Frjáls verslun - 01.05.2013, Blaðsíða 106

106 FRJÁLS VERSLUN 5. 2013
Nýlega varði Lára Jóhannsdóttir doktorsritgerð sína, Áhugi og framlag norrænna
skaðatrygginga­félaga­á­lausn­umhverfislegra­vandamála, frá viðskiptafræðideild Háskóla
Íslands. Frjáls verslun bað hana að fjalla stuttlega um doktorsrannsókn sína.
Krafa um að fyrirtæki axli umhverfis á byrgð, sem hluta af sam fé-lagslegri ábyrgð, fer vaxandi og ekki að
ástæðulausu. Aukinn mann fjöldi
á jarðkringlunni veld ur aukinni
ásókn í auðlindir og framleiðsla
og neysla leiðir til hnignunar
vistkerfa. Lofts lagsbreytingar
eru taldar eitt alvar legasta
vanda mál sem jarðarbúar standa
frammi fyrir í dag. Mikið er í
húfi og stuðla þarf að grænum
hagvexti, en slíkur hagvöxtur
verður forgangsmál í norrænu
samstarfi á komandi árum.
Doktorsrannsóknin sem um
ræðir tók til stærstu vátrygginga-
félaganna á Norðurlöndum, alls
16 félaga. Fyrirtækjunum var
skipt upp í tvo klasa, eyjasam-
félagsklasa (Álands eyjar,
Færeyjar og Ísland) og megin-
landsklasa (Danmörk, Finnland,
Noregur og Svíþjóð). Viðtöl voru
tekin við 80 stjórnend ur og sér-
fræðinga. Frá því að gagnaöflun
lauk hefur verið fylgst með fram-
vindu mála með því að skoða
upplýsingar á heimasíðum
félaganna. Fjallað er um nokk-
ur þeirra atriða sem aðgreinir
íslensk vátryggingafélög frá
meginlandsfélögunum hér að
neðan.
Vátryggingafélög eru talin
til lítt mengandi iðngreina sé
horft framhjá umhverfisáhrifum
vegna tjóna. Stærð vátrygg-
ingafélaga, fjárfestingar og
viðamikil tengsl í samfélaginu
gera vátryggingafélög að
öflug um aðila sem lagt getur
lóð á vogarskálar þess að
leysa umhverfisleg vandamál. Í
við tölum kom fram að vátrygg-
ingar eru meira en „business“.
Það felst í þeim ríkt félagslegt
eðli, þ.e. að vernda líf og limi,
eignir fólks og fyrirtækja, svo og
rekstrarskilyrði.
Stefna og aðgerðir
Hjá íslenskum viðmælendum
kom fram stefnuleysi vátrygg-
ingafélaga á sviði umhverfis­
mála, sem leiðir til þess að
að gerðir verða takmarkaðar og
ómarkvissar. Meginlandsfélögin
hafa stefnu í umhverfis­ og/eða
loftslagsmálum, auk þess sem
vátryggjendur á meginlandinu
hafa gefið út loftslagsyfirlýsingu
og haldið ráðstefnur um
málefnið á nokkurra ára fresti.
Áhersluatriði í loftslagsyfirlýs­
ingunni gerir ráð fyrir því að
loftslagssjónarmið skili sér inn
í aðgerðir á sviði eigin rekstrar,
tjóna og forvarna, nýsköpunar
og vöruframboðs, fjárfestinga
og í eftirfylgni.
Aðgerðir vátryggingafélag-
anna voru skoðaðar út frá
viðmiði Genfarsamtakanna,
en aðild að samtökunum eiga
forstjórar 90 stærstu vátrygg-
ingafélaga í heimi. Viðmiðið
skilgreinir vátryggingafélög
sem 1) óvirk, 2) aðgerðalítil, 3)
aðgerðamikil, 4) þróuð eða 5)
samþætt á sviði loftslagsmála,
en í rannsókninni var viðmiðið
látið ná til umhverfismála
almennt. Íslensk félög töld ust
óvirk eða í besta falli að gerða -
lítil. Til þess að teljast aðgerða-
mikil þurfa félögin að hafa
gefið út opinberlega skýrslur,
með hliðsjón af alþjóðlega
viður kenndum viðmiðum eða
stöðlum, um aðgerðir á þessu
sviði. Meginlandsfélögin töldust
aftur á móti þróuð í aðgerðum
sínum á sviði umhverfismála.
Hvatar til aðgerða
Fyrirtæki axla umhverfis á byrgð
ýmist vegna þvingandi ytri
krafna, s.s. löggjafar og þrýst-
ings frá hagsmunaaðilum,
eða sjálfviljugra innri hvata
sem felast í fjárhagslegum
tæki færum eða siðferðilegum
sjónar miðum. Íslensku félögin
horfa eingöngu til þvingandi ytri
krafna, á meðan báðar tegundir
hvata komu fram í meginlands -
hópnum. Einnig kom fram að
íslensk félög telja sig almennt
ekki verða fyrir ytri þrýstingi,
á meðan félög á meginlandinu
finna fyrir þrýstingi frá stjórnvöld ­
StJóRNUN
Að horfa lengra en nefið nær
umhverfisábyrgð fyrirtækja:
TexTi: lára JóHannSdóTTir
Doktorsrannsóknin
sem um ræðir tók
til stærstu vátrygg­
ingafélaganna á
Norðurlöndum, alls
16 félaga. Viðtöl
voru tekin við 80
stjórnendur og sér­
fræðinga.
„Skammtímahugsun
var einkennandi í
svörum íslenskra
viðmælenda. Einn
íslenskur viðmæl­
andi orðaði ástandið
þannig: „Það vantar
einhvern eða ein­
hverja sem horfa
lengra en nefið nær.“
lára jóhannsdóttir
nýlega varði lára Jóhannsdóttir doktorsritgerð sína
Áhugi og framlag norrænna skaðatryggingafélaga á
lausn umhverfislegra vandamála frá viðskiptafræði­
deild háskóla íslands. lára er rekstrarfræðingur frá
Bifröst og með MBa­gráðu í alþjóðlegri stjórnun (með
láði) frá Thunderbird School of global Management.
Doktorsnefnd skipuðu dr. Snjólfur ólafsson og dr.
Brynhildur Davíðsdóttir frá háskóla íslands og dr.
Michael E. goodsite frá Árósaháskóla. andmælendur
voru dr. James P. Walsh frá Michigan­háskóla og dr.
Mette Morsing frá Kaupmannahafnarháskóla. Dr. lára
hefur áralanga sérfræðings­ og stjórnendareynslu úr
vátryggingageiranum, en starfar nú sem stjórnarkona í
lSBí og nýdoktor við viðskiptafræðideild hí.