Morgunblaðið - 06.01.2005, Blaðsíða 1

Kathleen
Brooks
Hún aðstoðar þá sem hafa orðið
fyrir hvers konar ofbeldi í æsku | 14
Viðskipti | Gistinóttum fjölgar
Marinó forstjóri
Lex og Nestor
sameinast Úr verinu | Einn munnbiti á dag
Loðna á eðlilegum slóðum
Íþróttir | Naumt tap gegn Svíum
Sjálfvirkur búnaður við mörkin?
20% 30% 40% 50% 60%
ÚTSALA!
MANNFRÆÐINGAR óttast
að einn af elstu ættbálkum
heims, Onge-fólkið, deyi út
vegna náttúruhamfaranna við
Indlandshaf.
Onge-fólkið er á meðal sex
frumstæðra ættbálka sem hafa
lifað á Andaman- og Nicobar-
eyjaklasanum í þúsundir ára.
Indversk yfirvöld segja að eng-
inn ættbálkanna hafi dáið út í
flóðbylgjunum. Mannfræðingar
óttast hins vegar að þeir deyi úr
hungri þar sem heimkynni
þeirra við ströndina eyðilögðust
og tilverugrundvöllur þeirra
hvarf í hafið.
Í Onge-ættbálknum eru að-
eins um hundrað manns.
Réðust á þyrlu
Onge-menn hafa verið til frá
steinöld. Þeir nota spjót, boga
og örvar, klæðast trjáberki eða
laufum, og vilja engin tengsl við
umheiminn.
Óttast var í fyrstu að ætt-
bálkarnir hefðu dáið út í ham-
förunum. Þyrla var send til að
leita þeirra og varpa niður mat-
vælum en hún varð frá að
hverfa vegna þess að hún varð
fyrir mikilli örvahríð. Björgun-
armennirnir voru þó árásinni
fegnir vegna þess að hún var
fyrsta merkið um að ættbálk-
arnir hefðu lifað hamfarirnar af.
Talið er að ættbálkarnir hafi
flúið frá ströndinni, áður en
flóðbylgjurnar skullu á henni,
vegna þess að þeir hafi tekið
eftir breytingum á hegðun
dýra.
Óttast að
steinald-
arfólkið
deyi út
BAUGI Group hf. hefur verið gert að greiða 464
milljónir króna vegna endurálagningar ríkisskatt-
stjóra vegna tekjuáranna 1998–2002. Í tilkynningu
frá Baugi segir að vegna endurkröfuréttar á hendur
þriðja aðila og að teknu tilliti til greiðslna sem áður
hafi verið inntar af hendi muni félagið sjálft þurfa að
bera um 282 milljónir króna.
Af þeirri fjárhæð séu u.þ.b. 223 milljónir vegna
meints vanframtalins söluhagnaðar við samruna
Hagkaupa og Bónuss og fleiri félaga þegar Baugur
hf. var stofnaður sumarið 1998.
Jóhannes Jónsson, stjórnarformaður Fjárfest-
ingarfélagsins Gaums og stjórnarmaður í Fjárfari,
staðfesti í samtali við Mbl. í gær að Gaumi hefði bor-
ist bréf frá ríkisskattstjóra, en vildi ekki tjá sig um
efni þess og sagði málið í athugun. Hins vegar hefði
ekkert bréf borist frá skattayfirvöldum vegna Fjár-
fars.
Í tilkynningu sem Hreinn Loftsson, stjórnarfor-
maður Baugs, undirritar segir að félagið sætti sig
ekki við forsendur endurákvörðunar ríkisskatt-
stjóra að því er varðar tilurð Baugs árið 1998 og
muni skjóta ágreiningi um það efni til yfirskatta-
nefndar og/eða dómstóla.
„Af varfærnislegum ástæðum var hugsanleg
tekjuskattskvöð vegna niðurstöðu í frumskýrslu
skattrannsóknarstjóra ríkisins frá því í byrjun júní
2004 færð í ársreikning félagsins fyrir árið 2003.
Hagnaður þess árs var 9.500 milljónir króna, að
teknu tilliti til þeirrar kvaðar.“
Í tilkynningunni segir að tilvikin sem skattrann-
sóknin og endurákvörðun ríkisskattstjóra taki til
séu að mati félagsins háð miklum vafa. Mikilvægt sé
að félagið fái frið til að færa fram athugasemdir sín-
ar gagnvart réttum yfirvöldum. „Félagið harmar
þann leka sem orðið hefur um rannsókn á málefn-
um félagsins, en alsiða er og lögbundið, að halda
trúnað um slík mál.“
Málsmeðferð getur tekið mánuði
Skattaaðilar sem ekki una við endurálagningu
ríkisskattstjóra eiga rétt á að kæra niðurstöðuna til
yfirskattanefndar sem þá fjallar um málið og leggur
mat á hvort álagningin hafi byggst á réttum
reglum. Að sögn Indriða H. Þorlákssonar ríkis-
skattstjóra fer það eftir umfangi mála hve langan
tíma málsmeðferðin tekur. Hún geti varað í „ein-
hverja mánuði“ en ekki mikið umfram það. Upp á
síðkastið hafi ekki orðið miklar tafir á úrskurðum í
slíkum málum.
Ríkisskattstjóra er heimilt að leggja allt að 25%
álag á vanframtalda tekjustofna og taka upphæðir
við endurálagningu mið af því.
Það er síðan skattrannsóknarstjóra meðal ann-
ars að ákveða, þ.e. ef skattrannsókn fer til refsi-
meðferðar, hvernig fjallað er um sektarmeðferðina.
Að sögn Indriða ber embætti ríkisskattstjóra að
halda trúnað um þau gögn sem embættinu berast.
Þær starfsreglur séu viðhafðar að ríkisskattstjóri
tjáir sig ekki um málefni einstakra skattaaðila eða
hvort þeir séu í skoðun eða athugun. Skattrann-
sóknarstjóri lauk rannsókn á Baugi og fjárfesting-
arfélaginu Gaumi og tengdum félögum um miðjan
nóvember sl. og vísaði þá ákveðnum þáttum málsins
til ríkislögreglustjóra en öðrum til ríkisskattstjóra.
Ekki náðist í Jón Ásgeir Jóhannesson, forstjóra
Baugs, né Kristínu Jóhannesdóttur, framkvæmda-
stjóra Gaums.
Baugur greiði 464 milljónir
Endurálagning ríkisskattstjóra vegna tekjuáranna 1998–2002
Gaumur fékk bréf
frá ríkisskattstjóra
„Greinilegt er að heimsbyggðin sýnir
nú meiri samstöðu en nokkru sinni
fyrr,“ sagði Jan Egeland, sem sam-
hæfir hjálparstarf Sameinuðu þjóð-
anna. Hann bætti við að framlag
Ástralíu, sem lofaði sem svarar 48
milljörðum króna, væri „hreint ótrú-
legt“ og erfitt væri orðið að koma tölu
á allt fjármagnið sem ríki heims lof-
uðu.
Stjórn Þýskalands lofaði jafnvirði
42,5 milljarða króna, en áður hafði
Japan heitið 31,5 milljörðum og
Bandaríkin 22. Þá kvaðst Alþjóða-
gjaldeyrissjóðurinn ætla að veita
ríkjunum, sem urðu fyrir flóðbylgj-
unum, aðstoð að andvirði 63 milljarða
króna.
Jafnvel Norður-Kórea, eitt af fá-
tækustu ríkjum heims, bauðst til að
leggja til 9,5 milljónir króna. Olíuauð-
ug arabaríki við Persaflóa voru hins
vegar gagnrýnd fyrir að hafa aðeins
lofað andvirði 4,4 milljarða króna
samtals.
35.000 börn munaðarlaus
Minnst 146.000 manns í ellefu
löndum létu lífið í hamförunum, þar
af um 94.000 í Indónesíu.
Jan Egeland sagði þó að tala lát-
inna kynni að hækka til muna og líkti
eyðileggingunni við jarðskjálftann í
Hebei-héraði í Kína árið 1976 þegar
minnst 240.000 manns létu lífið.
Barnahjálp Sameinuðu þjóðanna,
UNICEF, hóf í gær skráningu mun-
aðarlausra barna í Aceh-héraði í
Indónesíu til að vernda þau frá
glæpamönnum sem óttast er að ræni
þeim í því skyni að selja þau. Komið
hefur verið upp skráningarmiðstöð í
Banda Aceh, höfuðstað héraðsins, og
nokkrar fleiri skráningarstöðvar
verða opnaðar fyrir lok næstu viku.
Talsmaður Barnahjálparinnar
sagði að tveimur börnum hefði þegar
verið bjargað úr klóm manna sem
reyndu að smygla þeim út úr hér-
aðinu.
Óstaðfestar fregnir hermdu að 20
öðrum börnum hefði verið smyglað til
Malasíu og hugsanlega hundruðum
til Jakarta, höfuðborgar Indónesíu.
Áætlað er að 35.000 börn í Aceh
hafi misst foreldra sína í hamförun-
um.
Skelfilegar aðstæður
Hjálparstofnanir reyndu í gær að
flytja hjálpargögn til bæja og þorpa í
Aceh-héraði. Embættismenn Sam-
einuðu þjóðanna segja að 40.000 af
95.000 íbúum eins bæjanna, Meula-
boh, hafi látið lífið í hamförunum. Að
sögn breska ríkisútvarpsins BBC eru
aðeins örfáir hópar hjálparstarfs-
manna komnir til bæjarins og þeir
mega sín ekki mikils þar sem stór
hluti bæjarins er í rúst. Þúsundir
manna búa við æ skelfilegri aðstæður
í bráðabirgðaskýlum með aðeins tvö
salerni.
Áætlað er að um hálf milljón
manna hafi misst heimili sín í Indón-
esíu og alls fimm milljónir í öllum
löndunum sem urðu fyrir flóðbylgj-
unum.
Yfirvöld í Austur-Afríkuríkinu
Sómalíu skýrðu frá því í gær að tala
látinna þar hefði hækkað úr 176 í um
300.
SÞ skrá munaðarlaus börn í Aceh til að koma í veg fyrir að þeim verði rænt
Neyðarhjálpin
nálgast nú 250
milljarða kr.
ÁSTRALSKUR læknir hlynnir að stúlku sem hermt er að hafi fengið alvar-
leg brunasár í eldsvoða eftir náttúruhamfarirnar í Aceh-héraði í Indónes-
íu. Öll sjúkrahús í héraðinu eru nú þegar orðin full og læknar segja að drep
í sárum og beinbrot séu helstu vandamálin. Hefur þurft að aflima nokkra
sjúklinga vegna átudreps. Lungnabólga er einnig algeng en farsótta, svo
sem kóleru og taugaveiki, hefur ekki orðið vart.
Reuters
Sáradrep helsta vandamálið
Viðskipti, Úr verinu og Íþróttir
Banda Aceh. AFP, AP.
SAMEINUÐU þjóðirnar (SÞ) sögðu í gær að neyðaraðstoðin sem lofað
hefur verið vegna náttúruhamfaranna við Indlandshaf næmi nú allt að
fjórum milljörðum dollara, eða sem samsvarar 250 milljörðum króna.
Fyrr um daginn var skýrt frá því að Ástralía, Þýskaland og Alþjóða-
gjaldeyrissjóðurinn (IMF) hefðu ákveðið að stórhækka fjárframlög sín.
 Hvernig gat guð/16
STOFNAÐ 1913 4. TBL. 93. ÁRG. FIMMTUDAGUR 6. JANÚAR 2005 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is