Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2010, Blaðsíða 44

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 86. árg. 201040
Svandís Íris Hálfdánardóttir, Ásta B. Pétursdóttir, Guðrún Dóra Guðmannsdóttir, Kristín Lára Ólafsdóttir og Valgerður Sigurðardóttir, svaniris@landspitali.is
MEÐFERÐARFERLI FYRIR
DEYJANDI SJÚKLINGA
Starfsfólk líknardeilda hefur langa reynslu af umönnun sjúklinga síðustu
klukkustundir lífsins. Á líknardeilinni í Kópavogi hefur þessi reynsla verið sett í ferli
að enskri fyrirmynd. Ætlunin er að nota ferlið á fleiri deildir og stofnanir í framtíðinni.
Innan heilbrigðiskerfisins er sífellt verið að leita leiða til að tryggja sem best gæði
þeirra þjónustu sem er veitt. Í mörgum nágrannalöndum okkar hefur verið lögð
áhersla á að veita öndvegisþjónustu við lok lífs bæði á líknarheimilum (e. hospice) og
á líknardeildum (e. palliative care units) og hefur Bretland verið þar fremst í flokki. Hins
vegar deyr þar á landi einungis lítill hluti sjúklinga á líknarheimilum eða líknardeildum
(4% árið 2003) en um 56% á sjúkrahúsum (Murphy o.fl., 2007). Til samanburðar áttu
53% andláta sér stað á sjúkrahúsum á Íslandi árið 2008 og um 8% allra andláta á
landinu voru á líknardeildunum tveimur á Landspítala (LSH).
Í Bretlandi þótti mikilvægt að koma hugmyndafræði og skipulagi umönnunar og
meðferðar, sem veitt er á líknar heimilum, yfir á aðrar stofnanir þar sem sjúklingar deyja.
Liverpool Care Pathway for the dying, sem þýtt hefur verið á íslensku meðferðarferli
fyrir deyjandi sjúklinga, var þróað sem samstarfsverkefni milli Marie Curie Cancer
Care stofnunarinnar í Liverpool og Háskólans í Liverpool. Markmið þess var að færa
hugmyndafræði líknar um umönnun og meðferð sjúklinga síðustu klukkustundir
eða daga lífsins frá líknarheimilum yfir á
aðrar stofnanir, svo sem sjúkrahús og
öldrunarstofnanir.
Með meðferðarferlinu er reynt að tryggja
deyjandi sjúklingum ákveðin gæði í
umönnun og meðferð við lok lífs, sama
hvar þeir liggja, sem og að tryggja
stuðning við aðstandendur bæði fyrir
og eftir andlát ástvinar þeirra. Á sama
tíma er stefnt að því að auka þekkingu
og færni heilbrigðisstarfsfólks varðandi
umönnun og meðferð á síðustu dögum
lífs (Ellershaw og Wilkinson, 2003; Jack
o.fl., 2003; Gambles o.fl., 2006).
Um höfunda:
Svandís Íris Hálfdánardóttir er
sérfræðingur í hjúkrun. Ásta
B. Pétursdóttir er hjúkrunar­
fræðingur á líknardeild á Landakoti.
Guðrún Dóra Guðmannsdóttir er
sérfræðingur í hjúkrun. Kristín Lára
Ólafsdóttir er hjúkrunar fræðingur í
líknarráðgjafateymi Landspítalans.
Valgerður Sigurðardóttir er yfirlæknir
á líknar deild í Kópavogi. Höfundar
starfa allir á Landspítala.