Réttur - 01.10.1949, Blaðsíða 60

252
RÉTTUR
RUNÓLFUR BfÖRNSSON:
NORÐURREIÐ SKAGFIRÐINGA 1849
Febrúarbyltingin í Frakklandi 1848 hafði mikil og
víðtæk áhrif á sögu flestra Evrópuþjóða, ekki sízt á sögu
íslendinga. Byltingarhreyfingin fór eins og eldur í sinu
yfir alla álfuna og leiddi til þess að þjóðhöfðingjarnir
urðu ýmist að flýja land eða leggja niður einveldi. Einn
þeirra sem afsalaði sér einveldi var Friðrik 7. Danakon-
ungur og fékk Danmörk stjórnarskrá 5. júní 1849. Varð
þetta til þess, að nú hugðust íslendingar endurheimta hið
forna sjálfstæði, sem þeir áttu rétt á samkvæmt forn-
um þjóðréttindum og þjóðfrelsiskenningum nýja tímans.
Þó að íslendingar viðurkenndu að hafa gengizt undir
einveldi konungs, þá viðurkenndu þeir ekki að konungur
hefði rétt til að ráðstafa valdinu í annara hendur, en
landsmanna sjálfra. Einnig mátti ætla, að konungur og
ráðherrar hans litu þannig á, því að í konungsbréfi 1849,
hét konungur, að framtíðarstjórnarskipun landsins yrði
ekki ákveðin án samráðs við landsmenn. Um þessar
mundir ríkti því mikil bjartsýni um sjálfstæðismál þjóð-
arinnar og meiri stjórnmálaáhugi en áður þekktist í
sögu þjóðarinnar. Einnig gætti hér talsvert beinna áhrifa
byltingarinnar úti í álfunni og voru ungir menntamenn
og alþýða víða um landið, gagntekinn af þjóðfrelsis- og
lýðræðishugsjónum hennar. Það var eins og vorleysing
í þjóðlífinu, menn fóru að hugsa og tala djarflegar en
áður var títt. Gömul undirgefni og þrælsótti við kóng-
lega embættismenn þvarr svo, að á þessum árum gerðust