Bókasafnið - 01.06.2011, Blaðsíða 26

26
bókasafnið 35. árg. 2011
fjallaði um alþýðumenningu, bóklestur og bókasöfn. Þor-
steinn M. Jónsson flutti erindi um bókagerð og bókaást Ís-
lendinga. Páll Jónsson sýndi litmyndir af ferðum sínum víðs
vegar um landið. Ólafur Pálmason flutti erindi um Magnús
Stephensen og bókmenntastarfsemi hans og Vigdís Björns-
dóttir flutti erindi um vörslu skjala og bóka og viðgerðir á
gögnum, auk þess sem hún sýndi sýnishorn af viðgerðu efni.
Þessi upptalning gefur sýnishorn af því hversu ríkt menn-
ingarhlutverk félagsins var frá upphafi.
Árið 1962 var lögð fram tillaga í stjórn félagsins um að sett
yrði á laggirnar nefnd til að koma á námskeiðum fyrir bóka-
verði og einnig væru haldin bókavarðaþing, til dæmis annað
hvert ár þar sem flutt væru fræðandi erindi og efld kynning
á bókasöfnum. Fenginn var til landsins K. C. Harrisson yfir-
bókavörður frá Westminster bókasafninu í London og flutti
hann fyrirlestra um starfsemi almenningsbókasafna árið 1967.
Fleiri erlendir fyrirlesarar komu til landsins, svo sem Barbara U.
Westby frá Bandaríkjunum svo einhver dæmi séu tekin.
Launamál
Umræður um kjaramál voru talsverðar á fyrstu árum Bóka-
varðafélagins. Strax árið 1962 var rætt um nauðsyn þess að
samræma launakjör bókavarða og sérstök nefnd vann launa-
flokkaskiptingu fyrir bókaverði í almenningssöfnum. Haldnir
voru sérstakir fundir þar sem fjallað var um launakjör. Rætt
var um þörf þess að stofna stéttarfélag og einnig var kannað
hvort Bókavarðafélagið gæti gerst aðili að BSRB, en þeirri
umleitan var endanlega hafnað af BSRB árið 1968 á þeim for-
sendum að félagið væri ekki kjarafélag og launamál félaga í
Bókavarðafélagi Íslands væru í mjög ólíkum farvegi. Launa-
nefnd var síðan skipuð af félaginu 1970 til að vinna að bættri
stöðu almenningsbókavarða.
Landsfundir
Á fundi 1969 lagði Eiríkur Hreinn Finnbogason fram tillögu
um landsfund. Tilgangur svona landsfunda átti að vera þrí-
þættur: Að efla stéttarvitund, að auka menntun bókavarða og
vekja athygli á starfi safnanna eða „að það hafi áróðursgildi“
eins og segir í bókun. Fyrsti landsfundur Bókavarðafélags Ís-
lands var haldinn 1970 og var þriggja daga ráðstefna. Um 70
bókaverðir mættu á fundinn og var mikið um dýrðir. Mennta-
málaráðherra, Gylfi Þ. Gíslason, og borgarstjórinn í Reykja-
vík, Geir Hallgrímsson, fluttu báðir ávörp og kaffisamsæti
var haldið í Höfða í boði borgarstjórans. Dagskráin var fjöl-
breytt og fjallað um íslensk rannsóknarbókasöfn og almenn-
ingsbókasöfn, flokkunarreglur og skráningarreglur, íslensk
skjalasöfn og handritadeild Landsbókasafns. Einnig hittust
almenningsbókaverðir sérstaklega og ræddu um lög um al-
menningsbókasöfn og launakjör. Rannsóknarbókaverðir
ræddu um samskrá um safnkost og bókakaup þeirra. Á þriðja
degi var svo fjallað um þjónustu safna fyrir hina ýmsu hópa
og einnig töluðu Páll Líndal og Þórhalldur Vilmundarson
sem notendur og sögðu frá reynslu sinni. Loks var móttaka í
ráðherrabústaðnum við Tjarnargötu fyrir alla ráðstefnugesti.
Landsfundir hafa verið haldnir með reglulegu millibili annað
hvert ár og haustið 2010 var landsfundur haldinn í Stykkis-
hólmi en þangað var boðið fyrrverandi forseta IFLA, Claudiu
Lux frá Þýskalandi, svo segja má að enn hafi landsfundir yfir
sér sérstakan brag.
Fréttabréf og útgáfa
Umræður um útgáfu félagsrita má rekja til 1966 en þá var rætt
um möguleika á að gefa út tímarit til fróðleiks fyrir bókaverði
og kynningar á starfsemi bókasafna. Árið 1971 hófst útgáfa
Fregna sem þá var fjölfaldað og hét Fréttabréf Bókavarðafélags
Íslands. Það kom svo út með nýju heiti, Fregnir, 1975. Árið 1974
kom út fyrsta hefti Bókasafnsins og var sú útgáfa í samvinnu
við bókafulltrúa ríkisins, Stefán Júlíusson, en embættið hafði
hafið útgáfu á Bókasafnstíðindum. Gekk það blað inn í útgáfu
Fregna. Upphaflega komu út tvö hefti á ári en undanfarið
hefur Bókasafnið aðeins komið út í einu árlegu hefti.
Skemmtanir og ferðalög
Félagið bauð félögum sínum í skemmtiferðir og voru þessar
skemmtiferðir nokkuð reglulegur viðburður. Heimsóttir voru
staðir nálægt Reykjavík og einu sinni farið til Vestmannaeyja.
Voru þessar skemmtiferðir yfirleitt mjög vel sóttar.
Kynningarmál
Tillaga um að sýna kvikmyndir af erlendum bókasöfnum var
lögð fram árið 1962. Árið 1967 bar Kristín H. Pétursdóttir fram
tillögu um að gerðir yrðu sjónvarpsþættir frá bókasöfnum til
að kynna starfsemi þeirra. Gerður var sérstakur þáttur sem
sýndur var í sjónvarpinu, auk þess sem átak var gert í að kynna
bókasöfn bæði í blöðum og útvarpi. Má þar sérstaklega nefna
eitt hefti af Samvinnunni sem helgað var bókasöfnum með
fjölda greina sem fjölluðu á einn eða annan hátt um nútíma-
starfsemi bókasafna.
Önnur viðfangsefni
Margt bar á góma á fundum félagsins. Til viðbótar því sem
áður er nefnt má geta um tillögu um að skoða möguleika á
innkaupasambandi fyrir almenningsbókasöfn sem gætu
sameinast um að kaupa inn bækur en ekkert varð af því.
Erlend samskipti
Þegar Bókavarðafélagið var stofnað 1960 var þegar nokkur
samvinna milli Landsbókasafns og norrænu systursafnanna
og því ekki óeðlilegt að starfsmenn í rannsóknarbókasöfnum
yrðu þeir fyrstu sem fyndu þörf fyrir sérstakan vettvang. Nor-
diska Vetenskapliga Bibliotekarförbundet (NVBF) hafði verið
stofnað 1947 og var mjög virkur vettvangur fyrir norræna
starfsmenn háskóla- og rannsóknarbókasafna. Finnbogi
Guðmundsson landsbókavörður sat ársfund NVBF árið 1964
og leiddi það til þess að árið 1966 var fyrsta deildin innan
Bókavarðafélagsins stofnuð - Deild bókavarða í rannsóknar-
bókasöfnum - sem hafði að megintilgangi að efla samstarf
bókavarða í íslenskum rannsóknarbókasöfnum. Deildin hafði