Alþýðublaðið - 05.03.1944, Blaðsíða 4

HI.ÞTÐUBUÐIÐ
Sunnudagur 5. nun 1144
Sæmundur Ólafsson:
Greinin, sem stðövnð var
af ritskoðm kommfinista.
Leiðrétting á „leiðréttingu.
(6
Rafketillinn

er eimketill framtíðarinnar. — Vifi bnftrm
og sett upp nokkra slíka eimkatla mðS þtitrzl
reyuslu, að þeir:
1. Spara vinnukraft.
2. Spara húsrúm.
3. Auka öryggið, með þvf aö engiu
sprengihætta stafar af þeínsu
4. Stórauka hreinlætiðL
Þéir, sem kynnu að óska upplýsinga viðvíkjandi
■rjg
RAFKATLINUM,
gjöri svo vel að snúa sér titl
Vélaverksf. Sigurðar Sveinbjömssonar
i#í
Skúlatúni 6.
Simi 5758.
*
ftff>tí)ðitbUðid
Otgefandi: AlþýðuílokkoriBn.
Rltstjóri: Stefán Pétursson.
Ritstjórn og afgreiðsla í Al-
þýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar ritstjómar: 4901 og 4902.
Simar afgreiðslu: 4900 og 4906.
Verð i lausasölu 40 aura.
Alþýðuprentsmiðjau h.f.
Eftiir hverju eru
Finnar að biða?
Hvarvetna um heim,
fylgjast menn af mikilli
athygli, og þó hvergi eins mik-
illi og á Norðurlöndum, með
þeim friðarumleitunum, sem
Finnar hafa byrjað við Rússa.
Rússar hafa, sem kunnugt er,
sett ákveðin skilyrði fyrir
vopnahléi, og hafa blöð í lönd-
um bandamanna, sumum að
minnsta kosti, látið þá skoðun
í ljós, að þau skilyrði séu, eft-
ir atvikum, ekki ósanngjörn í
garð Finna. Og hverrar skoð-
unar, sem vinir Finnlands
kunna að vera um það, þá vjrð
ur því að minnsta kosti ekki
neitað, að vopnahlésskilmál-
arnir, sem Finnum hafa verið
settir, eru allt aðrir og mildari,
en þeir, sem ítalir urðu «ið
ganga að síðastliðið haust; og
mætti máske af því æ+1"
Bandaríkin og Bretland hafi
látið sig vopnahlésskilmála
Rússa nokkru skipta, af því, að
þau vilji unna Finnum viðun-
andi hlutskiptis, eftir þá óverð-
skulduðu ógæfu, sem styrjöidin
hefir leitt yfir þá.
En því meiri furðu virðist
það hafa vakið í löndum banda
manna, að Finnar skuli ckki
hafa flýtt sér að semja vopna-
hlé upp á þá skilmála, sem
þeim hafa verið settir, og eru
ýmsar bollaleggingar uppi urn
það, eftir hverju þeir muni
vera að bíða.
*
Þó að því sé líaldið fram í
fréttum frá útlöndum siðustu
daga, að ýmsir af forystumönn-
um Finna, þar á meðal hinn
mikilhæfi og raunhyggni for-
ingi finnskra jafnaðarmanna,
Tanner, geri sér vonir um betri
fríðarskilmála síðar, þá er það
í sannleika ekki líklegt. Að
vísu gætu Finnar skírskotað til
þess, að ástæðulaust væri íyrir
Rússa nú, að heimta aftur þau
lönd, Kyrjálaeiði og Hangö,
sem þeir sölsuðu undir sig vet-
urinn 1939—1940 undir því yf-
irskyni, að þeir þyrftu þau til
öryggis sér og varnar gegn
Þjóðverjum; því að nú eru það
ekki lengur Rússar, heldur
Þjóðverjar, sem eru í vörn, og
um fyrirsjáanlega framtíð virð
ast Rússar ekki þurfa að ótt-
ast neina ,árás aftur af hálfu
þeirra á land sitt. Þegar af
þeirri ástæðu ættu þeir nú að
geta bætt fyrir það ofbeldi,
sem þeir beittu hina litlu ná-
grannaþjóð sína fyrir fjórum
árum, og afsalað sér aftur þeim
löndum, sem þeir tóku af henni
þá. En ólíklegt er, að hinir
raunhyggnu forystumenn Finna
geri sér miklar vonir um það,
eftir þær fyrirætlanir, sem
Rússar hafa látið uppi um
framtíð Eystrasaltslandanna og
Austur-Póllands, sem þeir söls-
uðú einnig undir sig fyrir fjór-
um árum, og búast nú til að
leggja undir sig á ný. Það er
því sennilega eitthvað annað,
sem Finnar gera sér vonir um
að vinna við það, að fresta
friðarsamningum enn um stund.
*
Það er og ekki erfitt að sjá,
hvaða atriði það er í vopnhlés-
Stefán Ögmundsson, er ekki á-
nægður með það, að undirrit-
aður hefir gert lýðum ljóst,
„víðsýni“ hans og „sjálfstæði“
í ritnefnd tímaritsins „VINN-
AN“. Lætur hann þvi 47. tcju-
blað Þjóðviljans birta „leiðrétt
ingu“ við formála Alþýðublaðs
ins fyrir grein undirritaðs
„Sameining verkalýðsfi-laga“,
sem birtist öll í Alþýðublaðinu,
eftir að S. Ö. hafði neytt að-
stöðu sinnar í ritnefnd Vinnu-
unnar, til þess, að síðari hluti
greinarinnar fengist ekki birtur
þar.
En vegna þess, að „leiðrétt-
ing“ S. Ö. er ekki leiðrétting,
heldur rangfærsla, þykir undir-
rituðum rétt að rif ja upp fyrir
honum og öðrum, nokkrar stað-
reyndir i sambandi við synjun
hans á birtingu greinarinnar og
störf okkar beggja í ritnefnd
Vinnunnar. Ritnefnd Vinnunn-
ar skipa 2 menn, kosnir af sam-
bandsstjórn. Alþýðuflokksmað-
ur og kommúnisti, undiritaður
og S. Ö. Sú venja hefir skap-
azt og þótt eðlileg, aö við sam-
bykkt'vm efni livers blaðs.
Aldrei neiir neinum ágreiningi
okkar á inillí verið áfrýjað til
sambandsstjórnar, enda hefir
undirritaður aldrei fallizt á að
það væri rétt aðferð.
Fyrri partur umræddrar grein
ar birtist í síðasta tölublaði
Vinnunnar árið 1943. Ritstjóri
blaðsins var þá Friðrik Hall-
dórsson. Hann safnaði að sumu
leyti efni í 1. tölublaðið 1944,
þar sem ráðning núverandi rit-
stjóra fór fram nokkru eftir
áramót.
Friðrik Halldórsson tók við
síðari hluta greinarinnar og var
hún sett og ekki virtist neinn
ágreiningur um hana af hálfu
S. Ö. að undanteknu einu at-
riði, sem undirritaður bauðst
til að breyta þegar. En þar sem
S. Ö. gekk ekki frekar eftir
breytingunni, og greinin hafði
verið í hans vörzlum um tíma,
taldi undirritaður sjálfsagt, að
hann sætti sig við hana ó-
breytta.
Þegar búið var að leggja síð-
ustu hönd á blaðið undir prent-
un, og engu var hægt um að
þoka, nema að tefja útkomu
þess, tilkynnti S. Ö. undirrituð-
um, að greinin yrði að bíða
vegna ágreinings, sem um hana
væri. Þegar undirritaður spurði,
skilmálum Rússa, sem Finnum
hlýtur að standa sérstakur stugg
ur af, svo langþreytt sem þessi
litla þjóð er orðin af því, að
standa undir vopnum. Þess er
krafizt, að þeir afvopni þýzka
herinn á Finnlandi og kyrrsetji
hann þar. Á hitt er ekki minnzt,
hvort Finnar hafi nokkurt bol-
magn til þess. Ög reyndist það
svo, að þeir hefðu það ekki og
Þióðverjar hrytu undir sig land
þeirra, eins og meirihluta íta-
líu síðastliðið haust, og afvopn-
uðu finnska herinn — hvað biði
Finnlands þá annað en rússnesk
innrás, það þungbærasta af öllu
fyrir þessa frelsiselskandi smá-
þjóð, sem svo mikið hefir orðið
að þola undir rússnesku oki á
umliðnum öldum?
Hvaða furða, þótt Finnar séu,
með slíka hættu fyrir augum,
hikandi í því, hvað gera skuli?
Það er ekki ólíklegt, að Finn-
ar geri sér einhverja von um,
að Þjóðverjar hverfi innan
skamms sjálfkrafa úr -landinu,
hver sá ágreiningur væri, tjáði
S. Ö. undirituðum, að Jón
Rafnsson vildi ekki að greinin
birtist, vegna þess að hún fjall-
aði um mál, sem J. R. einn hefði
leyfi til að rita um, af hálfu
sambandsstjórnar, og svo væri
greinin víst skrifuð á móti Far-
mannasambandinu, en það
mætti ekki styggja eins og á
stæði.
Undirritaður tók þessu eins
og ódýru spaugi og hélt fast
við, að greinin birtist þá í blað-
inu eða ekki. Litlu síðar tjáði
ritstjórinn undirrituðum, að
gera yrði út um það þá þegar,
hvort greinin skyldi birtast eða
ekki. Hann tjáði undirrituðum
þá, að Jón Rafsson hefði fyr-
ir fjórum dögum sótt próförk
af greininni í prentsmiðjuna og
ekki skilað henni aftur, og
hélt ritstjórinn að við værum
alltaf að deila um greinina og
kvaðst hann ekki geta beðið
lengur með blaðið.
Þá í sama mund, krafðist J.
R. þess, að haldinn yrði mið-
stjórnarfundur um greinina,
en undirritaður neitaði því ein-
dregið, af þeim framangreind-
um ástæðum, að hann telur rit-
nefndina til þess kjörna að af-
gera öll ágreiningsmál um efni
blaðsins, en slíkt heyrði ekki
undir miðstjórnina í heild.
Hins vegar óskaði undirrit-
aður, að við S. Ö. gengjum þá
þegar í að yfirfara greinina
með samkomulag fyrir augum,
en það vildi S. Ö. ekki, hann
hefir sennilega ekki haft leyfi
til þess frá húsbændum sínum.
Aðferðin með að stöðva birt-
ingu greinarinnar, var því í
stuttu máli þessi:
Jón Rafnsson, sem ekkert
kemur tímaritið „Vinnan“ við,
fremur öðrum sambandsstjórn-
armönnum, „tekur“ fireinina úr
prentsmiðjunni og heldur henni
í sínum vörzlum, þangað til að
ofseint er að koma henni í blað-
ið. Ritstjóranum er sagt að uppi
sé deila um greinina, en undir-
ritaður er ekki látinn vita neitt
um allt þetta, fyrr en sjáaplegt
er að ekki er hægt að ná sam-
samkomulagi við meðnefndar-
manninn um ágreining, sem
hann er látinn gera á síðustu
stundu, og hann ekki veit full-
komlega sjálfur í hverju eru
fólginn. Að lokum átti svo að
kalla saman miðstiórnarfund í
skyndi og neyta þar væntanlegs
meirihlutavalds til þess að
þannig að ekki þurfi til þess
að koma, að þeir verði að berj-
ast við þá, eða taka við rússnesk-
um her inn í land sitt. Það er
meira að segja sennilegt, að þeir
þykist nú þegar eygja það augna
tolik — þegar Rússar hafa aftur
rekið Þjóðverja úr Eistlandi,
landinu, sem liggur að Einnlands
flóa að sunnan; því að Finnland
hefði eftir það ekki mikla hem-
aðlega þýðingu fyxir Þýzkaland
í þessu stríði; og rússneski flot-
inn í Kronstadt yrði ekki lengur
hindraður í því, að fara út í
Eystrasalt, eftir að hafnir Eist-
lands væru fallnar Rússum
í hendur, þótt Þjóðveriar hefðu
enn ibækistöðvar á suðurströnd
Finnlands.
Slíkar og þvílíkar hugleiðing-
ar mættu vel vera orsök þess,
hve hægt Firuiar fara í það, að
halda áfram friðaráamningum
við Rússa, svo áfram, sem þeim
ihlýtur, þrátt fyrir allt, að vera
um það, að fá frið — heiðarleg-
an og öruggan frið.
banna útkomu greinarinnar og
á þann hátt að velta einhverju
af ósómanum af hinu kommún-
istisku þröngsýni og einræðis-
brölti af herðum S. Ö. og J.
Rafnssonar yfir á herðar fleiri
manna.
*
„Leiðrétting“ S. Ö. er í 4 lið-
um. Skuli þeir hér teknir til vin
samlegrar yfirvegunar.
1. Ritnefndin hefir aldrei skot
ið neinum ágreiningi til sam-
bandsstjórnar, enda hefir hún
til þess vafasaman rétt, þar sem
sambandsstjórn hefir falið rit-
nefndinni málefni tímaritsins
fyrir sína hönd.
2. Ef greininni var ekki neitað
um 'birtingu, hvers vegna kom
hún þá ekki í blaðinu þar sem
hún var skrifuð fyrir blaðið og
lögð fram til birtingar í því?
Ber að skilja ummæli S. Ö.
í staflið 2 þannig, að ganga beri
frá skipulagsmálum sambands-
ins og verkalýðshreyfingarinn-
ar, án þess að um þau sé rætt?
Eða hafa kommúnistar afhent
Jóni Rafnssyni einræðisvald í
þeim málum og má þar engin
önnur. rödd heyrast, en hin við-
urkennda rödd „einræðisherr-
ans“?
Eða leynist ef til vill einhver
ótti hjá ‘kommúnistum um það
að meira tiUit sé tekið til þess,
sem andstæðingar þeirra leggja
til málanna, heldur en þeir sjálf
ir?
Finna þeir ef til vill til sinn-
ar fákænsku í verkalýðsmálun-
um?
3. Ber að skoða ummæli S. Ö.
í staflið 3 þannig, að málgagn.
Alþýðusamhandsins megi ekki
flytja nema eina túlkun á mál-
efnum verkalýðsins, þá túlkun,
er áhverjum tíma fengizt með at
Framhald á 6. síðu.
TÍMINN gerði í vikunni, sem
leið Katynmorðin svo-
nefndu, hinar hryllilegu aftök-
ur ellefu þúsund pólskra liðs-
foringja austur í Smolenskhér-
aði á Rússlandi, að umtalsefni.
Þar segir meðal annars:
„Fyrir rúmu ári síðan birti
þýzka upplýsingaráðuneytið þá
fregn, að fundizt hefðu lík 11 þús.
pólskra liðsforingja í Katynskógi,
sem er skammt frá Smolensk. Enn-
fremur sagði í þessari fregn, að
rannsókn hefði leitt í Ijós, að Rúss-
ar hefðu myrt þessa Pólverja sum-
arið 1941, þegar þeir urðu að
hörfa undan þýzka hernum.
Rússar hafi þá ekki treyst sér til
að flytja Pólverjana með sér og
ekki heldur viljaö láta þá falla í
hendur Þjóðverjum. Það ráð hafi
þá verið tekið að taka þá af lífi.
Strax eftir að Þjóðverjar birtu
þessa fregn, óskaði pólska stjórn-
in í London þess, að alþjóðastofn-
un, t. d. Rauði krossinn, fengi að
rannsaka málið. Rússar sviöiruðu
þessu með því að slíta stjómmála-
sambandi við Pólverja, eins og
kunnugt er. Þjóðverjar tóku það
til bragðs, til að gera fregn sína
sem trúlegasta, að bjóða ýmsum
erlendum blaðamönnum til Katyn
skógar og töldust þeir, sem þang-
að fóru, hafa fengið sönnun fyrir
því, að frásögn Þjóðverja væri
rétt.
Síðan þetta gerðist hefir sú
breyting orðið, að Rússar hafa náð
Smolensk og Katynskóginum á sitt
vald. Tilkynntu þeir næstum því
samtímis, að þeir myndu hefjast
handa um rannsókn þessa ægilega
morðmáls. Fyrir nokkru síðan
birtu þeir opinbera skýrslu um
þessa rannsókn. Segir þar, að *það
hafi reynst rétt, að í Katynskógin-
um séu lík 11 þús. pólskra liðs-
foringja, er bersýnilega hafi verið
myrtir. Jafnframt segir þar, að
upplýst sé, að þetta séu sömu Pól-
verjarnir, sem Rússar hafi látið
eftir á undanhaldi sínu sumarið
1941 og Þjóðverjar síðan myrt og
urðað í Katynskógi í september-
mánuði þá um haustið.
Rússar hafa nú haft sömu að-
ferðina og Þjóðverjar og boöið er-
lendum blaðamönnum til Katyn-
skógar, Það hefir líka farið eins
og fyrri daginn, að blaðamennirn-
ir telja frásögn þeirra, er buðu
þeim til staðarins, óyggjandi.
Þótt morðin í Katynskógi séu
ægileg, eru þau samt ekki nema
lítill þáttur í raunasögu hinnar
pólsku þjóðar, er hófst með ráns-
samningi Rússa og Þjóðverja 1939.
Eftir þann tima unnu báðir þessir
voldugu nábúak Pólverja mark-
visst og samhent að því að upp-
ræta þá sem þjóð. Þótt þeir væru
ósammála um inargt, voru þeir irnii
lega sammála um að, Pólland skyldi
aldrei rísa upp aftur og sögu pólsku
þjóðarinnar skyldi lokið. Jafnt í
■hinum rússneska og þýzka helm-
ingi Póllands voru allir þeir, sem
líklegir voru til forustu, vægðar-
laust handsamaðir og síðan skotn
ir eða fluttir úr landi. Rússar hafa
beinlínis viðurkennt, að þeir hafi
flutt nokkur hundruð þúsund Pól-
verja til Síberíu til þess að gera
þau héruð Póllands, sem þeir her-
námu hreinrússnesk.
Pólverjar eru sú þjóð, sem fyrst
reis gegn ofbeldi nazista og knúði
Frfe. aí 6. sí©a.