Morgunblaðið - 08.08.2007, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 8. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Kristinn Þor-leifur Hallsson
fæddist í Reykjavík
4. júní 1926. Hann
lést á Hrafnistu í
Hafnarfirði aðfara-
nótt hins 28. júlí
síðastliðins. For-
eldrar hans voru
Guðrún Ágústs-
dóttir söngkona, f.
1897, d. 1983, og
Hallur Þorleifsson
yfirbókari, f. 1893,
d. 1974. Systkini
Kristins eru Ágúst
bifreiðastjóri, f. 1924, Ásgeir
framkvæmdastjóri, f. 1927 og
Anna Guðríður hjúkrunarkona, f.
1934.
Kristinn kvæntist árið 1947
Hjördísi Þorbjörgu Sigurð-
ardóttur, f. 1925, d. 1983. For-
eldrar hennar voru Sigurður
Árnason framkvæmdastjóri, f.
1889, d. 1979, og Ágústa Hildi-
brandsdóttir, f. 1894, d. 1975.
Börn Kristins og Hjördísar eru 1)
Guðrún bókari, f. 1949, gift
Brynjari V. Dagbjartssyni, f.
1947. Börn þeirra eru, a) Dag-
bjartur Kristinn, f. 1971, b) Dag-
björt, f. 1973, gift Páli Sigurði
Magnússyni, f. 1964, þau eiga
af máttarstólpum íslensks söng-
lífs. Hann söng fyrst 17 ára með
karlakórnum Kátum félögum,
sem faðir hans stjórnaði, og fljót-
lega eftir það með karlakórnum
Fóstbræðrum, sem naut starfs-
krafta Kristins alla tíð. 1949 söng
hann bassahlutverkið í Sálumessu
Mozarts er flutt var á vegum Tón-
listarfélagsins. Hann söng Spa-
rafucile í Rigoletto, fyrstu ís-
lensku óperuuppfærslu
Þjóðleikhússins, 1951. Eftir námið
í London fékk Kristinn atvinnu-
tilboð frá breskum óperuhúsum
en atvinnuleyfi fékkst ekki. Hann
hélt heim og söng í fjölmörgum
óperuuppfærslum, hélt einsöngs-
tónleika og söng í útvarpi og sjón-
varpi bæði heima og erlendis.
Meðal hlutverka hans skal getið
Papagenós í uppfærslu Þjóðleik-
hússins 1956-7 og titilhlutverksins
í brúðkaupi Figaros 1969. Krist-
inn hélt tónleika víða um heim og
frægust mun tónleikaför hans um
Sovétríkin 1972. Kristinn hlaut
víðsvegar viðurkenningu fyrir
störf sín, m.a. riddarakross hinn-
ar íslensku Fálkaorðu og er hann
varð sextugur 1986 voru haldnir
miklir tónleikar í Þjóðleikhúsinu
honum til heiðurs. Fjölmargar
upptökur eru til með söng Krist-
ins og 2002 kom út úrval þeirra á
tvöföldum geisladiski er nefnist
Kristinn Hallsson bassbariton.
Útför Kristins verður gerð frá
Langholtskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.
tvær dætur, Andreu
Dagbjörtu, f. 1998
og Guðrúnu Ísafold,
f. 2000, og c) Þorleif-
ur Jón, f. 1978, hann
á tvo syni, Salvar Ar-
on, f. 2001 og Ísak
Mána, f. 2003. 2)
Ágústa fulltrúi, f.
1953, d. 1989, dóttir
hennar er Hjördís, f.
1983. 3) Sigurður
hljóðfærasmiður, f.
1955. 4) Anna Bryn-
dís fulltrúi, f. 1960.
Sonur hennar og
fyrri eiginmanns hennar, Ólafs
Þórarins Steinbergssonar, f. 1960,
er Steinberg, f. 1981, hann á eina
dóttur, Tönju Dögg, f. 2003.
Seinni maður hennar er Vern-
harður Linnet og á hann synina
Henrik, f. 1978 og Stein, f. 1980.
Kristinn lauk námi frá Verzl-
unarskóla Íslands 1945 og frá Ro-
yal Academy of Music í London
1954. Hann vann ýmis skrif-
stofustörf uns hann réðst til
menntamálaráðuneytisins 1970. Á
vegum ráðuneytisins vann hann
ýmisleg nefndarstörf er sneru að
tónlist og annarri menningu, bæði
innanlands sem utan. Með öllum
þessum störfum var Kristinn einn
Kristinn Hallson, tengdafaðir
minn, var gull af manni. Er ég
kynntist dóttur hans, Önnu Bryn-
dísi, fyrir nær tveimur áratugum,
tók hann mér eins og glataða syn-
inum. Við áttum tónlistarástina
sameiginlega og þó ég reri heldur
meira á djassborðið og hann á hið
klassíska skipti það engu máli:
Hann var jafnvígur á hvort
tveggja. Og þó ég væri rauður og
hann blár skipti það heldur engu –
allavega var Valsbúningurinn
rauður – því kærleikurinn var öll-
um kreddum yfirsterkari.
Kristinn Hallsson ræddi jafn
kumpánlega við Valda koppasala
og stórvinkonu sína Vigdísi Finn-
bogadóttur. Allir menn voru jafnir
í hans augum – en það hafði ekkert
með jafnaðarstefnu nítjándu ald-
arinnar að gera heldur barnatrú
hans. Hallur og frú Ágústa höfðu
alið Kristin upp í guðsótta og góð-
um siðum og boðskapur meistar-
ans frá Nasaret um jöfnuð manna
á meðal var honum inngróinn.
Kristinn þekkti mannlífið jafnt í
gleði sem sorg. Hann missti konu
sína Hjördísi er hún var á besta
aldri og dótturina Ágústu í blóma
lífsins. Hann gekk barnabörnum
sínum sem í Stigahlíð bjuggu,
Steinberg og Hjördísi, nær í föð-
urstað og börnum Guðrúnar og
Brynjars, er þá bjuggu í Svíþjóð,
var hann sífelldur gleðigjafi; en
þau heimsótti hann jafnan er hann
sótti norræna menningarfundi.
Heimsfrægð í korter er aflvaki
nútímans. Kristinn hlaut aldrei
heimsfrægð af því tagi, en aftur á
móti vita allir Íslendingar, sem
dómbærir eru, að hann var einn
helsti bassbaríton sinnar tíðar.
Snilldarleg túlkun hans á ýmsum
óperuhlutverkum, s.s. í Töfraflaut-
unni og Il trovatore, hafa geymst
og ekki er síðri magnaður flutn-
ingur á ýmsum perlum íslenskrar
ljóðatónlistar. Fóstbræður og Sin-
fóníuhljómsveit Íslands voru
gjarnan með í för að ógleymdum
öllum píanistunum s.s. Weisshap-
pel, Ólafi Vigni, Láru Rafnsdóttur
og Vladimir Ashkenazy, svo fáir
séu nefndir. Margt af þessu er
varðveitt á hljómplötum og í hljóð-
ritasafni Ríkisútvarpsins og úrval-
ið má finna á tvöfalda geisladisk-
inum: Kristinn Hallsson
bassbaríton. Ég held að ekki sé of-
mælt að seinni diskurinn, þar sem
Kristinn og vinur hans Árni Krist-
jánsson flytja íslensk sem erlend
sönglög, sé einn af dýrustu gim-
steinum í kórónu íslenskrar tón-
listar.
Þegar ég kveð Kristin Hallsson
koma þúsund minningar upp í hug-
ann, og í hópi þeirra skemmtileg-
ustu er við Diddi, mágur minn,
sátum með honum á Mömmu Rósu
í Kópavogi og óperusöngvarinn
settist við píanóið og lék og söng
Ain’t she sweet, Sixteen tons eða
Tondeleyo. Kristinn Hallson var
engum öðrum mönnum líkur og þó
hin síðari ár hafi verið honum erfið
léttu stelpurnar á Hrafnistu hon-
um jafnan lífið. Þeim sé þökk.
Vernharður Linnet.
Vinur minn og frændi Kristinn
Hallsson óperusöngvari er allur.
Hans verður lengi minnst sem
mikils listamanns enda arfleifð
hans á sviði sönglistarinnar firna-
stór og áhrif hans á íslenskt tón-
listarlíf langvarandi og víðtæk.
Hann var næmur, skapandi og
túlkandi í list sinni en auðfús og
hvetjandi þegar til hans var leitað.
Okkar leiðir lágu víða saman allt
frá uppvaxtarárum mínum. Við
vorum reyndar báðir af Víkings-
lækjarætt og fundum, svona í gríni
og alvöru, til sérstaks samhljóms
vegna þess. Kristinn söng í ferm-
ingarveislu minni enda í miklu
uppáhaldi hjá fjölskyldunni og
þegar ég var í menntaskóla mann-
aði ég mig upp í að biðja hann um
að ráðleggja mér varðandi söng-
nám. Hann var að vísu virðulegur
fulltrúi í menntamálaráðuneytinu
og kenndi ekki um þær mundi en
við ræddum málin og hann tók
söng- og öndunaræfingar sem ég
af veikum mætti reyndi að skilja.
Samtal okkar endaði með því að
Kristinn ráðlagði mér að hlusta á
Caruso. Þetta var góð ráðgjöf. Síð-
ar á ævinni áttum við eftir að
syngja saman í óperum og óper-
ettum í Þjóðleikhúsinu og í Ís-
lensku óperunni. Við sungum m.a.
saman í síðustu óperunni sem hann
tók þátt í, að ég held, en það var
Rakarinn frá Sevilla eftir Rossini.
Túlkun hans á hlutverki læknisins
Don Bartolo líður seint úr minni
þeirra sem á hlýddu og engin
þreytumerki var að sjá eða heyra á
bassanum mjúka. Mín fyrstu skref
á óperusviðinu steig ég með
frænda mínum í Þjóðleikhúsinu og
enn var hann ráðgefandi og hvetj-
andi: „Stattu framarlega og
syngdu alltaf fram, elskulegur“.
Einnig þetta var góð ráðgjöf sem
gagnaðist byrjandanum vel.
Áhugi Kristins á að vinna að
framgangi ungs fólks á sviði söng-
listar var þrotlaus. Hann talaði
stundum um að hann væri að end-
urgjalda fyrir það tækifæri sem
hann fékk með stuðningi góðs
fólks. Auðmjúkur og þakklátur al-
mættinu fyrir sinn hlut en fastur
fyrir þegar kom að sönglistinni.
Hálfkák var honum ekki að skapi.
Við unnum saman í tveimur
styrktarsjóðum sem veittu styrki
til ungra söngnema. Þeir voru
Styrktarsjóður óperudeildar Fé-
lags íslenskra leikara og Styrkt-
arsjóður Önnu K. Nordal. Sá síð-
arnefndi byggði á framlagi
vestur-íslenskrar konu sem ung
flutti með foreldrum sínum til
Kanada og er sjóðurinn kenndur
við hana. Kristinn veitti framlag-
inu viðtöku í Bessastaðakirkju og
hafði milligöngu um stofnun sjóðs-
ins. Með þessu móti höfðum við
Kristinn tilefni til þess að hittast
eftir að við höfðum báðir hætt að
syngja opinberlega og þá var hlát-
urinn og grínið skammt undan.
Leikræn frásögn var honum í blóð
borin, eðlileg og áreynslulaus.
Menntamálaráðherra skipaði
Kristin formann nefndar sem hafði
það hlutverk að gera tillögu að
framtíðarskipan óperumála á Ís-
landi. Okkur nefndarmönnum varð
ljóst í tengslum við þá vinnu að
listamaðurinn glaðlyndi var einnig
skipulagður og fylginn sér þegar
með þurfti.
Með Kristni er genginn enn einn
af þeirri kynslóð söngvara sem var
kjölfesta íslensks óperu- og söng-
lífs nánast allan síðari hluta tutt-
ugustu aldar. Kristinn Hallsson
hefði vafalaust getað haslað sér
völl í óperuhúsum annars staðar í
heiminum hefði hann viljað. Við er-
um honum þakklát fyrir að hafa
kosið að vera hér. Mest þökkum
við þó fyrir góða nærveru og sam-
ferð um skeið með brosmildum og
hjartahlýjum dreng sem opnaði sig
í söng og smitaði alla með hlátri
sínum og gleði.
Júlíus Vífill Ingvarsson.
Það kom mér ekki á óvart þegar
tengdasonur Kristins Hallssonar
hringdi í mig og tjáði mér að
tengdafaðir sinn hefði kvatt þenn-
an heim seinnipart föstudagsins
27. júlí. Þremur dögum áður hafði
ég heimsótt Kristin, en orðaskipti
okkar urðu ekki mikil – nánast
engin. Mér þótti þó sárt að fá þessi
skilaboð um að einlægur vinur og
lærifaðir minn, Kristinn Hallsson
óperusöngvari, væri allur.
Allt frá árinu 2001 var Kristinn
vistmaður á Hrafnistu í Hafnar-
firði. Síðasta daginn sem hann lifði
bað hann um að rúminu hans yrði
snúið þannig að hann gæti horft út
um gluggann. Skömmu síðar söng
hann nokkrar laglínur sem hann
hafði ekki gert lengi. Röddin þagn-
aði og Kristinn kvaddi saddur líf-
daga.
Ungur byrjaði Kristinn að
syngja í kórum. Hann söng fyrst í
Dómkirkjukórnum, þá Kátum fé-
lögum sem nokkru síðar samein-
uðust Karlakórnum Fóstbræðrum.
Kristinn var heldur ekki gamall
þegar hann fyrst söng einsöng.
Hann var síðan eftirsóttur ein-
söngvari með kórum og söng auk
þess við ýmis önnur tækifæri.
Kristinn lauk söngnámi frá Royal
Academy of Music í London árið
1954. Ég segi að hann hafi lokið
námi en það er málvenja að taka
þannig til orða. Kristinn vissi eins
og allir söngvarar að söngnámi lýk-
ur aldrei.
Ég hafði heyrt hann og séð í
hlutverki Sparafucile í óperunni
Rigoletto sem var fyrsta óperan
sem sýnd var í Þjóðleikhúsinu sem
kunnugt er með nánast eingöngu
íslenskum einsöngvurum. Þetta var
glæsileg sýning og eftirminnileg þó
ekki væri nema fyrir „fjölskyldu
effið“, sem eignað er þeim bræðr-
um Kristni og Ásgeiri ásamt föður
þeirra Halli.
Persónuleg kynni mín af Kristni
hófust árið 1954. Hann var þá ein-
söngvari með karlakórnum Fóst-
bræðrum í Mið-Evrópuferð en und-
irritaður var þá kórfélagi. Kristinn
kom beint úr námi til fundar við
kórinn í Hamborg en þar voru
fyrstu tónleikarnir í þessari eft-
irminnilegu ferð. Framkoma hans
og glæsilegur söngur á söngpall-
inum heillaði áheyrendur og kór-
félaga ekki síður. Mér finnst ég
enn heyra óminn í rödd hans er
hann söng „Landkjenning“ eftir
Grieg.
Að þessari ferð lokinni og er
heim var komið tókust með okkur
góð kynni og ári síðar var hann
orðinn söngkennari minn. Vetrar-
langt var ég nemandi hans við Tón-
listarskólann í Reykjavík og „lauk
námi“ frá skólanum vorið 1956.
Kristinn var því fyrsti söngkenn-
arinn sem útskrifaði söngnema frá
sama skóla.
Um haustið sama ár settist ég
aftur á skólabekk í München. Með
mér hafði ég tónband með söng
Kristins og leyfði kennara mínum
að heyra. Hann varð ákaflega hrif-
inn af hinni fögru og hljómmiklu
bass-barítónrödd Kristins og
spurði: Hvað er þessi maður að
gera á Íslandi, af hverju er hann
ekki að syngja við erlend óperu-
hús? Þessari spurningu kennara
míns gat ég ekki og get ekki svar-
að. Hitt veit ég að Kristinn hefði
svo sannarlega átt erindi á óp-
erusvið erlendis.
Undirritaður stóð oft á söngpalli
og á óperusviði með Kristni. Ekki
hef ég tölu yfir þá tónleika sem við
vorum þátttakendur í, né heldur
hef ég á takteinum tölu yfir þær
óperur eða óperettur sem við sung-
um saman. Það var ávallt ánægju-
legt, spennandi og mjög gefandi að
syngja með honum. Hann hvatti
líka unga fólkið og leiðbeindi á afar
jákvæðan hátt.
Við Sieglinde erum þakklát fyrir
að hafa átt Kristin að vini og koll-
ega. Við minnumst með gleði sam-
funda sem við áttum við hann og
ennfremur samsöngsins til fjölda
ára. Við sendum börnum hans,
barnabörnum og ættingjum öllum
einlægar samúðarkveðjur og biðj-
um Guð að blessa minningarnar um
traustan og góðan vin.
Sigurður Björnsson.
Við vorum 60 skólasystkinin, sem
lukum prófi úr 4. bekk Verslunar-
skólans vorið 1945. Lundin var létt
og við vorum bjartsýn, vonglöð og
litum björtum augum á framtíðina.
Þetta vor markaði tímamót í ver-
aldarsögunni. Ógn og skelfing
heimsstyrjaldarinnar var að enda
og í lok skólaferðalags okkar lauk
einmitt þessum mannskæða hild-
arleik.
Í tímans rás hefur maðurinn með
ljáinn höggvið stórt skarð í hópinn
okkar. Mér telst svo til að í dag sé
nákvæmlega helmingur skólafélag-
anna látinn og nú síðast kær skóla-
bróðir Kristinn Hallsson.
Kristinn hafði um árabil átt við
erfið veikindi að stríða, bundinn við
hjólastól í mörg ár. Það kom þó
ekki í veg fyrir að hann mætti að
venju þegar við komum saman á 55
ára útskriftarafmælinu, aldamótar-
árið 2000, enda þótt hann ætti þess
ekki kost að dvelja lengi meðal
okkar. Það nægði þó til að gleðjast
yfir góðum kynnum og ánægjunni
yfir því að sjá hann í hópnum.
Skólasystir okkar Hjördís Þor-
björg Sigurðardóttir og Kristinn
bundust tryggðaböndum í skóla. Úr
varð farsælt hjónaband og þau
eignuðust fjögur börn. Það var því
mikill harmur kveðinn að Kristni,
þegar Hjördís lést aðeins 58 ára að
aldri árið 1983.
Kristinn hlaut í vöggugjöf djúpa
og hljómfagra söngrödd. Þegar
hann kom heim að loknu söng- og
hljómlistarnámi tók hann þátt í
tónleikum og fjölda óperusýninga,
svo hann varð brátt þjóðkunnur óp-
erusöngvari. Barst hróður hans
víða.
Kristinn Hallsson tengdist skól-
anum okkar á sérstakan hátt um
áraraðir, þegar hann á vegum
Nemendasambandsins tók að sér
að stjórna útskriftarhátíð Verslun-
arskólanema sem haldin var 30.
apríl ár hvert. Var til þess tekið
hve vel honum tókst að gera þessa
hátíðarsamkomu skemmtilega.
Kristinn var góður félagi. Hann var
glaðsinna og hrókur alls fagnaðar á
góðri stund í góðra vina hópi. Nú,
þegar almættið hefur lokað lífsbók
hans, kveðjum við skólasystkinin
ágætan skólafélaga um leið og við
þökkum fyrir samverustundirnar.
Við sendum fjölskyldunni hugheilar
samúðarkveðjur.
F.h. skólasystkina
Þórhallur Arason.
Ég átti því láni að fagna að fá
það tækifæri að vera nemandi
Kristins Hallssonar, þessa stór-
brotna listamanns sem nánast var
fæddur inn í Karlakórinn Fóst-
bræður (á þeim árum Karlakór
KFUM), KFUM og Knattspyrnu-
félagið Val. Eflaust hefði það verið
óeðlilegt ef Kristinn hefði ekki
fengið áhuga á sönglist, en for-
eldrar hans voru bæði gædd góðum
söngröddum, enda hóf hann að
syngja með kórum strax og hann
hafði aldur til, bæði Dómkórnum
og sérstaklega Karlakórnum Fóst-
bræðrum, en þar voru einnig faðir
hans og bróðir. Það lá hinsvegar
ekki fyrir Kristni að vera kór-
söngvari. Hann var einn af þessum
útvöldu. Hann hafði ekki numið
sönglist lengi þegar hann háði
frumraun sína í Þjóðleikhúsinu
1951, sem leigumorðinginn Spa-
rafucile í óperu Verdis Rigoletto.
Kristinn þótti standa sig með ein-
dæmum vel og í kjölfarið hélt hann
utan og nam við The Royal Aca-
demy of Music. Eftir að námi lauk
buðust honum atvinnusamningar
við Sadleŕs Wells Opera og D́oyly
Carte , en á þessum árum var nán-
ast ómögulegt fá atvinnuleyfi á
Englandi og þrátt fyrir tilboð um
starf í Þýskalandi, kaus Kristinn að
halda heim. Það var lán okkar Ís-
lendinga, en óperan á heimsvísu
missti af miklu. Kristinn var ein-
staklega góður í gamanhlutverkum
og gat í raun sungið jafnt bassa- og
baritónhlutverk. Hversu góður
söngvari var Kristinn Hallsson?
Fyrir mér er svarið sáraeinfalt. Við
Íslendingar höfum aldrei eignast
betri söngvara og mér þykir hæpið
að það verði í náinni framtíð. Nú
vona ég svo sannarlega að hvorki
eftirlifandi söngvarar, sem með
honum störfuðu, eða söngvarar af
yngri kynslóðum firrist við þessu.
Þetta er einfaldlega mín skoðun.
Hann var svo sannarlega í heims-
klassa.
Kristinn var einn af þeim sem
ruddu brautina fyrir okkur hin.
Hann hafði og til að bera þá auð-
mýkt og lítillæti gagnvart list sinni,
sem er eiginleiki sem skilur sannan
listamann frá þeim sem telja sig
listamenn. Hann var hluti af þess-
um kjarna söngvara sem auðgaði
menningarlíf okkar Íslendinga á
árunum milli 1950 og 1975.
Kristinn er einhver sá lífsgla-
ðasti maður sem ég hef kynnst.
Hann naut þess að vera til og njóta
þess sem er í boði fyrir okkur öll,
ef við einfaldlega erum tilbúin til
Kristinn Þorleifur
Hallsson