Morgunblaðið - 22.05.1977, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. MAÍ 1977
Magniís Kristján
Gíslason -Minning
Fæddur 31. mars 1897.
Dáinn 25. mars 1977.
Föstudaginn 25. mars s.l. andað-
ist Magnús Kr. Gíslason, bóndi og
skáld á Vöglum i sjúkrahúsinu á
Sauðárkróki. Hann var í heiminn
borinn á Stóru-Ökrum þann 31.
mars 1897. Foreldrar hans voru:
Gísli Sigurjón Björnsson, bóndi
og oddviti á ökrum og kona hans:
Þrúður Jónína Árnadóttir. i Skag-
firskum æviskrám segir svo
meðal annars um þau hjón: „Sem
að líkum lætur með svo vel gerð-
an mann, (Gisla) kusu hreppsbú-
ar hann fljótt í trúnaðarstöður.
Hreppsnefndaroddviti var hann
1901 — 37, sýslunm. 1915 — 37
(tvö fyrstu árin varamaður).
Fleiri störfum gengdi hann um-
lengri eða skemmri tíma, svo sem
pöntunarstjórn fyrir Akrahrepp,
var lengi úttektarmaður, umboðs-
maður Brunabótafél. islands,
safnaðarfulitrúi, hafði lengi lög-
ferju á Héraðsvötnum. Var um
hríð endurskoðandi sýslusjóðs-
reikninga og hafði um skeið á
hendi jarðabótamælingar. —
Flest þau mál, er tilheyrðu hrepp
hans, lét Gisli sig skipta að meira
eða minna leyti, bæði út á við og
eins innan sveitar. Telja ýmsir, er
muna Gísla vel, að hann hafi verið
einn mestur félagsmálamaður í
Akrahreppi um sína daga, eða
jafnvel það sem liðið er af þessari
öld“.
„Þrúður var friðleikskona og
nett, mikil og dugleg húsmóðir,
dagfarsprúð og nærgætin. Vel
virt af heimilisfólki og öllum, sem
náin kynni höfðu af henni. Gjaf-
mild og greiðasöm gæðakona. Var
fórnarlund hennar og mann-
gæsku við brugðió." Magnús var
einkabarn foreldra sinna og átti
aldrei heimili afbæja þeim. Hann
ólst upp á Ökrum, en flutti með
foreldrum sínum að Vöglum árið
1918. Þá um vorið útskrifaðist
hann búfræðingur frá Hólaskóla,
eftir tveggja ára nám með ágætist
einkunn, enda góður námsmaður,
kappsfullur og fylginn sér.
Heimili foreldra Magnúsar stóð
um þjóðbraut þvera, um það léku
allir straumar þjóðlífsins. Þar var
funda- og þingstaðiir Akrahrepps,
allt skemmtanahald framhéraðs
austan Vatna fór þar fram.
Það hlaut því að fars svo, að
Magnús mótaðist og hertist í um-
róti og arnsúg þeim, sem um þjóð-
lífið fór á 1. og 2. tug þessarrar
aldar, enda gætti þess ætíð i hugs-
un hans, framgangi og athöfn til
síðasta dags. 22. mars árið 1921.
gekk Magnús í hjónaband með
Ingibjörgu Stefánsdóttur Sigurðs-
sonar, bónda á Þverá, og konu
hans: Hjörtínu Hannesdóttur.
Ingibjörg var vel gefin kona
bæði til líkama og sálar, glaðlynd,
viðfelldin, trygglynd og vinföst,
hyggin búsumsvifakona og frá-
bær húsmóðir. Hún var manni
sínum samboðinn og traustur
förunautur, og í sameiningu
gerðu þau garð sinn frægan fyrir
rausn og myndarbrag. Þau eign-
uðust einn son barna, Gísla. Hann
var kvæntur Kristínu Sigurmons-
dóttur Hatmannssonar, bónda
Kolkuósi, og konu hans: Haflinu
Björnsdóttur. Gísli og Kristín búa
á Vöglum, þau eiga 8 mannvæn-
leg börn. Konu sína missti
Magnús, eftir langa vanheilsu, 11.
febr. 1971. Þá höfðu þau Magnús
og Ingibjörg búið á Vöglum i 50
ár, fyrst í sambýli við foreldra
Magnúsar til 1937 og siðar við
Gísla, son þeirra hjóna, og
Kristínu konu hans.
Vaglar voru taldir heldur kosta-
lítil jörð, er þeir feðgar fluttust
þangað, en með breyttum tímum,
nýrri tækni, hyggindum og atorku
sá Magnús þá umskapast í góð-
býli, sem fleytir nú einu stærsta
kúabúi sýslunnar, er hefur á
sumum árum lagt inn mesta
rhjólkurmagn í Mjólkursamlag
Skagfirðinga. En þess e skylt að
geta, að undir þá hafa verið lagð-
ar tvær kotjarðir: Vaglagerði og
Grundarkot. Nú eiga Vaglár land
frá Heraðsvötnum til hæstu eggja
á Akraöxl.
Á fyrstu búskaparárum
Magnúsar var fábreytt tækni til
jarðræktarstarfa, en ótrauður
lagði hann til atlögu við kargþýft
túnið með undirristuspaða og
skóflu að vopni. Þeirri lotu var
fram haldið af elju og ötulleika,
án þess að láta sér I augum vaxa
likamserfiði eða seytlandi svita-
læki, vitandi það, að „i sveita þins
andlitis skaltu þins brauðs
neyta." Enda skyldi allt til vinna
t
Eiginkona mln, móðir okkar, tengdamóðir og amma.
GUÐRÚN GUNNARSDÓTTIR
Álfaskeiði 27, Hafnarfirði
verður jarðsungin frá Þjóðkirkjunni 1 Hafnarfirði, þriðjudaginn 24 mal
kl. 14.00.
Magnús Haraldsson,
Sigrfður Magnúsdóttir, Sveinbjörn Guðbjarnarson.
Haraldur Magnússon, Margrét Pálsdóttir.
Gunnar Magnússon.
Guðbjörg Á. Magnúsdóttir, Sveinn ÞórSarson.
og barnabörn.
t
Unnusti minn, sonur okkar, bróðir og mágur,
KRISTJÁN SVEINBJÖRNSSON.
Háaleitisbraut 101.
er lést 1 5 maí, verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju þriðjudaginn 24
maí kl 10 30 f h
Marla Jónatansdóttir,
Kristjána Jónsdóttir, Sveinbjörn Kristjánsson,
Jón Ingvar Sveinbjörnsson, Bryjjólfur A. Brynjólfsson,
Jóhanna Brynjólfsdóttir, Björn Bjarnason.
Faðir okkar, tengdafaðir og afi
ALFONS HANNESSON,
Holtagerði 10, Kópavogi,
verður jarðsunginn mánudaginn 23 maí kl 3 e.h frá Fossvogskírkju.
Hannes Alfonsson, Halldóra Kristjánsdóttir,
Benedíkt H. Alfonsson, Katrfn Jónsdóttir.
Þórir Alfonsson, Margrét Vigfúsdóttir,
Garðar Alfonsson, Elln Skarphéðinsdóttir,
Gunnhildur S. Alfonsdóttir, Ólafur Stefánsstn,
Ásta S. Alfonsdóttir Alfreð Harðarson,
Aðalheiður Kr. Alfonsdóttir, Kristján Ásmundsson.
og barnabörn
að skapa skilyrði til bjargálna bú-
rekstrar, og jafn gjörhugull
maður og Magnús sá glöggt og
vissi, að þar var frumskilyrðið að
hlúa að og auka jarðargróðurinn
— undistöðu og frumgjafa alls
lífs í jörðu og á, — og gera sér
hann auðnýttann. Það var því
undra stór og vélsléttur völlur
hringinn í kringum Valgabæ, þeg-
ar hin stórvirka ræktunartækni
kom með stökkbreytingu inn í
íslenska búskaparhætti.
Snemma á sínum búskapar-
árum tileinkaði Magnús sér þau
sannindi, að góð meðferð
bústofns I fóðrun, umhirðu og
natni er einn traustasti horn-
steinn undir afkomu bóndans og
sá burðarás, sem hans efnahags-
lega sjálfstæði hvílir á. Hann fór
því manna best með fénað sinn og
átti ætíð gnægðir heyja. Hann var
skepnuvinur og hafði sérstaklega
mikið yndi af sauðfé, eins og
glöggt kemur fram í ljóðum hans.
Um kúpening var honum minna
gefið, þó hann sæi og skildi gildi
þess lífdrykkjar, er frá honum
streymir og haldið hefur tórunni
öðru fremur í islenskri þjóð í ald-
anna rás.
Magnús á Vöglum var bóndi af
lifi og sál. Hann var sáðmaður,
vildi rækta bú og jörð, unnandi
alls lífmagns og gróanda, dáðist
að og tignaói sköpunarmátt og
frjóauðgi náttúrunnar, var hrif-
næmur fyrir fegurð og mikilleik
lands, lofts og lagar í myndauðgi
og litbrigðum. Tilfinningar sinar,
hugsanir, vonir og þrár batt hann
i meitluð kvæði og lausavísur,
sem flugu vítt og breitt um byggð-
ir landsins. Dæmigert fyrir
Magnús er kvæði hana:
Ó, kom þú vor.
Ó, kom þu vor með sól og sunnanblæ,
þá svigna fannir, roðnar fögur hlíð,
er brumsins máttug byrjar vaxtar tíð
og blómin smáu lifna kringum bæ.
Ég þrái vor með fossa og fljóta nið,
er fögnuð Iffsins bera yfir jörð.
Þá liðin eru vetrarhretin hörð
og harpa dalsins slær við strauma klið.
Ég þrái öll hin sæiu sumarljóð,
sönginn þrasta yfir grænum dal,
lamba glæstan leik f fjallasal,
litla kálfa, folöld, villistóð.
Ég þrái höndum hreyfa gljúpa mold
og höfgan ilmínn teyga að vitum mér,
Hver frumeind smá, er ekkert augasér,
um árþúsundir tengir Iff við fold.
Kom sumarregn, að svala þyrstri jörð,
með sólarblikí eftir gengna skúr,
svo losni frjómögn vetrarviðjum úr,
og vermist jurtarrót f köldum svörð.
Kom, blessað vor, og bægðu vetri frá,
á bikar rauðum freyði daggar vfn,
er bergja megi börnin smáu þfn,
blóm í haga eftir vetrar dá.
Kom, blessað vor, með bjarta nótt og y 1,
blómaskrúða yfir græna jörð,
sólarloga vftt um f jall og fjörð,
fulgasöng við lækjarundirspil.
Þó Magnús á Vöglum væri
bundinn striti bóndans, sem
hversdagsannir virkja tíðum
hverja stund hjá, þá fullnægði
það enganveginn hans starfs-
hneigð. Hann þurfti vlðara svið til
athafna. Hann vildi rækta fleira
en bú og jörð. Hann var gripinn
þrá leitandans. Hann vildi rækta
sinn hugarakur. Þar vildi hann
plægja, sá og uppskera. Það varð
hans hugðarefni, gleðigjafi geng-
inna daga. Magnús var vel gerður
frá náttúrunnar hendi. Hann
hafði skarpa hugsun og skeleggan
vilja og hann var haldinn vökulli
hvöt til að þroska þær góðu gjafir,
er móðir náttúra lagði honum til I
erfðum og uppeldi.
Hann var framsækinn athafna-
maður. Hyggindi, áræði og þraut-
seigju brast hann aldrei. Þar sem
hann var þannig gerður til orðs og
æðis þurfti hann talsvert olnboga-
rými. Vel fór þvi á, að Vagiar
standa hátt, einir sér, og þar sat
Magnús i nokkurskonar hásæti og
gafst glæst sýn um þveran og
endilangan Skagafjörð.
Magnús var maður andstæðna,
maður styrs og storma, en hugur
hans átti einnig blækyrrð, mýkt
og hlýju. Um hann rikti sjaldan
deyfð eða lognmolla. Ef hann
komst i „ham“ — eins og oft gat
hent, er hann „var við skál“ — þá
fór gustur þar um gættir, er hann
gekk um. Þá var líkt og hugur
hans væri gripinn svipuðum til-
brigðum eins og hamfarir lofts-
ins, þegar austan byljirnir koma
æðandi í boðaföllum úr Miðsitju-
skarðinu tg steypa sér yfir Vagla,
hrifsa með sér og velta úr skorð-
um öllu, sem á leið þeirra verður,
þeyta mjallroki, möl og salla í loft
upp, spinna það saman í vöndla,
en tæta þa sundur I sömu andrá
t
Móðir okkar, tengdamóðir og amma
JÓNÍNA LOFTSDÓTTIR,
Sólheimum 23.
verður jarðsungin frá Dómkirkjunni mánudaginn 23. mal kl 1 3 30.
Blóm vinsamlega afþökkuð. en þeim sem vildu minnast hinnar látnu er
bent á líknarstofnanir.
Hákon J. HafliSason,
Ásdls HafliSadóttir, ‘ Gunnar Gigurglslason,
Loftur HafliSason, SigrlSur Danielsdóttir,
Kristján HafliSason, Helga Wiium.
og barnabörn
t
Móðir okkar, tengdamóðir og amma,
INGVELDUR EINARSDÓTTIR,
frá GarShúsum, Grindavlk,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju, þriðjudaginn 24 maí kl 13.30.
Ólaffa og Niels P. Sigurðsson
Sólveig ívarsdóttir SigurSur Rafnsson
og barnabörn
t
Við þökkum innilega auðsýnda vináttu og samúð vegna andláts
KRISTMANNS HJÖRLEIFSSONAR
Hulda Einarsdóttir Gerður Hjörleifsdóttir
Ásgeir Hjörleifsson Hjördls SigurSardóttir
Helgi Hjörleifsson Sigrún Glsladóttir
Hjördls Hjörleifsdóttir GuSjón Einarsson
og dreifa því vítt og breitt um
Eylendið. Á slikum stundum gat
hann verið ádeilinn og óvæginn.
Þá var mælska hans svo mikil, að
engin máttarvöld fengu stöðvað
hana. Það var eins og flaumósa
iða félli stall af stalli og steyptist
að endingu i sveip strengsins, slik
voru tilþrif hugans. Það voru
fæðingarhríðir þess, er safnast
hafði fyrir og krafðist útrásar.
En Magnús var einnig sáttfús
og laus við langrækni. Á fyrri
árum gekk Magnús í Framsóknar-
flokkinn og fyldi honum að mál-
um til ársins 1933, er Tryggvi
Þórhallsson sagði sig úr honum og
myndaði Bændaflokkinn. Við
næstu Alþingiskosningar var
Magnús í framboði fyrir Bænda-
flokkinn. Eftir að Bændaflokkur-
inn leið undir lok, átti Magnús
ekki afturkvæmt til framsóknar-
manna, en fylgdi Sjálfstæðis-
flokknum oftast að málum — eft-
ir því sem efni stóðu til —
Magnús for sinar eigin leiðir í
ákvarðanatöku og lét ekki nefnd-
ir, ráð eða flokksþing sefja hug
sinn né vilja. Hann var aldrei
taglhnýtingur annarra, en samur
við sig: Magnús á Vöglum.
Snemma bar á þvi, að Magnús
væri glöggur fésýslumaður. Hann
var því aldrei undir þá sök seldur
að þurfa að knékrjúpa neinum
vegna skulda eða fjárhagserfið-
leika. Hann vildi styrkan gjald-
miðil, sem hlyti tiltrú fólksins og
skapaði festu í viðskiptum, en
ekki glundroða óðaverðbólgu og
gengisfellinga. Hann sagði því
eitt sinn, er Sjálfstæðisflokkur-
inn stóð að gengisfellingu:
Háttum breytt: á stjórnsker steytt, v
strandið leitt ei flúið.
Gengið sneytt og öllu eytt,
örbirgð fleytt í búið.
Um Magnús má með sanni segja
það sama, er hann sagði i ijóðinu:
Lands þó gálaust fjárhagsfley
fjöldans brjáli kjörum,
þeim í málúm ýttir ei
út af háium skörum.
Að eðli og gerð var Magnús
maóur einkaframtaks og einstakl-
ingshyggju, en hann var nógu
raunsær og víðsýnn til að sjá
nauðsyn samvinnu á ýmsum svið-
um. En þar taldi hann að ekki
mætti fara oft langt, þannig að
einstaklingurinn fengi ekki notið
sín, eða væri knúinn undir vissa
stefnu eins og oft vill verða, þegar
stefnum og fyrirtækjum vex fisk-
ur um hrygg og aðstaða skapast
fyrir misvitra ráðamenn til að
nota séraðstöðu. Hann vildi Iáta
einkaframtak og samvinnu standa
hlið við hlið i drengilegri sam-
keppni, en ekki að sá sterkari
beitti bolabrögðum gagnvart hin-
um eins og raun vill á verða — og
dæmin sanna.
Magnúsi var nauðsyn á að
blanda geði við aðra. Hann var
dagfarsgóður, ræðinn, góður og
reifur heim að sækja. Fundar-
maður var hann góður og lét þar
að sér kveða. í menningarmálum
var hann vakandi, vildi stuðla að
lestri góðra bóka og var um ára-
raðir formaður og aðaldrif-
f jöðrinn I „Litla lestrarfélaginu“ í
Miklabæjarsókn, En það varð síð-
ar aðal kjarninn í skólabókasafni
Akrahrepps. Sjálfur las hann
Afmælis- og
minningar-
greinar
Að marggefnu tilefni skal
athygli vakin á þvf, að af-
mælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með
gððum fyrirvara. Þannig
verður grein, sem birtast á f
miðvikudagsblaði, að berast
f sfðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með
greinar aðra daga. Greinar
mega ekki vera f sendibréfs-
formi eða bundnu máli.
Sé vitnað til Ijóða eða sálma
skal höfundar getið. Grein-
arnar þurfa að vera vélrit-
aðar og með góðu Ifnubili.