Bændablaðið - 04.05.1999, Blaðsíða 1

8. tölublað 5. árgangur
Þriðjudagur 4. maí 1999
ISSN 1025-5621
Húshitunap-
kostnaður
hefur
jafnast
Kostnaður Rafmagnsveitnanna
hefur frá miðjum þessum áratug
farið frá því að vera ríflega helm-
ingi hærri en hjá Hitaveitu
Reykjavíkur (sem nú heitir Orku-
veita Reykjavíkur) í að vera ríf-
lega 60% hærri í dag. Þetta
kemur fram í svari iðnaðarráð-
herra við fyrirspum Ambjargar
Sveinsdóttur um húshitunar-
kostnað og telur ráðherra að
verulegur árangur hafl náðst í að
jafna orkuverð á síðustu árum. Ef
upphæðir em skoðaðar miðað við
orkuþörf upp á 32.800 kwst. á ári
greiða viðskiptavinir Orkuveitu
Reykjavíkur 49.760 krónur á ári,
viðskiptavinir Orkubús Vest-
fjarða greiða 69.545 krónur á ári
og þeir sem kaupa sína húshitun
hjá Rafmagnsveitum ríkisins
greiða 80.385 krónur á ári.
Einnig kemur fram að hjá Raf-
magnsveitum ríkisins hefur rafhit-
unarkostnaður lækkað úr 4,66 kr. á
kwst. í 2,45 kr. eftir að niðurgreiðsl-
ur á rafhitun voru teknar upp 1982.
Nú er hámark niðurgreiðslna miðað
við 30 þús. kwst. á ári en ef það há-
mark yrði miðað við 35 þús. kwst.
má gera ráð fyrir að kostnaður ríkis-
sjóðs aukist um 41 milljón króna á
ári.
í svarinu kemur fram að ekki
standi til að breyta reglum um há-
mark niðurgreiðslna. Astæðumar
eru tvær. Annars vegar sé nauðsyn-
legt að í verðinu sem greitt sé fyrir
síðustu kílóvattstundimar felist
hvati til húsráðenda um að nýta þá
orku sem fer til húshitunar með skil-
virkum hætti. Reynt yrði þá að
draga úr orkunotkun, t.d. með því að
bæta einangrun, skipta um gler og
bæta hitastýringuna. Hins vegar nýt-
ist fjárveitingin til niðurgreiðslna
betur ef markið sé lægra.
verið drjúg búbót sl. þrjú ár.
Áhrifin á greiðslur fyrir umfram-
mjólk á komandi verðlagsárum,
sem hafa einnig skilað bændum
tekjum sl. tvö ár, eru óljós og ráð-
ast m.a. af því hve mikið af um-
framframleiðslu yfirstandandi
verðlagsárs verður heimilað að
setja á innanlandsmarkað. Sam-
kvæmt búvörulögum getur Fram-
kvæmdanefnd búvörusamninga
heimilað sölu á vörum framleidd-
um úr mjólk umfram heildar-
greiðslumark "...ef heildarfram-
leiðsla verður minni en sala og
birgðastaða gefa tilefni til." I
ofanálag hefur þó sala mjólkuraf-
urða verið ívið lakari undan-
gengna mánuði en á síðasta verð-
lagsári og tvísýnt um hvort heild-
argreiðslumark haldist óbreytt á
næsta ári. Eftir á að hyggja hefði
því án efa verið heppilegra að
hafa þak á því magni sem greitt
var fyrir með hliðsjón af þörfinni,
sem var eins og áður segir 1-1,5
millj. lítra. /EB
Sjá líka bls. 10.
Lðgl ral-
orkuverð er
byggOamál
Raforkuverð til íslenskrar garð-
yrkju er á bilinu 1,68 til 2,35
krónum dýrara per. kwst. en
hjá nágrannaþjóðum okkar. í
dag skapar raflýsingin um 120
störf úti í sveitum landins og það
þarf ekki að efast um það að
hátt raforkuverð stendur ís-
lenskri garðyrkju fyrir þrifum
varðandi eðlilega þróun grein-
arinnar. Um áramótin 1997-
1998 féll svokallaður krónuaf-
sláttur niður, en þá fengu þeir
garðyrkjubændur sem juku raf-
orkunotkun sína 1 kr. í afslátt
per. kwst. fyrir þær kílówatt-
stundir sem aukningin nam.
Þetta kom sér vel og varð til þess
að garðyrkjubændur juku notk-
un sína, en aðeins tímabundið.
„Með lækkuðu raforkuverði
skapast fleiri störf úti á lands-
byggðinni sem fellur vel að þeirri
byggðastefnu sem nú er sterklega í
umræðunni. Framboð á íslensk-
um garðyrkjuafurðum mundi
einnig aukast og verðsveiflur
minnka. Baráttan fyrir lækkuðu
raforkuverði mun halda áfram, en
mál sem þetta er einfaldlega háð
pólitískum ákvörðunum stjóm-
valda hverju sinni,“ sagði Kjartan
Ólafsson, formaður Sambands
garðyrkjubænda.
SamMur
hrossaút
flmnmgi
Á síðasta ári voru flutt út 1998
reiðhross frá Islandi sem er fækk-
un um 22% frá árinu áður. Þetta
kom fram á
stjomarfundi
Félags hrossa-
bænda. Hulda
G. Geirsdóttir,
markaðsfulltrúi,
sagði á fund-
inum að rekja
mætti þennan
samdrátt að
stærstum hluta
til fjögurra mánaða útflutnings-
stöðvunar vegna hitasóttarinnar
sem geisaði í fyrra.
í máli Huldu kom fram að flest
hross vom flutt til Svíþjóðar en þó
hafi útflutningur þangað dregist
saman. Mestur samdráttur varð hins
vegar á útflutningi til Þýskalands,
eða 51%. Nokkur smærri lönd halda
þó sínu og hefur t.d. útflutningur til
Danmerkur aukist um 19% og er
það í fyrsta sinn síðan 1995 sem
útflutningur eykst þangað.
Utflumingur á þessu ári hefur
farið eðlilega af stað og stefnir í að
hann verði sambærilegur við síðustu
ár.
llivndablaflsmynd: Jón Eirfksst
Mikil framleiðsla á mjólk
Getnr halt áhrií á
tekjur bænda næstu ár
Frá upphafi yfirstandandi
verðlagsárs nemur innvigtun
mjólkur alls 62,4 milljónum
lítra og er það um 12% meiri
innvigtun en á tímabilinu
september til mars, á verðlags-
árinu 1997/98. Framleiðsla á
síðustu tólf mánuðum er þannig
orðin 109,2 milljónir lítra og
ekkert lát virðist á þessari fram-
leiðsluaukningu, en heildar-
greiðslumark verðlagsársins
1998/99 er 103 milljónir lítra.
Horfur eru því á að framleiðsla
umfram heildargreiðslumark
geti orðið á biiinu 8 - 9 milljónir
lítra. Þessi mikla framleiðsla
skýrist án efa af mikilli hvatn-
ingu til aukinnar framleiðslu
sem margar afurðastöðvar
sendu frá sér á sl. hausti. Þá var
Ijóst að þörf væri á 1-1,5 millj.
lítra mjólkur umfram heildar-
greiðslumark til að anna eftir-
spurn innanlands eftir prótein-
ríkum mjólkurvörum.
Flestar afurðastöðvamar hétu
þá þegar að greiða að lágmarki
75% af afurðastöðvaverði fyrir
alla mjólk sem bærist þeim um-
fram heildargreiðslumark. Þessu
til viðbótar voru hey góð víðast
hvar á landinu, komuppskera með
mesta móti um sunnan og vestan-
vert landið og verð á innfluttu
kjamfóðri lægra en á undangengn-
um misserum. Að auki er hluti
beinna greiðslna (17%) greiddur
út á mjólk sem framleidd er á
tímabilinu nóvember til febrúar,
en markmiðið með þeirri aðgerð
er að jafna mjólkurframleiðsluna
yfir árið, og hefur svo verið um
árabil.
í upphafi skyldi þó endinn
skoða og afleiðingamar birtast nú
í umframframleiðslu mjólkur sem
afsetja verður á erlenda markaði á
lágu verði og hæpið að þau skili
miklu upp í það verð sem samlög-
in hafa þegar ákveðið að greiða
bændum. Niðurstaðan hlýtur því
að verða sú að rekstramiðurstaða
samlaganna verður lakari á þessu
ári en því síðasta og því sneiðist
um þá köku sem annars kynni að
verða til skiptanna milli eigenda
þeirra, mjólkurframleiðenda, á
formi arðgreiðslna sem hafa víða