Morgunblaðið - 08.10.1994, Blaðsíða 32

32 LAUGARDAGUR 8. OKTÓBER 1994
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
ÞÓRÐUR GÍSLASON OG
MARGRÉT JÓNSDÓTTIR
+ Þórður Gíslason var
fæddur á Ölkeldu 15.
september 1916. Hann
lést á Sjúkrahúsi Akra-
ness 29. september síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru hjónin Gísli
Þórðarson bóndi og odd-
viti á Ölkeldu og Vilborg
Kristjánsdóttir ættuð
hjá Hjarðarfelli í Mikla-
holtshreppi. Að Þórði
stóðu því bændaættir.
Hann ólst upp hjá for-
eldrum sínum á Ölkeldu
í hópi sex systkina sinna
sem öll komust til full-
orðinsára og einnig
frænda sínum Kristjáni Guð-
bjartssyni bróðursyni Vilborgar.
Af bræðrum hans eru nú látnir
Alexander og Guðbjartur en á
lífi eru Elín, Iljörtur, Fríða og
Liija. Þórður gekk í Bændaskól-
ann á Hvanneyri haustið 1936
og lauk þaðan námi. Einnig
starfaði hann að loknu námi við
Hvanneyrarbúið í nokkra vetur.
Hinn 24. júlí 1943 kvæntist
Þórður Margréti Jónsdóttur.
Þau hófu búskap á Hólkoti í
Staðarsveit það vor og bjuggu
þar í tvö ár en fluttu heim að
Ölkeldu vorið 1945 í sambýli við
foreldra Þórðar. Vorið 1946
hófu þau að reisa nýbýlið ÖI-
keldu II og bjuggu þar alla tíð
eftir það.
Þeim Þórði og Margréti varð
sjö barna auðið og eru þau þessi:
Gísli póstmaður, búsettur í
Reykjavík, kona Tama Bjarna-
son; Ingibjörg húsmóðir í
Reykjavík, maður Snæbjörn
Sveinsson tæknifræðingur; Stef-
án bifreiðarsljóri í Vatnsholti,
kona Ragna Ivarsdóttir; Jón
Svavar, bóndi á Ölkeldu III, kona
Bryndís Jónasdóttir; Haukur
húsasmiður, Lýsuhólsskóla,
kona Rósa Erlendsdóttir; Signý
þroskaþjálfi, maki Helgi Jó-
hannsson, lögfræðingur og
stjómarráðsfulltrúi; Kristján
bóndi, Ölkeldu, kona Astrid
Gundersen.
Útför Þórðar fer fram frá
Staðastaðarkirkju í dag.
Margrét Jónsdóttir var fædd
í Vatnsholti i Staðarsveit 23. júní
1921. Hún lést á Sjúkrahúsinu í
Stykkishólmi 1. maí 1994. For-
eldrar hennar voru hjónin Jón
Ólafur Stefánsson norðlenskrar
ættar frá Flögu í Vatnsdal og
Jónína Þorsteinsdóttir ættuð af
Austurlandi. Þau hjón fluttust
að Vatnsholti árið 1918 og
bjuggu þar eftir það allan sinn
búskap. Þau Vatnsholtssystkini
voru átta. Látin eru auk Mar-
grétar Ingibjörg, Konráð og Jón
Helgi en á lífi eru Stefán, Rann-
veig, Gunnar og Þorsteinn. Út-
för Margrétar fór fram frá
Staðastaðarkirkju 7. maí.
ÞAÐ var ekki auður í búi hjá þeim
Vatnsholtshjónum, en með sér-
stakri nýtni, ráðdeild og úrræða-
semi tókst þeim að koma börnum
sínum vel til þroska. Þau Vatns-
holtshjón höfðu mikinn metnað til
þess að börn þeirra nytu menntunar
eftir því sem unnt var á þessum
tíma. Margrét gekk í unglingaskóla
í Stykkishólmi nokkru eftir ferm-
ingu, en síðan lauk hún námi frá
Héraðsskólanum á Laugarvatni.
Hún hafði góðar námsgáfur og
minnist ég þess er við vorum sam-
tíða í barnaskóla hve létt hún átti
með að tileinka sér námsefnið.
Þórður gerðist barnakennari í
Staðarsveit haustið 1945 og stund-
aði farkennslu til ársins 1957 en
þá var skólinn gerður að heimavist-
arskóla. Fyrstu þijú árin var skólinn
til húsa á heimili foreldra Þórðar
en árið 1960 tóku Þórður og Mar-
grét alveg að sér skólahaldið allt
til ársins 1968 en þá var skólinn
fluttur í nýreist félagsheimili á
Lýsuhóli. Þórður stundaði áfram
kennslu til ársins 1976.
Það lætur að líkum að þessi störf
varðandi skólahaldið voru geysilega
umfangsmikil og útheimtu mikla
vinnu og umönnun frá hendi þeirra
hjóna. Þetta var allt til viðbótar
venjulegum bústörfum en þau ráku
jafnhliða allmikinn búskap bæði
með sauðfé og kýr. Öll þessi störf
varðandi skólahaldið voru ómetan-
leg fyrir sveitina og eiga sveitungar
þeim mikið að þakka í þessu efni.
Þórður var mikill félagsmála-
maður og átti auðvelt með að um-
gangast fólk. Var hann jafnan hrók-
ur alls fagnaðar þar sem fólk kom
saman. Söngmaður var hann góður
eins og hann átti kyn til. Þau hjón
störfuðu lengi að málefnum Staða-
staðarkirkju og kirkjukórinn naut
krafta þeirra alla tíð. Þórður var
formaður sóknarnefndar um ára-
tugaskeið og allt til dauðadags.
Hann var mikill áhugamaður um
málefni unga fólksins og var for-
maður Ungmennafélags Staðar-
sveitar um íjölda ára. Allt fram á
síðustu ár var hann virkur þátttak-
andi í störfum þess félags. Þá var
hann einnig lengi í stjórn Ung-
mennasambands Snæfellsness- og
Hnappadalssýslu.
Eg minnist með mikilli ánægju
samstarfs okkar við undirbúning
og byggingu Félagsheimilisins á
Lýsuhóli. Þar lét hann sannarlega
ekki sinn hlut eftir liggja frekar en
á mörgum öðrum sviðum.
Þórður var sýslunefndarmaður
fyrir Staðarsveit um árabil og í
sveitarstjórn lengi. Einnig var hann
í stjórn Búnaðarfélags Staðarsveit-
ar í fjölda ára. Skógræktarmál voru
Þórði hugleikin og starfaði hann
mikið á þeim vettvangi. Meðal ann-
ars fór hann nokkrum sinnum í
skógræktarferðir til Noregs.
Ekki verða talin upp frekar öll
þau fjölmörgu störf sem þau hjón
unnu að til velfarnaðar hér í Staðar-
sveit. Það yrði of langt mál upp að
telja.
Fyrir nokkrum árum bilaði heilsa
Margrétar og varð hún að dvelja
að miklu leyti á Sjúkrahúsinu í
Stykkishólmi síðustu árin. Var
Þórður því hættur öllum búumsvif-
um en dvaldi í íbúðarhúsi sínu á
Ölkeldu II í skjóli barna sinna.
Það ber vott um fyrirhyggju
þeirra hjóna að þau höfðu fyrir
nokkru afhent sonum sínum, Krist-
jáni og Jóni Svavari, jörðina og búa
þeir nú félagsbúi þar.
Við sveitungarnir þökkum Þórði
og Margréti langa samfylgd og
vottum aðstandendum öllum inni-
iega samúð.
Blessuð sé minning þeirra.
Þráinn Bjarnason.
Elsku afi.
Nú ertu farinn til ömmu og við
vitum að nú líður ykkur vel. Þið
gátuð aldrei hvort án annars verið,
og við vitum að þú saknaðir ömmu
alltof mikið. Það hjálpar okkur mik-
t
Móöir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
JÓDÍS RUNÓLFSDÓTTIR,
Langholtsvegi 9,
lést í Borgarspítalanum 25. september.
Jarðarförin hefur farið fram í kyrrþey.
Kristín Elentinusdóttir, Héðinn Elentínusson,
Sigurberg H. Elentínusson, Sara Jóhannsdóttir,
Guðfinna Elentfnusdóttir, Lúðvík Jónsson,
Runólfur Elentínusson, Gréta Guðmundsdóttir,
Elias Jón Héðinsson, Björg Jónsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir, tengda-
faðir og áfi,
RUDOLFTHORARENSEN,
Hamragarði 4,
Keflavik,
lést miðvikudaginn 5. október.
Jarðarför auglýst síðar.
Edda Emilsdóttir,
Stella María Thorarensen,
Skúli Ágústsson
og barnabörn.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
sonur, bróðir og tengdasonur,
SNORRI JÓHANNSSON,
Drápuhlíð 22,
Reykjavik,
lést í Landspítalanum 5. október.
Jarðarförin auglýst síðar.
Sigriður Ósk Óskarsdóttir,
Jóhann Davfð Snorrason,
ingvi Pétur Snorrason,
Jóhann Hallvarðsson,
Jón ÞórJóhannsson,
Ásdís Magnúsdóttir, Óskar Pétursson.
ið að vita að þú varst sáttur við
að fara og þurftir ekki að þjást.
Þið gáfuð okkur svo margt. Við
minnumst allra sumranna í sveitinni
hjá ykkur, Ölkelda var okkar annað
heimili. Við vissum ekki þá hvað
við vorum heppin að eiga ykkur að.
Það eru ekki margir krakkar sem
hafa tækifæri til að vera í sveit,
og sannaðist það best á kunningjum
okkar, sem oft á tíðum fengu að
fljóta með. Sumir hverjir höfðu aldr-
ei litið íslenska kú augum og allir
voru yfir sig hrifnir af sveitinni.
Þá vorum við sko veraldarvön.
Allir voru alltaf velkomnir að
Ökeldu og fengu allir sömu höfðing-
legu móttökurnar, presturinn,
ferðamennirnir sem komu í ölið eða
fuglarnir sem afi hafði svo mikið
dálæti á, og þegar hart var í ári
gleymdi hann aldrei fiðruðu vinun-
um sínum. Aldrei varð neinn svang-
ur í sveitinni. Amma bakaði og eld-
aði af miklum eldmóð og fengum
við að njóta þess í ríkum mæli.
Alltaf til kleinur eða kanelsnúðar í
búrinu.
Afi var mikill brandarakarl og
hafði mikið gaman af að stríða
okkur krökkunum. Hann átti einn
uppáhaldsleik, „músina" sem ég
held að öll hans barnabörn kannist
við. Er við uxum úr grasi gátum
við alltaf reitt okkur á ráðleggingar
ykkar, og ég veit að allir okkar vin-
ir sem nokkurn tíma hittu ykkur
kunnu vel við ykkur. Afi var alltaf
búinn að komast að því að hann
þekkti afa eða ömmu viðkomandi
og búinn að stofna til hrókasam-
ræðna.
Það er stórt tómarúm í hjörtum
okkar nú er þið eruð farin. Þið
munuð samt aldrei hverfa úr minn-
ingunni og verðið alltaf hluti af
okkar fegurstu bernskuminningum.
Ykkar barnabörn,
Margrét, Helga og Gísli.
Þórður Gíslason ólst upp hjá for-
eldrum sínum og átti heima hjá
þeim þar til hann stofnaði sjálfur
heimili.
Árið 1936 fór Þórður á Bænda-
skólann á Hvanneyri og útskrifaðist
þaðan 1938. Var hann starfsmaður
á skólabúinu á Hvanneyri nokkurn
tíma eftir námsdvölina þar, en hafði
áður stundað vegavinnustörf á
Holtavörðuheiði, hjá hinum kunna
verkstjóra Jóhanni Hjörleifssyni,
sem hann minntist með hlýjum
huga fyrir gott samstarf við vega-
vinnumennina.
Þórður hóf búskap að Hólkoti i
Staðarsveit árið sem hann kvænt-
ist. Eftir tveggja ára búskap þar
fluttu þau hjón að Ölkeldu og reistu
þar nýbýli, sem þau nefndu Ölkeldu
II og bjuggu þar til dauðadags.
Á nýbýlinu reistu þau hús fyrir
fólk og fénað, fyrst stórt íbúðar-
hús. Þangað tóku þau börn í heima-
vist við barnaskóla Staðarsveitar,
en Þórður var kennari skólans. Það
reyndi mjög á dugnað og úrræði
húsfreyjunnar að leysa það starf
af hendi við takmörkuð þægindi,
sem víða skorti á í sveitum á þessu
tímabili. Þetta tókst þeim hjónum
að leysa af miklum myndarskap.
Á þessum árum fæddust þeim
hjónum sjö börn, sem að sjálfsögðu
hafa þurft sitt og aukið á starf
húsfreyjunnar, en allt fór þetta vel
fram og börnin komust til góðs
þroska.
í húsinu, sem Þórður og Margrét
reistu sér á hólbrúninni fyrir ofan
íbúðarhúsið á Ölkeldu, var lengst
af í kennara- og skólastjóratíð Þórð-
ar athvarf skólabarna í Staðarsveit
og arinn fjölskyldunnar. Þar áttu
einnig margir gestir erindi, þar sem
þau hjón tóku mikinn þátt í margs
konar félagsskap fyrir sveit sína
og hérað. Gestrisni þeirra hjóna var
alveg ótakmörkuð og virtist ótrú-
legt hvað húsmóðirin gat leyst af
hendi í því efni, auk mikilla um-
svifa með sína stóru fjölskyldu.
Eins og að framan greinir var
Þórður kennari og skólastjóri í Stað-
arsveit, fyrst sem farkennari á
ýmsum stöðum í sveitinni, en lengst
af í húsi foreldra sinna að Ölkeldu
I, og að lokum kenndi hann við
Lýsuhólsskóla og mun skólastarf
hans hafa verið fullt 31 ár í Staðar-
sveit.
Þá var Þórður mikill áhugamaður
í ungmennafélagsmálum óg var
formaður UMF Staðarsveitar í 15
ár og formaður og meðstjórnandi
HSH um margra ára skeið. Þórður
var einn af stofnendum Skógrækt-
arfélags Heiðsynninga og formaður
þess um árabil. Kom félagið sér upp
afgirtum skógarreitum og hefur
plantað mörgum tijáplöntum, en
þær hafa löngum átt erfitt upp-
dráttar í umhleypingasamri veðr-
áttu á Snæfellsnesi en virðast þó
nú í seinni tíð vera að ná töluverð-
um vexti og sanna tilveru sína og
þakka þrautseigju brautryðjend-
anna.
Þá var Þórður um árabil gjald-
keri Sjúkrasamlags Staðarsveitar,
umboðsmaður Brunabótafélags ís-
lands auk fjölmargra starfa í þágu
almennings.
Þá má ekki gleyma að minnast
starfa Þórðar fyrir sóknarkirkju
sína á Staðastað, þar sem hann var
um árabil formaður sóknarnefndar
og safnaðarfulltrúi kirkju sinnar.
Þórður söng í kirkjukórnum frá
stofnun hans, við messur og aðrar
athafnir til síðustu stundar, eða í
um fimmtíu ár. Ætíð söng hann
tenór, með sinni björtu rödd.
Áður hef ég minnst á húsið, sem
þau hjón byggðu á fyrstu árum
búskapar síns og gegndi miklu hlut-
verki. Seinna komu fram í því
steypuskemmdir svo ekki þótti
mögulegt að halda því við. Byggðu
þau þá nýtt hús en fluttu það niður
á sléttan reit, á svokallaða húsa-
flöt. Hús þetta er stórt, nýtískulegt
og vandað og þar bjó Þórður ásamt
fjölskyldu sinni í 26 ár. Á þessum
árum hafa bömin vaxið úr grasi,
flust úr foreldrahúsum og stofnað
sín heimili.
Nú er húsið autt eftir fráfall
þeirra hjóna. Vonandi verður sú
auðn ekki langvarandi og vildi ég
óska þess að einhveijir af afkom-
endum þeirra ættu eftir að búa í
þeirra húsi og halda uppi minningu
þeirra með reisn.
Þegar ég minnist Þórðar og okk-
ar langa samstarfs, þá kemur margt
upp í hugann sem ekki verður 'hægt
að segja frá hér í þessum fáu minn-
ingarorðum. Þegar Þórður fæddist
var ég í fóstri hjá foreldrum hans
og var þar til fullorðinsára. Við ól-
umst því upp saman við leiki og
störf og eru æskuminningarnar
mjög ljúfar og bjartar í mínum
huga.
Seinna áttum við samstarf að
fjölmörgum félagsmálum og áhuga-
málum, en mér eru ljúfastar minn-
ingarnar um starf okkar í söngmál-
um í kirkjukórnum heima í sveitinni
og á söngmótum. Einnig sungum
við saman í karlakórum og blönduð-
um kórum. Tel ég að starf þessara
kóra hafi verið mikils virði, bæði
fyrir söngfólkið og þá sem á hlýddu.
Þá verður Þórður mér sérstak-
lega minnisstæður fyrir bjartsýni
hans og trú á að góð málefni fyrir
sveitir landsins mættu eflast ís-
lensku þjóðinni til farsældar. Var
það fjarri honum að gefast upp þó
að við vantrú samtíðarinnar væri
að etja.
Þegar ég kveð frænda minn og
vin, er mér efst í huga þakklæti
fyrir að hafa átt samleið með honum
og fjölskyldu hans um svo langa
ævi.
Börnum hans, ijölskyldum
þeirra, systkinum hans og öðrum
ættingjum og vinum, sendi ég mín-
ar dýpstu samúðarkveðjur.
Kristján Guðbjartsson.
Mig langar til að minnast með
nokkrum fátæklegum orðum Þórð-
ar Gíslasonar frá Ölkeldu. Hann
fæddist á Ölkeldu tæpu ári á undan
móður minni. Milli móður minnar
og hans ríkti sérstök vinátta. Þau
léku sér saman þegar þau voru
yngri, fermdust saman og eignuð-
ust maka úr sveitinni á svipuðum
tíma og eiga sameiginlegan gifting-
ardag. Samfylgd þessara hjóna var
alla tíð góð og náin í gegnum árin.
Nú er aðeins mamma hérna megin
við „landamærin“ en hin þijú hafa