Helgafell - 01.11.1954, Síða 15

Kristín Jónsdóttir listmálari:
Nokkur orð um myndlist
Fig írðarþrá mannsms er eldri en sagan sjálf. Þegar grafið er til forn-
minja finnast íðulega í jörðu einhverjir þeir munir, sem menn hafa not-
að til að skreyta híbýli sín eða sjálfa sig. Þegar ég segi eldri en sagan
sjálf á ég við — fyrir þann tíma, er færðar voru í letur sögur samtíðar-
innar.
Nýlega hefur fundizt í Irak elzta letur, er sögur fara af, mótað í leir-
töflur 3000 árum fyrir vort tímatal. Þar segir, meðal annars, frá stjórn-
málaháttum og ríku menningarlífi, en mörgum öldum — mörg þúsund
árum fyrir þann tíma, þegar maðurinn er á svo frumlægu stigi, að hann
veit sér enga aðra leið til skjóls og öryggis en að grafa sig í hóla eða
hella, þá skapast þar fyrsta gerð myndlistarmnar, sem til þekkist. Frum-
maðurinn ristir þar í mjúkan stein hellisskúta síns það sem fyrir augu
hans ber í náttúrunni. Svo gömul — svo frumlæg er þörf mannsins fyrir
listræna tjáningu á því, sem í honum hrærist.
Það er naumast á annarra fæn en fornfræðmga að rekja frumsögu
listarinnar, því alltaf birtast nýir þættir í sögu hennar, þegar grafið er í
skaut jarðar. — Borgir eyðast, lönd týnast og þannig máist af spjöldum
sögunnar, ef til vill merkilegustu atburðir. Það er því erfitt að segja,
hvar vagga listarinnar hefur staðið. Ef til vill stóð hún fyrst í skjóli hinn-
ar kínversku hámenningar. Ef til vill var listinni fyrst búinn jarðvegur er
vestar dró.
Straumur menningarinnar er á sífelldri hreyfingu, og oft ber hann
sina ávexti á hinum ólíklegustu stöðum. Menn mega því ekki stara sig
hlinda í aðdáun á aldagömlum afrekum, heldur alltaf vera reiðubúnir að
avaxta það pund, sem fortíðin hefur trúað þeim fyrir. Þegar sá síkviki
straumur staðnænnst til að bera ávexti, í vísindum og Iistum, þá verður
hver þjóð að þekkja sinn vitjunartíma. En það eru hinir skapandi andans
afburðamenn allra tírria, sem varða veg menningannnar, en skilningsleysi
°g hleypidómar leggja dauða hönd á líf hennar og þroska.
A eyjunum í austanverðu Miðjarðarhafi og löndunum þar í kring