Andvari - 01.01.1928, Blaðsíða 71
Andvari
Nokkurar endurminningar
um söfnunarsjóðinn.
Eg var þá á ungum aldri, er mér fannst mikfö til um,
hvað sjóðir geta vaxið og orðið að miklu gagni, ef við
þá er árlega bætt töluverðu af vöxtunum; snemma varð
mér einnig ljóst, hve langt er frá, að hér á landi sé til
nægilegt framleiðslufé. Því meira sem jeg hugsaði um
þetta, því æskilegra sýndist mér, að komizt gætu á fót
sjóðir, þar sem töluverðu af vöxtunum væri jafnan bætt
við höfuðstólinn, en vöxtunum að öðru leyti varið til
einhvers gagns; sjóðirnir mundu þá með tímanum vaxa
svo, að mikið gæti munað um vexti þá, sem árlega yrðu
útborgaðir, og jafnframt gæti í landinu safnazt stórfé,
sem lána mætti út til nytsamra framkvæmda. Mér kom
og til hugar, að ef menn settu fé á vöxtu, sem erfingjar
þeirra fengju hálfa vexti af, en hinn helrningurinn legð-
ist stöðugt við höfuðstólinn, þá mundi fé á slíkri erf-
ingjarentu geta orðið svo mikið, að fátæka afkomendur
þeirra munaði um styrk af því, jafnframt því sem það
smám sarrfan dreifðist út á meðal þjóðarinnar.
En til að sjá um, að sjóðirnir væru jafnan ávaxtaðir
tryggilega og þeir látnir vaxa, eftir því sem upphaflega
væri ákveðið, þótti mér óumflýjanlegt, að sett væri á