Vera - 01.06.1997, Blaðsíða 32

Vill kirkjan styðja
onur?
Vera lagði eftirfarandi spurningar fyrir prestana fjóra sem hafa gefið kost á sér í komandi biskupskjöri.
1. Hvernig vilt þú bæta stööu kvenna innan kirkjunnar?
2. Þjóðkirkjan hefur ekki enn sett sér jafnréttisáætlun.
Munt þú beita þér fyrir því aö þaö veröi gert, ef þú
verður kjörin/nn biskup? Hverju finnst þér eðlilegt að
stefna aö í slíkri áætlun?
3. Vilt þú aö kirkjan taki upp „mál beggja kynja“, þ.e.
aö textum biblíunnar, sálmum og helgisiöum kirkjunnar
veröi breytt þannig aö talaö sé jafnt til beggja kynja?
4. Hvert finnst þér vera mikilvægasta hlutverk biskups?

^^"""^v/tftaöa kvenna innan kirkjunnar er sterk
f 'Q aö því leyti aö þar hafa þær í gegnum
natgvísleg störf sín lykilaöstööu í fjöl-
öVtyT',lmörgum söfnuðum. Fyrirferö kvenna í
'lrstörfum safnaðanna er þó ekki í sam-
/ræm\ viö áhrif þeirra I svonefndri kirkju-
stjórn. Á þessu misræmi þarf aö vinna bót.
í fljótu bragði sýnist mér eðlilegast að konur sæki
fram ! kosningum til kirkjuþings og þá í framhaldi af
því til setu í kirkjuráði. í fyrirsjáanlegri framtíö eru
þetta hinar helstu valdastofnanir kirkjunnar. Þegar
við segjum þetta, kemur óneitanlega upp I hugann
aö vandi kvenna hvað vaðar áhrif í kirkjunni er aö
mörgu leyti svipaður og vandi þeirra I stjórnmálum og
þjóðfélaginu yfirleitt. Miðað við mikla þátttöku sína í
störfum sóknarnefnda, kirkjulegra félaga, kirkjukóra
og ýmsu kirkjulegu sjálfboðaliöastarfi, hafa konur
bæði rétt og alla buröi til aö láta meira fyrir sér fara
innan stjórnkerfis kirkjunnar. Þar þurfa þær aö sýna
mátt samtakanna og þá er ég líka viss um að þeim
verður ekki illa tekiö. Sjálfur hef ég starfað í kirkju-
sókn þar sem öll sóknarnefndin var konur. í tíö þeirr-
ar sóknarnefndar var tekið á ýmsum verkefnum, í við-
komandi söfnuði, sem höföu lengi verið vanrækt.
Þaö eru því ekki aðeins tilfinningaleg rök sem ég hef
fýrir því að auka skuli áhrif kvenna í stjórnkerfi kirkj-
unnar, heldur einnig hagnýt rök sprottin úr eigin
reynslu.
2. Eflaust þarf kirkjan aö móta sér jafnréttisáætlun.
Þar þarf aö gæta að jafnrétti kynjanna en einnig aö
jafnrétti yfirleitt meöal þeirra sem hafa það aö at-
vinnu aö starfa hjá kirkjunni. Við höfum tilmæli Lúth-
erska heimssamhandsins um að gætt sé jafnræðis
í skipan nefnda. Sjálfur vil ég beita mér fyrir því aö
þeim tilmælum sé sinnt. Um jafnrétti meðal presta
er flóknara að tala. í stéttinni þurfum við að gá að
jafnrétti kynja ogjafnrétti einstaklinga miðað við ald-
ur, menntun og reynslu svo að eitthvaö sé nefnt.
Hvað prestana varðar veröur erfitt aö tryggja nokkurt
jafnrétti meöan við búum við prestskosningar. Ég
mun því beita mér fyrir endurskoðun á reglum um
veitingu prestakalla. Annars verður það ekki eins
manns verk að móta jafnréttisáætlun. I því efni eiga
biskupar líka að hlusta á þá sem málefniö varðar.
3. Ég hef lengi haldið því fram að okkur beri, aö
minnsta kosti! textum helgihaldsins, að foröast kyn-
greinandi orðalag eftir því sem unnt er og æskilegt.
Þurfum viö ekki langt aö leita fyrirmynda í því og
bendi ég í því sambandi á Lúthersku kirkjuna í
Bandarikjunum. Sjálfur hef ég reynt að komast hjá
slíku orðalagi, eins og margir þrestar. Þetta eru hlut-
ir sem leiðrétta má fyrir atbeina helgisiöanefndar.
4. Hið mikilvægasta hlutverk biskups er að boöa
Guðs orö og leiöa helgihaldið. Hann á ! öllu sem
hann gerir að leitast viö aö varðveita einingu kirkj-
unnar
/junncu' .9</‘fW{ýún&&on
m
Ég tel að bæta þurfi stöðu kvenna í
stjórnkerfi kirkjunnar og greiða fyrir
auknum áhrifum þeirra á öllum sviðum
stjórnsýslunnar. Reyndar tel ég að áhrif
kvenna fari ört vaxandi innan kirkjunnar
meö aukinni menntun þeirra á sviði guð-
fræði, það hefur áhrif á kirkjuna í heild. Hins vegar
eru konur ennþá alltof fáar á kirkjuþingi og engin
kona er í kirkjuráði. Þessu þarf að breyta. Meðalald-
ur kvenna í prestastétt er enn lágur en innan
skamms hljóta konur að láta meira til sín taka þar.
Hér þarf að greiða götur kvenna til áhrifa en einnig
veltur mest á því að konur séu reiðubúnar til að axla
meiri ábyrgð en hingað til. Ég myndi gera mitt til að
flýta þessari þróun, við þurfum fleiri konurí leiðtoga-
stöður, kirkjunnar vegna, það myndi breyta svip
hennar og auka áhrif hennar.
2. Ég tel hugmyndina um jafnréttisáætlun góöa og
gilda og finnst líklegt að slík hugmynd flýtti fyrir
auknum áhrifum kvenna í kirkjunni á öllum sviðum.
Ég myndi því hiklaust skoða slíkar hugmyndir vand-
lega og kalla konur og karla til starfa viö framkvæmd
hennar.
3. Textar kirkjunnar eru einkum þrenns konar fyrir
utan ræður prestanna: Biblían, handbókartextar og
sálmar. Alls staðar þarf að huga mjögvandlega að mál-
fari með hliðsjón af kvenkyns- og karlkynstáknum og
hugtökum. Auðveldast er um breytingar ! handbókar-
textum og ræðum, þar þarf að vinna markvisst að end-
urbótum. Handbókin frá 1981 er langt á eftir tímanum
í þessu efni og textar hennar sýna engin áhrif þeirrar
hugsunar að gæta veröi aö meðferö karlkyns- og kven-
kynstákna, þar er ekki reynt aö stilla karlkynstáknmáli
um Guð í hóf, t.d. í bænum. Guð er vissulega hvorki
karl né kona, en það táknmál sem viö notum er mótaö
af karlhugsun, hún þarf ekki aö hverfa enda kenndi
Jesús lærisveinunum Faðir vor, en henni þarf að halda
í skeflum og nota ætti táknmál sem vísar hvorki til karla
né kvenna. Vandinn er meiri í Biblíunni en þó er þess
gætt! þeirri Biblíuþýðingu, sem nú er í vinnslu, aö taka
tillit til málfarsins. Mestur er vandinn í gömlum sálm-
um, þar tel ég óráðlegt að breyta nokkru.
4. Ég tel það eitt mikilvægasta hlutverk biskuþs að
vera hvetjandi, hann situr í áhrifaembætti. Hann á aö
opna dyrnar inn í kirkjuna fyrir hollum og skapandi á-
hrifum. Biskup þarf að beita sér fyrir þv! að kirkjan
verði þjóöleg og alþjóðleg menningarstofnun eins og
sterk hefð er fyrir hér á landi og hann á aö beita sér
fyrir því að hún taki vitsmunalegan þátt í þjóömála-
umræðunni. Kirkjan hefur lækkað flugið á undan-
förnum áratugum og þv! þarf að breyta með nýjum
guöfræðilegum áherslum, nýrri stefnumörkun og nýj-
um mönnum. Hún þarf nýja ímynd, hún þarf að
veröa ferskt og skapandi afl í íslensku þjóölífi. Til
þess hefur hún alla möguleika, meöal annars með
því að nýta betur krafta kvenna!
32 v ra