Morgunblaðið - 16.04.2002, Blaðsíða 24

ERLENT
24 ÞRIÐJUDAGUR 16. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Lið-a-mót
FRÁ
H
á
g
æ
ð
a
fra
m
le
ið
sla
Tvöfalt sterkara
með gæðaöryggi
FRÍHÖFNIN
M
ik
lu
ó
d
ýr
a
ra
HUGO Chavez, forseti Venesúela,
rétti fram sáttarhönd í ávarpi er
hann flutti á sunnudaginn þegar
hann hafði tekið við embætti á ný
eftir að herinn hafði haldið honum
frá völdum í tvo daga og reynt að
steypa honum endanlega af stóli.
Sagði Chavez að engar „nornaveið-
ar“ yrðu hafnar í kjölfar bylting-
artilraunarinnar, „engar ofsóknir,
engin óvirðing við málfrelsið. Land-
ið þarfnast dyggrar stjórnarand-
stöðu er heldur uppi raunverulegri
gagnrýni og valkostum“.
Hjúkrunarfólk sagði að 41 hefði
látist og 323 slasast í óeirðum er
brutust út sl. fimmtudag, og leiddu
til þess að Chavez var bolað frá
völdum, og uppþotum er leiddu til
þess að hann tók aftur við völdum á
sunnudaginn. Þegar hann var aftur
sestur að í forsetahöllinni í Caracas
þakkaði hann fallhlífarhersveitun-
um, sem höfðu allan tímann verið
honum hliðhollar. Chavez er sjálfur
fyrrverandi fallhlífarhermaður. „Ég
verð ætíð í ykkar hópi,“ sagði for-
setinn við fallhlífarhermennina.
Eftir að hafa í tvo sólarhringa
verið fangi æðstu manna hersins
sagði Chavez í sjónvarpsávarpi á
sunnudaginn að hann hefði íhugað
mistök sín og væri nú reiðubúinn að
leiðrétta þau. Almenningur í land-
inu beið þess að í ljós kæmi hvort
Chavez, sem þekktur var fyrir óbil-
gjarnar yfirlýsingar sínar, hefði í
raun breyst og hvort tækist að laga
klofning innan hersins og vandamál
í rekstri ríkisolíufélagsins.
Það er mikið í húfi. Venesúela er
fjórði stærsti olíuútflytjandi heims
og einungis þrjú ríki selja Banda-
ríkjamönnum meiri olíu. Áttatíu
prósent af útflutningstekjum
Venesúela koma af olíusölu, sem er
meginstoð efnahagslífs landsins. Þá
er hætt við, að ólga innan hersins
gæti leitt til frekara blóðbaðs og
óstöðugleika. Yfirmaður þjóðvarð-
liðsins viðurkenndi að erfitt gæti
reynst að setja niður deilurnar sem
komnar eru upp í hernum vegna
Chavez.
„Enn að reyna að átta mig“
Chavez tók aftur við völdum um
hálffimm aðfaranótt sunnudags að
staðartíma við tilfinningaþrungna
athöfn í forsetahöllinni. „Ég er enn
sem þrumu lostinn. Ég er enn að
reyna að átta mig á því sem gerst
hefur,“ sagði Chavez og talaði beint
til sjónvarpsmyndavélanna, og
mátti heyra að hann var með kökk í
hálsinum.
Hann sagði af sér vegna þrýst-
ings frá hernum sl. fimmtudag og
tók þá Pedro Carmona, formaður
samtaka kaupsýslumanna, við for-
setaembætti í bráðabirgðastjórn.
Stuðningsmenn Chavez sögðu að
forsetanum hefði verið bolað frá
völdum á ólöglegan hátt, og neituðu
að viðurkenna aðgerðir bráða-
birgðastjórnarinnar, sem hafði leyst
upp þingið, hæstarétt og boðað til
kosninga innan árs.
Þegar byltingarleiðtogarnir höfðu
lýst sig ráðamenn í landinu voru
fulltrúar Samtaka Ameríkuríkja
reiðubúnir að tefla lýðræðissam-
þykkt samtakanna gegn Venesúela
og virðist svo sem hótun um póli-
tískar og efnahagslegar refsiað-
gerðir hafi átt helstan þátt í því að
Chavez komst aftur til valda.
Nokkrir hátt settir menn innan
hersins – þ. á m. foringinn í fallhlíf-
arhersveitinni sem Chavez var áður
í – lýstu því yfir á laugardaginn að
þeir myndu virða að vettugi skip-
anir frá stjórn Carmonas. Síðar um
daginn tilkynnti Carmona afsögn
sína í útvarpsávarpi, áður en hann
greindi frá því að þingið, sem hefði
verið kallað saman á ný, hefði út-
nefnt varaforseta Chavezar, Diosd-
ado Cabello, starfandi forseta
landsins. Carmona hafði þá verið
forseti í einn dag. Aðfaranótt
sunnudags fylgdi hópur stuðnings-
manna Chavezar honum frá Kar-
íbahafseynni La Orchila, þar sem
hann hafði verið fangi hersins, til
Caracas.
Bandaríkjamenn hvetja
Chavez til að nýta tækifærið
Bandaríkjastjórn, sem ekki lét í
ljósi nein andmæli þegar herinn
svipti Chavez völdum, hvatti hann
til að sóa ekki þessu nýja tækifæri,
heldur taka rétta stefnu og stjórna
á lýðræðislegan máta. Chavez hafði
vakið gremju Bandaríkjamanna
með stuðningi við Kúbu, og einnig
Írak, Íran og Líbýu.
Þvermóðska Chavez og sá háttur
hans að gefa tilskipanir án samráðs
við oddvita viðskiptalífsins hefur
vakið reiði meðal hástéttarinnar í
Venesúela, en hann sagði á sunnu-
daginn að framvegis myndi hann
fara öðru vísi að – og aðrir þjóð-
félagshópar yrðu einnig að leita
nýrra leiða.
Chavez tilkynnti að stjórn ríkisol-
íufélagsins, sem hann hafði sjálfur
skipað í og framkvæmdastjórar fé-
lagsins andmælt, hefði sagt af sér.
Það var valdabaráttan innan olíufé-
lagsins sem í síðustu viku leiddi til
allsherjarverkfalls, blóðugra óeirða
þar sem krafist var afsagnar Chav-
ez og skammvinnrar byltingartil-
raunar hersins.
Chavez kveðst ætla að
leiðrétta mistök sín
Reuters
Hugo Chavez fagnar við komuna til Miraflores-forsetahallarinnar í
Caracas aðfaranótt sunnudagsins.

       
0#1"

%$%2%#"



 
   

    
   





  
 
 !""#$
%&
'(
)*+),-.( 

!"
 "##
#
  $
%&

'( &) *+, "
( /0'
1
,.2-, ** !""#$(
 *31
,.2 !""#$(

45%)
. *31
,.2(

6
'0.+ %78**).698(

.6*3
:).38
 !""#$(
%1.)%*8*+)
(
*
!""!(
$, 
$
  ---

'.$,


,.68'. !""# -&%.)*2$(
%-

'(
# /*%) 
)%&

'$0
))1
)+21
)%-1
%%

'$0
3
"421
5
4/1
/-
.4+!""!(6 !.

$# )2+0,#
, ,
$,7#
" 6 $$", 8 ,
! $,

$$!$)9 
#,
$*
;8:8.078 
<:8
*<
6*66. 61%8

')+=> 76?1=
6%8:=,%%8.
7 .3 -*@),.8'* >6.+86*> **
 +'8 1A
6,&%%8*)-14%)3 +2
;8:.
=.<).8*38
6
)<
6*66.
#BCD(:
,
 ! ,$, 7#(
7 
6

#BB!(; , !
#

7 
#BBE(<'.,
   '.# 
=(88
'
"'($
=(8
",
$


$7
7 $! >  '.
"
,
" ?#

66,6
!""#F *
!""!(
@
! ?  ,7! ! 

 
"! $
6

F;
( #$
,7 ,#,
 (
!
#
,
'(

,

 1
A  ,

,A
7 G
<.(B,.
 7





Caracas. AFP, AP.
’ Ég er enn semþrumu lostinn. ‘
HELSTU atburðir í Venesúela þá
fimm daga sem óljóst var hver var
við völd í landinu:
Miðvikudagur 10. apríl:
Stærstu launþegasamtök Vene-
súela efna til verkfalls til stuðnings
verkfalli framkvæmdastjóra rík-
isolíufélagsins, sem voru óánægðir
með þá stjórnarmenn sem Hugo
Chavez forseti hafði skipað.
Illa horfir með olíuútflutning, sem
skapar 80% af útflutningstekjum
Venesúela, þegar hópur olíu-
vinnslumanna leggur einnig niður
vinnu.
Fimmtudagur 11. apríl:
Um fimmtíu þúsund manns, þ. á m.
frammámenn samtaka vinnuveit-
enda og launþega, hópast saman og
krefjast afsagnar Chavez. Stjórn-
völd hvetja stuðningsmenn forset-
ans að koma honum til hjálpar.
Chvavez fyrirskipar stöðvun út-
sendinga einkarekinna sjónvarps-
stöðva sem eru andvígar honum.
Hópum fylgismanna stjórnarinnar
og andstæðinga hennar lýstur sam-
an í Caracas. Að minnsta kosti 15
láta lífið og um 100 slasast.
Tíu hershöfðingjar lýsa andstöðu
sinni við Chavez
Helstu hershöfðingjarnir í stjórn
Chavez segja af sér.
Föstudagur 12. apríl:
Efrain Vazquez yfirhershöfðingi
tilynnir að Chavez vilji segja af sér.
Kaupsýsluforkólfurinn Pedro
Carmona tekur við sem nýr forseti
og tilkynnir að kosningar verði
haldnar innan árs.
Leiðtogar ríkja Rómönsku Am-
eríku, á milliríkjaviðskiptaráð-
stefnu í Costa Rica, fordæma
stjórnarkreppuna í Venesúela.
Bráðabirgðastjórn Carmonas fyr-
irskipar að þingið skuli leyst upp,
hæstarétti vísað frá og afturkallar
49 umdeildar löggjafir, sem Chavez
hafði komið á.
Laugardagur 13. apríl:
Óeirðir brjótast út er efnt er til úti-
funda til stuðnings Chavez í Carac-
as og fleiri borgum. Að minnsta
kosti þrír láta lífið.
Yfirmaður fallhlífaherdeilda Vene-
súela – sem Chavez tilheyrði fyrr-
um – neitar að samþykkja skipanir
nýju stjórnarinnar.
Chavez er fluttur frá herstöð í
Caracas til eyjarinnar Orchila í
Karíbahafi.
Þúsundir stuðningsmanna Chavez-
ar flykkjast að forsetahöllinni
Carmona leitar skjóls í Tiuna-
herstöðinni suðvestur af Caracas.
Carmona tilkynnir að þingið hafi
verið kallað saman á ný, og ráð-
herrar í stjórn Chavezar koma sam-
an til fundar í forsetahöllinni.
Carmona segir af sér sem bráða-
birgðaforseti og varaforseti Chav-
ezar, Diosdado Cabello tekur við
sem starfandi forseti. Carmona og
ráðherrar hans handteknir. Cabello
lofar að koma aftur á lögum og
reglu.
Sunnudagur 14. apríl:
Chavez fer frá eynni Orchila í þyrlu
og stefnir til Caracas.
Chavez, klæddur borgaralegum
fötum, tekur opinberlega aftur við
forsetaembættinu við tilfinninga-
þrungna athöfn í forsetahöllinni
klukkan 4.30 (8.30 að íslenskum
tíma). Hann hvetur til friðar og
„eindrægni landsmanna“.
Atburðarásin í Venesúela
Caracas. AFP.
Reuters
Mótmælin gegn Chavez sl. fimmtudag. Þau hrundu af stað hinni
undarlegu atburðarás síðustu daga.