Prentarinn - 01.11.2006, Blaðsíða 21

Bókbindarar á Akureyri III
Um áramótin 1927-28 voru tvær
bókbandsstofur á Akureyri með 5
starfsmenn en engan nema, eða
stofur Arna og Hallgríms. En árið
1930 fluttist Jón Þorláksson til
Akureyrar. Jón fór fyrst að fást
við bókband upp úr 1910. Hann
naut tilsagnar hjá Sigurgeir Frið-
rikssyni í Skógarseli í Reykjadal
en veturinn 1923-24 hjá Kristjáni
Sigtryggssyni á Húsavík. Jón
fékkst við bókband öðru hverju
ásamt bústörfum á ýmsum stöð-
um í Bárðardal, Eyjafirði og á
Svalbarðsströnd. Hann vann sem
verkamaður á sumrin á Akureyri,
en var við bókband á vetrum.
Hefur hann trúlega haft bókband-
ið sem aðalstarf frá því um 1947.
Var hann með aðstöðu á heimili
sínu í Munkaþverárstræti 6, þar
sem hann átti einbýlishús. Jón
gyllti ekki sjálfur og leitaði hann í
því til Ama Amasonar þegar við
þurfti, en þá var ennþá algengt að
bækur væra hafðar ógylltar. Jón
batt nokkuð fyrir Amtsbókasafnið
og var mest af því bandi í svörtu
alrexin í djúpfals, ógyllt, einfalt
og ljótt. Hafði hann engan tækja-
kost og batt allt á gamlan máta, þ.
e. bækurnar skar hann með plóg
og spjöldin með hníf eftir að á
bækurnar vom komin. Hafði sem
sagt hvorki skurðarhníf eða
pappasax. Jón kenndi bókband á
kvöldnámskeiðum Heimilisiðnað-
arfélags Norðurlands síðustu ævi-
árin.
Jakob Lilliendahl hóf nám hjá
Sigurði Sigurðssyni 1912 og lauk
því 1916. Starfaði síðan um skeið
hjá Sigurði, en fékkst eftir það
við ýmis störf þar til hann stofn-
aði eigið verkstæði 1. sept. 1933.
Hann starfaði við það til dánar-
dags 1953, að undanskildum ár-
Bartd eftir Anders Ólafsson.
unum 1943—44, er hann var verk-
stjóri í Vélabókbandinu. Jakob
hefur gegnt öðmm störfum með
bókbandinu, en vinnuaðstöðu
hafði hann heima hjá sér. Hafði
Jakob unnið mikið fyrir POB áður
en Vélabókbandið var stofnað.
Vinnustofa hans var lítil og van-
búin tækjum og þegar hann vann
að tímaritinu Hlín fyrir Halldóru
Bjarnadóttur, þurfti hann að brjóta
og hefta ritið í höndunum.
Anders Olafsson hóf nám hjá
Arna Arnasyni 1926 og lauk því
1930, en fékk ekki sveinsbréf fyrr
en 1944. Eftir námið var hann á
Hvítárbakkaskóla og síðan tvö ár
á lýðháskólanum í Askov í Dan-
mörku og lærði þar skipulagningu
skrúðgarða. Starfaði hann eftir
það á Islandi við ýmis sveitastörf
og akstur. Anders fluttist til Akur-
eyrar 1942 og hóf störf hjá Prent-
smiðju Bjöms Jónssonar 1943
Tvœr bœkur innbundnar af Jóni
Sigfússyni.
sem verkstjóri og var þar þangað
til hann stofnaði eigið verkstæði
1947. Hann bjó og hafði vinnu-
aðstöðu í litlu húsnæði í Gránu-
félagsgötu 41 þar til 1949, en frá
1951 var hann til húsa í Grænu-
mýri 4. Anders var jafnlyndur
maður og þægilegur í umgengni
og jafnframt sæmilegur bókbind-
ari, en mikill drykkjumaður. Hann
var merkilegur karl, mikill bók-
menntamaður og sagður kommún-
isti, hafði mikið að gera en var
ekki afkastamikill. Mikill sóma-
karl og hjálpsamur að sögn, en
sérlundaður. Hann batt mikið fyrir
Friðjón Skarphéðinsson.
Nokkrum ámm eftir að Anders
opnaði stofu sína fékk hann sér
góða gyllingarvél og keypti jafn-
framt nokkuð af fílettum frá Prent-
smiðju Björns Jónssonar. Letur úr
stáli fékk hann erlendis frá. Gyllti
hann mikið í vélinni fyrir aðra
bókbindara, t.d. Guðmund Fn-
mann og Þórarin Loftsson. Anders
hætti bókbandi um miðjan sjö-
unda áratuginn.
Anders batt strax mikið fyrir
Amtsbókasafnið. Var það band
eins og algengast var hjá bókbind-
umm á þeim tíma fyrir bókasöfn,
ýmist gyllt eða í „almennt band“,
sem var ógyllt, í rexine eftir að
það barst til landsins á styrjaldar-
árunum, en í shirting fyrir það.
Var enda oft erfitt að fá skinn á
Akureyri, jafnvel svart Chagrin,
en það batnaði þegar skinnaverk-
smiðjan Iðunn hóf að framleiða
bókbandsskinn um 1940. Fyrst
var verkað sauðskinn, slétt í
svörtu og fáum brúnum litum og
jafnframt ólitað sem bókbindarar
lituðu með sápulút. Síðan var
verkað sauðskinn og kálfskinn í
Chagrin líki. Chagrin var oft ekki
fáanlegt í Reykjavík um lengri
tíma og Oasis með einhverjum
vissum lit var hending að ná í. En
eins og ávallt leituðu bókbindarar
hver til annars í efnisleit, og þótt
keppinautar væru. Iðunnarskinn
var ódýrast, en jafnframt lélegast,
enda var Oasis fimm til sex sinn-
um dýrara.
Árið 1943 leitaði Þorsteinn M.
Jónsson til Jóns Sigfússonar, sem
þá var vinnumaður á Miklabæ í
Blönduhlíð, um band á bókum
sínum. Þótti Þorsteini mikill seina-
gangur á vinnunni hjá bókbindur-
unum á Akureyri. Bauðst Jón til
að taka við ca. 50 bókum, sem
hann myndi binda um veturinn.
Hafði reyndar hvarflað að honum
að flytjast til Akureyrar, en hann
var sannfærður um að ekki væri
hægt að lifa á þessu sem aðal-
atvinnu ef ekki ætti að vera á því
fúsk eitt, því ella yrði það of dýrt.
PRENTARINN ■ 21