Þessi hugbúnaður
nefnist á ensku GIS er stendur fyrir Geographical Information System sem hefur verið útlagt
á íslensku Landfiræðilegt upplýsingakerfi LUK.
Miðað við hefðbundin kort má segja að staffænu kortin séu lifandi og það er jafn
auðvelt að gera breytingar á þeim og á orðalagi á texta. Hægt er að færa til línur, letur eða
tákn og þurrka út eða bæta við einstaka hluta. Allar breytingar sem verða á landinu er jafn-
harðan hægt að færa inn á kortið, s.s. nýjar byggingar, vegi, raflínur, nýræktuð tún og skóg-
lendi. Þessi eiginleiki kerfisins kemur ekki síst að gagni þegar ákvarða á tap á gróðurlendi
vegna uppblásturs eða öskufalls.
Auk þeirrar myndar af kortinu sem sjá má á tölvuskjá er í tölvunni gagnagmnnur sem
tengist kortinu og geymir allar nauðsynlegar upplýsingar um hvert einstakt svæði á því. Þessar
upplýsingar er hægt að kalla fram á skjáinn eftir þörfum.
Nú er nýlokið fyrsta hagnýta kortagerðarverkefninu sem unnið var á staffænan hátt hjá