Ljósmæðrablaðið - 15.12.2009, Blaðsíða 34

HUGLEIÐINGAR LJÓSMÓÐUR
Líf eftir starfslok
-hvernig er að fara á eftirlaun?
Þetta er spuming sem oft kemur upp,
bæði hjá þeim sem reynt hafa og ekki síður
þeim sem eiga það í vændum. Það er alveg
ljóst að kaflaskil verða í Lífsbókinni.
Viðhorfm eru misjöfn. Aðstæður hvers
og eins mismunandi. Þar kemur inn fjár-
hagur, fjölskylduhagir og fl. Svörin eru því
breytileg eftir því hver er spurður.
Eg get því aðeins svarað fyrir sjálfa mig.
Það er dálítið skrítið - að vera ekki lengur
virkur þátttakandi í atvinnulífmu og finna
sig að nokkru leyti utanveltu. Þessi tilfinn-
ing getur komið upp þó aðdragandi hafi
verið nokkur og valið alveg manns eigið.
Alla tíð hafði vinnan skipt mig miklu
máli. Ekki bara fjárhagslega og félagslega,
heldur voru það samskiptin við mína skjól-
stæðinga sem voru mest gefandi. Þegar ég
gifti mig og eignaðist fjölskyldu hafði ég
unnið fulla vinnu - og oft miklu meira - í
14 ár. Eiginmanni mínum þótti sjálfsagt
og eðlilegt að ég héldi áfram að starfa utan
heimilis, hann hafði fullan skilning á að ég
mundi ekki þrífast eingöngu innan veggja
heimilisins.
Þegar ég, upp úr sextugu, var komin á
hina svokölluðu 95 ára reglu var góð tilfínn-
ing að geta hætt með 3ja mánaða uppsagn-
arfresti og geta farið á eftirlaun. Sérstaklega
var þetta hughreystandi þegar mér fannst ég
líkamlega kúguppgefin. Svo leið sú tilfinn-
ing hjá.
En þar kom, að ég fór að hugsa um þetta
af alvöru. Þegar vinnufélagar mínir komust
að því sögðu sumir - allt að því glað-
hlakkalega: „Jæja, á nú að fara að njóta
lífsins?" Njóta lífsins! Hafði ég ekki alltaf
notið lífsins? Eg vissi ekki betur.
Á þessum tíma vann ég almenn ljósmóð-
urstörf á sængurkvennagangi. Áður hefði
ég verið nærri áratug í stjómunarstarfi og þá
fjarri nánu sambandi við skjólstæðinga sem
þurftu á hinni víðfeðmu almennu hjúkrun að
halda. Deildarvinna sem gefur möguleika á
að fylgjast með framvindu hefur alltaf átt
vel við mig. Aldrei hef ég samt tekið undir
orð þeirra sem segjast hlakka til á hverjum
degi að mæta í vinnuna. En það kom oft
fyrir að þegar ég að fara í frí, þó ekki væri
nema 1-2 daga, að mér fannst miður að geta
ekki fylgst með hvemig hinum eða þessum
einstaklingnum reiddi af.
En nú fór ég að finna að æ erfiðara var
að vinna í þeirri skorpu sem oft þurfti,
skrokkurinn sagði til sín með stingi hér og
þar, slitgigt í fingmm tmflaði við skriftir
og fleira, ennfremur fann ég fyrir minnk-
andi áhuga á að tileinka mér nýjar aðferðir.
Það var greinilega orðið tímabært að hætta
störfum. Samt fannst mér uppörvandi að
vinna með ungu námsfólki geislandi af
áhuga og með miklu meiri fræðilega þekk-
ingu heldur en ég hafði. Auðvitað hafði ég
María Björnsdóttir
Ijósmóðir
möguleika á að minnka við mig vinnu og
fara í lægra vinnuhlutfall, en ég kaus að
halda mig við þessa 80% vaktavinnu sem
ég hafði valið mér. Eg hafði fyrir löngu gert
mér grein fyrir að það skipti mig máli að
halda miklum tengslum við starfið. Minni
viðvera gæfi mér ekki þá lífsfyllingu sem
ég þarfnaðist.
Það tók mig 2 ár að koma mér að því
að hætta störfum. Þá var ég búin að koma
mér upp tómstundastörfum með þátttöku í
tveimur kórum, hafði verið í golfi í nokkur
ár og var í leikfimishópi sem er vinkvenna-
hópur. Eg vissi því að ég yrði ekki í vanda
með að fylla upp í tímann. Ég mundi eiga
meiri tíma með fjölskyldunni, ótal vanrækt
verkefni voru á heimilinu, t.d. heil glás
af myndum sem voru óflokkaðar, ófull-
gerð ferðalagaalbúm ofl.,ofl. Ég gerði
mér lika grein fyrir að mér mundi finnast
nauðsynlegt að hafa eitthvern fastan punkt
að miða við og var staðráðin í að bjóða mig
fram í sjálfboðaliðastarf hjá Rauða kross-
inum. Ekki vildi ég samt gera hvað sem var;
heimsóknarstarf eða upplestur var nokkuð
sem ég gat hugsað mér. Nokkru eftir starfs-
lok lagði ég fram umsókn til Rauða kross-
ins í Hafnarfjarðardeild.
Svo liðu margir mánuðir áður en ég fékk
verkefni og í biðinni fann ég af og til fyrir
höfnunartilfinningu. En svo kom að því.
Fyrst var það upplestur á Hrafnistu inni á
dagstofu fyrir hluta heimilismanna og á
svipuðum tíma varð ég heimsóknarvinur
hjá konu sem bundin var heima vegna
sjúkdóms. Þama fannst mér kominn fastari
punktur í tilveruna og leið vel með það.
Það kom nefnilega í ljós að þrátt fyrir
næg verkefni innan heimilis var ég ódugleg
við að fara í þau. Allt það nauðsynlegasta
gerði ég auðvitað en þetta „ sem ég ætlaði
að gera þegar ég hætti að vinna“ það sat
á hakanum. Nú var engin þörf á að vinna
í blóðspreng, það sem ekki kláraðist í dag
var hægt að gera á morgun - eða hinn. Ég
tók mér meiri tíma til innkaupa, skoðaði í
hillur í rólegheitum og því um líkt. Dundaði
heima við hitt og þetta, hvíldi mig þegar ég
taldi þess þörf.
Mér liggur við að halda að það hafi tekið
mig tvö ár að venjast því að vera eftir-
launaþegi. I byrjun fannst mér hálfpartinn
að ég þyrfti að afsaka mig yfir að vera ekki
útivinnandi.
Ég saknaði skjólstæðinga minna úr
vinnunni og þeirri endurgjöf sem ég fékk
frá þeim. En svo fór ég að fá frelsistilfinn-
ingu. Það var gott að geta ákveðið þátttöku í
hinu og þessu án þess að hugsa út í hvemig
vaktaskýrslan væri, eða hvort einhver gæti
skipt við mig.
Nú nýt ég þess að geta farið leikfimi,
jþga, gönguferðir eða golf þegar mér hentar.
Ég eyði töluverðum tíma í að viðhalda
skrokknum sem ég tel af því góða. Segi
stundum að það sé fullt starf að viðhalda
heilsunni. Kórastarf og sjálboðaliðastarf
í Rauða krossinum hleður utan á sig, fjöl-
skyldunni reyni ég að sinna betur en áður
- hvemig sem það tekst nú. Ég er komin
á sama stig og margir eftirlaunaþegar sem
segjast aldrei hafa meira að gera heldur
en nú og ég uni því vel. Hvað mig varðar
er skýringin á þessu annríkis fyrirbæri
að nokkm leyti sú að ég er seinni að öllu
heldur en áður, vinn hægar og hvfli mig
oftar. En er það ekki bara allt í lagi ef það
truflar engan? Stundum verð ég fúl yfir
ódugnaði mínum, en oftast slæ ég um mig
með kæruleysi og læt reka á reiðanum.
Ekki hef ég enn flokkað myndasafnið
mitt!
Starfsins sakna ég ekki lengur en er þakk-
lát fyrir að hafa stundað starf sem gaf mér
lífsfyllingu.
Og mikið yljar það mínar hjartarætur
þegar einhver kona eða karl tekur mig tali
og þakkar fyrir þjónustu fyrir mörgum
ámm síðan. Þetta veit ég að margar aðrar
ljósmæður þekkja.
Nú orðið kann ég vel við þetta lífsmunstur
og hef meiri tíma með fjölskyldunni heldur
en áður. Ein vinkona mín sagði einhverju
sinni að engum með þokkalega heilsu og
aðbúnað þyrfti að leiðast að fara á eftirlaun,
því það væri svo margt í boði til að taka þátt
í. Ég get alveg tekið undir það. Svo þarf
hver og einn að finna verkefni og afþrey-
ingu við sitt hæfi. Nýlega gerði ég mér
grein fyrir að ég hef enn töluvert gönguþol
og ég ætla svo sannarlega að notfæra mér
það svo lengi sem ég get.
34 Ljósmæðrablaðið - Desember 2009